Sacha Buyck: ‘Een koerier die plezier beleeft aan zijn levering, maakt ook klanten blij.’

Wie werkelijk een duurzame impact wil maken op het mobiliteitsdebat, focust beter op de laatste meters, opent Sacha Buyck het gesprek. De countrymanager van crowdshippingplatform Shopopop maakt het plaatje meteen bevattelijk: “Vervoer duizend pakjes in één vrachtwagen naar een centraal magazijn en je hebt een relatief goedkope oplossing. Schakel vervolgens honderd camionettes en evenveel chauffeurs in om die pakjes thuis te leveren, dan worden die laatste kilometers een kostelijke zaak.”

Tot 53% van de totale bezorgkosten van onze pakjes zit in de fameuze ‘last mile’, preciseert Buyck. Bovendien is 30% van alle CO2-uitstoot in een stad te wijten aan last-mile-levering. “De te boeken winst aan het einde van het traject is gigantisch”, vat de manager samen. “Als men daarop kan ingrijpen, maakt men niet alleen economisch een groot verschil, maar vermindert men ook aanzienlijk de uitstoot, verkeersoverlast en druk op de woonwijken.”

Het lijkt vandaag vanzelfsprekend, maar hoe belanden de meeste pakketjes tegenwoordig aan onze voordeur? 

“Enerzijds zijn er de pakjes die vanuit de grote webwinkels en e-tailers in non-food, elektronica en fashion tot bij de consument komen. Hun thuisleveringen gebeuren meestal vanuit een gecentraliseerd magazijn, via postverdeling of een eigen vervoerdienst. De thuislevermarkt van deze bedrijven is intussen behoorlijk matuur. Online non-foodspelers kunnen dan ook volop investeren in logistiek en thuislevering, omdat hun vaste kostenbasis relatief laag ligt. Een heel andere sector in opmars is de foodthuislevering. Lokale supermarkten en voedingswinkels zijn nog volop aan het experimenteren met hoe ze hun producten het best bij de klant krijgen: via een centrale opslagplaats, vanuit kleinere magazijnen of toch via een click & collectsysteem in de winkel. We zien daar heel veel nieuwe modellen ontstaan.”

Welke duurzame oplossingen zijn er inmiddels voorhanden?

“E-commercebedrijven en verdelers hebben stappen gezet in de elektrificatie van hun wagenpark en in het optimaliseren van routes. Verder is er al wel wat uitgetest met lockers en postpunten, of met buurtbewoners die pakjes in ontvangst nemen voor de hele wijk. Geen enkel concept is echter al helemaal doorgebroken. Een mogelijke oplossing ligt in de collaboratieve logistiek, waarbij meerdere bedrijven bestelwagens en routes delen. Volgens onderzoek zou dit systeem de bezorgkosten tot 40% kunnen verlagen en de uitstoot van broeikasgassen tot 55% verminderen. Het concept van crowdshipping is dan weer goed toepasbaar op de nabijheidseconomie van foodwinkels. Door hun fijnmazige spreiding is hun potentiële impact op de laatste mijl groot.”

Kunt u dat concept van ‘crowdshipping’ even verduidelijken?

“Elke dag zit een Belg gemiddeld een uur in de wagen, en vaak zit hij daar alleen. Om boodschappen thuis te bezorgen, maakt crowdshipping gebruik van de vrije ruimte in wagens die toch al op de baan zijn. Onderweg naar huis of naar het werk pikken particuliere bezorgers bestellingen op en leveren ze die voor een vergoeding af bij de klant. Die bezorgwijze bespaart niet alleen zes keer de CO2-uitstoot van een vrachtwagen, ze is ook sociaal duurzaam. Een koerier die niet rondrijdt voor het geld en zelf plezier beleeft aan zijn levering, maakt ook klanten blij. Laatst hoorde ik bij Shopopop het verhaal van een gepensioneerde postbode die in zijn vrije tijd pakjes bezorgt. Hij glom van trots en plezier toen hij vertelde over zijn ontmoetingen met mensen thuis. Voor alle partijen het beste medicijn tegen de vereenzaming, denk ik dan.”

Moet de menselijke factor terugkeren in e-commerce?

“Voor mij is dat essentieel. Technologische platformen hebben van e-commerce een heel schaalbaar en rendabel model gemaakt. Globalisatie is zoveel eenvoudiger geworden. Dagelijks worden alleen al vanuit China duizenden tonnen goederen verhandeld. Door snel en goedkoop te willen consumeren, maken we anderen rijk, helaas niet altijd op de meest ethische manier. De mens wordt een gebruiksmiddel van de technologie, terwijl het omgekeerde wenselijk is: technologie moet de menselijke interactie bevorderen. We gaan naar een wereld waarin de consument zijn eigen duurzame keuzes zal moeten maken: waar wil hij bestellen? Hoe wil hij zijn aankopen laten bezorgen? En wat wil hij daarvoor betalen?”

Zijn de geesten al rijp voor een sociale en solidaire deeleconomie?

“De evolutie van de deeleconomie zit niet enkel in de overtuiging van mensen, maar ook in noodzaak en efficiëntie. Iedereen een eigen auto in de stad? Zet het uit je hoofd, dat is niet haalbaar meer. Willen we onze omgeving leefbaar houden, dan moeten we collectief beginnen denken. Waarom zouden we allemaal een eigen wagen, wasmachine of boorapparaat aanschaffen? Het is een mentale klik die tijd nodig heeft, maar stilaan wordt hij wel gemaakt. In mijn jeugdjaren stond bezit gelijk aan status. Nu ontstaat er toch een andere beweging. Wie weet komt er ooit een moment waarop mensen verbaasd zeggen: ‘Hoezo, je bent naar de winkel geweest en je hebt niets voor je buur meegenomen?’”

Wat zijn volgens u de eerste stappen naar een duurzame mobiliteit? 

“Allereerst moeten we alles wat nu bestaat in vraag stellen: is dit wel de beste oplossing voor de toekomst? Overweeg bij nieuwe oplossingen of we al dan niet gebruik kunnen maken van wat er al is. Soms volstaan de huidige middelen, soms moeten we extra technologie of menselijk kapitaal creëren. Blijf ten slotte niet hangen in economisch, ecologisch of sociaal hokjesdenken. De drie componenten van een duurzaam ecosysteem zijn verenigbaar. Meer nog: wat samen niet werkt, zal apart ook niet blijven bestaan.”