Groene energie: Wat zijn de toppers en trends?

Van kleine reactoren over getijden tot spotgoedkope zonnepanelen. Het energielandschap in ons land is in ijltempo aan het vergroenen. Maar volstaat wind en zon om ook in de winter het licht te doen branden? En wat zijn de nieuwe trends?

Zonnepanelen

Zonnepanelen hebben in ijltempo het landschap veroverd. Er ligt  in Vlaanderen intussen meer dan 3.000 megawatt aan zonnepanelen verspreid over de daken van ruim 750.000 woningen. Daarmee is zonne-energie de grootste bron van groene stroom. Addertje onder het gras: een half jaar geleden waarschuwde de Vlaamse overheid dat de subsidies en het gunstige btw-tarief voor zonnepanelen vanaf 2024 zouden verdwijnen. Dat veroorzaakte een stormloop op zonnepanelen, met ellenlange wachttijden. Maar inmiddels is de markt helemaal gekelderd. Door een overschot aan zonnepanelen in China zijn ze ook bij ons spotgoedkoop geworden. Maar de vraag zit op een dieptepunt.

Windmolens

Het is een van de bekendste alternatieve energiebronnen: windmolens. Ze staan ter zee en ter land. De draaiende wieken van de molens zetten wind om in elektriciteit. Eén turbine kan jaarlijks meer dan tweeduizend gezinnen van groene stroom voorzien. Maar de beschikbare ruimte voor windturbines wordt alsmaar kleiner, en door het geluid en de slagschaduw botsen ze in steden en gemeenten ook op veel tegenstand. Kleine windmolens daarentegen hebben steeds meer succes, al zijn zij vooral rendabel op het platteland. Ook vliegende windmolens winnen aan populariteit. Dat zijn een soort van vliegtuigjes die windenergie opwekken.

Waterstofenergie

De nieuwste vorm van groene energie wordt gegenereerd uit waterstof. Dat gas kan omgezet worden in energie, maar op aarde komt het zelden in zuivere vorm voor. In tegenstelling tot aardgas kan het dus niet onmiddellijk ontgonnen worden. Het moet eerst gedistilleerd worden, uit methaan bijvoorbeeld, al is dat niet zo milieuvriendelijk. Het is beter om water onder stroom te zetten: zo splitst men waterstofdeeltjes op een groene manier af. Waterstof kan worden gebruikt om resten van wind- en zonne-energie op te slaan, we kunnen onze huizen ermee verwarmen en in de industrie kan het steenkool vervangen. Toch is het gebruik voorlopig nog beperkt omdat de productie, opslag en het transport van watersport verre van eenvoudig is.

Kleine kerncentrales (SMR)

Dat België twee grote kerncentrales tien jaar langer zal openhouden, leidde al tot heel veel politieke discussie. Maar het wordt nodig geacht omdat er momenteel te weinig wind- en zonne-energie wordt opgewekt om in onze elektriciteitsbehoefte te voorzien. Intussen wordt geëxperimenteerd met kleine nucleaire reactoren, SMR’s (small modular reactors) genaamd. Deze beloftevolle kernreactoren worden beschouwd als dé oplossing voor de gebreken van hun grote broers. Niet alleen zijn ze veel kleiner, flexibeler en kant-en-klaar, ze zijn ook veiliger. Bovendien werken de meest geavanceerde SMR’s niet met water maar met vloeibaar metaal, gesmolten zout of heliumgas als koelstof, met als voordeel dat de nucleaire brandstof veel efficiënter kan worden gebruikt en dat ze leidt tot minder kernafval.

Getijdenenergie

Getijdenenergie is groene energie die uit het verschil tussen eb en vloed wordt gegenereerd. Dat gebeurt in een getijdencentrale, een complex van verschillende turbines die in het water worden geplaatst en volledig onzichtbaar zijn. Deze vernieuwende vorm van energieopwekking spreekt niet alleen tot de verbeelding, ze is ook duurzaam en betrouwbaar: ze kan 24 uur per dag energie produceren en we weten exact hoeveel, aangezien we weten wanneer het eb wordt en wanneer vloed. Dat is anders bij turbines die afhankelijk zijn van de grillige wind. Getijdenenergie is het meest interessant op plekken waar het verschil tussen hoog en laag water groot is of waar het hevig stroomt.

Regendruppelenergie

Verschillende internationale onderzoeken wijzen uit dat ook op basis van regen energie kan worden opgewekt. In een vallende druppel zit immers bewegingsenergie, die kan worden opgevangen door panelen of generatoren. Hoe harder het regent, hoe meer de druppels zich verspreiden en lading verplaatsen. Hierdoor ontstaat elektriciteit. Het gaat weliswaar om kleine ladingen die ook snel weer verloren gaan. Dat is meteen ook de reden waarom er nog geen plannen zijn om deze technologie op de markt te brengen. Onderzoekers maken zich wel sterk dat die mogelijkheid er in de nabije toekomst komt.