Elektrificatie: De weg naar een duurzame transportsector
Duurzaamheid is ook in de transportsector een topprioriteit geworden. De elektrificatie van vrachtwagens, waar overheden nu sterk op inzetten, is zeker een deel van de oplossing, niettegenstaande de vele uitdagingen. Er bestaan ook complementaire opties.
De ‘Green Deal’ heeft de Europese ambitie verankerd om in 2050 klimaatneutraal te zijn. De transportsector wil zeker zijn steentje bijdragen om deze doelstellingen te halen. “Wat het vrachtvervoer over de weg betreft, moeten we er toch voor zorgen dat we het paard niet achter de wagen spannen”, zegt Benny Smets, CEO van Ninatrans, voorzitter van de Federatie van Belgische Transporteurs en Logistieke Dienstverleners (Febetra) en ook voorzitter van de nieuwe koepelorganisatie ‘Transport & Logistics in Belgium’. Hij pakt de gezamenlijke problematiek van de verschillende actoren in de sector aan.
Grote investeringen
Elektrificatie van de vrachtwagenvloot is vandaag een ‘hot topic’ om minder fossiele brandstoffen te gebruiken voor het wegtransport. “Het grote probleem van de elektrificatie ligt niet meer bij de constructeurs”, zegt Mark Pecqueur, docent Autotechnologie en onderzoeker aan de Thomas More Hogeschool. “De productielijnen zijn opgestart en het nodige aantal trucks kan worden geleverd. De grootste hinderpalen zijn de beschikbare laadinfrastructuur en de beperkte capaciteit van het hoogspanningsnetwerk.”
De verduurzaming vraagt ook grote investeringen van de ondernemingen. Een elektrische vrachtwagen is vandaag drie tot vier keer duurder dan een dieselvrachtwagen, afhankelijk van het type batterij. Bovendien ontwikkelen de nieuwe technologieën zo snel dat de batterij bij de initiële aankoop na twee jaar al verouderd kan zijn qua kwaliteit en autonomie. Verder is de kost van elektriciteit onderhevig aan fluctuaties door externe factoren. “We moeten erop toezien dat ons maatschappelijk engagement geen economische zelfmoord wordt”, voegt Smets toe. “De elektrificatie mag geen financiële aderlating zijn voor onze transportbedrijven.”
De grootste hinderpalen zijn de beschikbare laadinfrastructuur en de beperkte capaciteit van het hoogspanningsnetwerk.
Schaarse grondstoffen
De ecologische impact van batterijen is een ander aandachtspunt. Bij de fabricage van grote volumes kunnen de nu al schaarse grondstoffen uitgeput raken. Batterijen zijn na verloop van tijd aan vervanging toe omdat ze minder performant worden. Maar ze zijn niet biologisch afbreekbaar en slechts gedeeltelijk te recycleren. Er worden haalbaarheidsstudies gedaan naar elektrische alternatieven, zoals het Electric Road System. Daarbij laden vrachtwagens via een pantograaf al rijdend hun batterij op. Zweden heeft een project uitgewerkt waarbij de laadstructuur verwerkt is in het wegdek. Supermarkten testen kleine, autonome ‘robotvoertuigen’ voor stadsdistributie. Battery swapping, waarbij je onderweg je lege batterij kunt omwisselen voor een volle, wordt onderzocht als alternatief voor snel op te laden batterijen die een gigantisch vermogen verbruiken.
Dieselvrachtwagens zijn bijgevolg nog altijd nodig om betaalbaar vervoer aan te bieden. De verbrandingsmotoren zijn sterk verbeterd om CO2-emissies te beperken en fossiele brandstof kan al gedeeltelijk worden vervangen door ‘groenere’ alternatieven zoals biodiesel en bio-lng. “Wanneer we bij deze brandstoffen kijken naar de tank to wheel (de uitstoot van het voertuig) maar ook naar de well to wheel (de volledige uitstoot bij de productie van de brandstof tot en met het rijden) stellen we een CO2-reductie vast van meer dan 80 procent. Dat is een enorme stap voorwaarts”, verklaart Smets. “En dan is er nog vloeibare waterstof, een interessante optie voor internationaal transport, zoals lng nu. In de toekomst zal het zelfs mogelijk zijn waterstof in korrelvorm en niet meer als gas of vloeistof op te slaan”, vult Pecqueur aan.
Transportbedrijven zullen een combinatie van de verschillende technologieën moeten handhaven en keuzes moeten maken in functie van de energiebron en het doel van het voertuig. “Diesel zal altijd een rol blijven spelen in de transport- en logistieke sector. Meer goederenvervoer via water en spoor kan ook helpen om het wegtransport te ontlasten en zou een deel van de oplossing kunnen zijn”, besluit Smets.