Wynants: “Is transparantie de oplossing voor een circulaire economie?”
Jasmien Wynants, Sustainable fashion & sustainability manager bij Xandres en Sustainability Professional van het jaar 2023
We kijken halsreikend uit naar een toekomst waarin we leven in een economisch systeem in balans met de grenzen van de planeet en de mensen erop. De roep naar transparantie klinkt luid, want enkel als we het heden helder zien, kunnen we vooruit.
In een circulaire economie putten we geen grondstoffen uit, we sluiten kringlopen en zien in elk einde een nieuw begin. Afval bestaat niet en we gaan zorgvuldig om met water en energie. We kiezen bewust voor producten die lang meegaan en schrappen businessmodellen die gestoeld zijn op overproductie ten koste van arbeiders in lageloonlanden. Voeg er nog een wit paard aan toe en het klinkt alsof de gebroeders Grimm weer tot leven zijn gewekt. Het lijkt een utopie, maar dat hoeft het niet te zijn. We gingen eerder al door meerdere systeemveranderingen. Ten goede van onze welvaart schakelden we over van witte paarden naar zwarte wagens en leerden we shoppen vanuit de zetel.
Het is tijd om zo’n nieuwe systeemverandering te omhelzen, ten goede van ons welzijn. Want als we ondernemen met respect voor mens en milieu, reserveren we een plek op deze aarde voor onze kinderen. Alleen moeten we de status quo in vraag durven stellen. Kijk naar de modesector. Elke zoveel weken worden we aangespoord om nieuwe kleding te kopen. Het gevolg? Gigantische afvalbergen vol nauwelijks gedragen textiel. De kleding die in Afrika en Azië wordt gedumpt, werd in even verre oorden in vaak mensonwaardige omstandigheden in elkaar gezet om snel weer ‘uit de mode’ te zijn of uit elkaar te vallen.
Het is tijd om een nieuwe systeemverandering te omhelzen, ten goede van ons welzijn.
In april 2013 stortte de Rana Plaza-fabriek (Bangladesh) in, met meer dan 1100 doden tot gevolg. In de nasleep van deze ramp werd er wereldwijd opgeroepen tot meer transparantie in de mode-industrie. Initiatieven als de Transparency Pledge ontstonden en grote merken beloofden om transparanter te worden over hun toeleveringsketens. Op momenten als deze wordt er geschermd met een ‘gebrek aan transparantie’. En dat gebrek is er, maar één ding mag duidelijk zijn: transparantie is géén doel, het is een middel. Een middel om tot een veerkrachtig en duurzaam economisch systeem te komen.
De Europese Commissie kijkt daarom ook naar een ‘digitaal productpaspoort’. We moeten weten waar en hoe iets gemaakt werd om de impact ervan te kunnen verminderen. We weten pas hoe producten een optimaal tweede leven kunnen krijgen als we bij de bron de juiste keuzes maken. Daarbij moet de juiste doelgroep de juiste info krijgen. De consument heeft geen nood aan dezelfde hoeveelheid complexe data over de keten als de wetgever. Een overdaad aan informatie kan ook net zaken verbergen. Denk maar aan de lijvige duurzaamheidsverslagen van fastfashionketens waarin je kunt lezen hoeveel slechte auditrapporten er zijn als bewijs van uitbuiting.
Is er nood aan transparantie om tot een circulaire economie te komen? Ongetwijfeld. Laten we alleen het einddoel niet uit het oog verliezen terwijl we de weg bepalen.