Dringend gezocht: duurzame én betaalbare energie

Dure stroom en gas zetten de industrie zwaar onder druk. De productie wordt verminderd of stopgezet en de prijzen gaan omhoog. Hoe maakt de sector zich minder afhankelijk van die dure – en klimaatonvriendelijke – energie? En kan dat op korte termijn?

Met energieprijzen die door het dak gaan groeit de bezorgdheid van de industriële grootverbruikers. “Maar nog erger dan dure energie is géén energie”, zegt Peter Claes van sectororganisatie Febeliec. “We bereiken het punt dat de industrie de energiekosten niet meer kan dragen of – door schaarste – niet meer bediend zal worden. Dat zal een domino-effect veroorzaken. Stopt of verhuist de ene zijn productie, dan voelt ook de volgende in de logistieke ketting dat. Dan dreigt de grote stilstand.”

Voor een snelle oplossing kijkt Febeliec naar de overheid, met de vraag iets aan de prijs te doen: “Op korte termijn zullen er kortingen of subsidies moeten komen. Daar mag de voorwaarde aan vasthangen dat de industrie nog meer inzet op energievriendelijke oplossingen. Er is geen onwil, integendeel. Veel grote spelers willen al eerder dan 2050 klimaatneutraal zijn. Maar ook daarvoor is een lagere energieprijs cruciaal: elke euro die nu naar dure energie gaat, kan niet naar groene oplossingen gaan.”

Ingenieursbureau Climact onderzocht alvast waarin de industrie best investeert om op korte termijn aardgas-onafhankelijk te worden: “Er kan ingezet worden op de verbetering van de energie-efficiëntie van industriële processen: restwarmte terugwinning, nieuwe technologieën inzetten, isoleren… Of men kan omschakelen van aardgas naar een andere energiedrager, zoals biomethaan”, somt Energy & Climate Change Consultant Benoît Martin op. “Omdat ondernemers niet alle investeringen ineens kunnen doen en ze relatief nieuwe installaties ook niet graag al vervangen, legden we voor verschillende sectoren de vlotst uitvoerbare ingrepen vast. Voor de chemie en de voedingsindustrie – de grootste aardgasverbruikers in de sector – is dat ‘elektrificatie’, waarbij de chemie gaat gebruikmaken van elektrische boilers met hoge temperatuur en de voedingsindustrie best switcht naar een warmtepomp. Die tendens lijkt ingezet, want de distributienetbeheerders krijgen steeds meer verzoeken vanuit de voedingsindustrie om het vermogen – de hoeveelheid elektriciteit die ze aan het net kunnen onttrekken – te verhogen.”

“Al is ook elektriciteit vandaag erg duur”, merken ze bij Febeliec op. “In België hebben we zelfs een dubbele energie-handicap. De prijs is niet alleen hoger dan in onze buurlanden, de Europese elektriciteitsprijzen zijn ook nog eens fors hoger dan in de rest van de wereld.”

“De goedkoopste oplossing is zo weinig mogelijk energie gebruiken”, valt Benoît Martin hem bij. “Dat lukt door er efficiënter gebruik van te maken en in te zetten op circulariteit: minder nieuwe grondstoffen en meer recycleren. Al zal dit meer tijd en inspanning vragen dan je aardgasoven vervangen door een elektrische installatie. Neem plastic als voorbeeld: er moet een wetgeving rond komen, het inzamelpercentage moet omhoog. En er moet meer recycling-capaciteit komen, wat extra ruimte, installaties en arbeidskrachten vraagt.”

“Vandaag zet de industrie al volop in op innovaties die hun energievraag drukken, door reststromen te hergebruiken bijvoorbeeld, en ze kiezen ook vaker voor hernieuwbare energie. De grote spelers investeren in windenergieparken, de kleinere leggen hun dak vol zonnepanelen”, aldus Peter Claes. “Maar de industrie draait de klok rond. Ook wanneer er minder wind en zon is. Er zullen dus dringend knopen moeten worden doorgehakt over het overige energieverbruik. Blijft dat fossiel en zetten we in op CO2-opslag? Gaan we elders hernieuwbare energie kopen en opslaan? Of wordt het kernenergie van de nieuwste generatie? Het lijkt me hét moment om de markt weer zelf in handen te nemen, en zo minder afhankelijk te worden van prijsschommelingen en bevoorradingsproblemen.”