‘Leg de focus niet op braaf zijn, maar op de warmte en samenzijn’
De sinterklaastraditie brengt vaak vreugde, vragen, voorbereiding en véél cadeaus met zich mee. Hoe ga je als gezin op zoek naar een eigen invulling van dit vrolijke kinderfeest?
Het sinterklaasfeest werpt de laatste jaren enkele sociale vraagstukken op, doordat de roep naar een inclusieve samenleving steeds luider weerklinkt. Maar het is en blijft een kinderfeest. En daar horen doorgaans nog steeds snoepgoed, cadeautjes en gezellige gewoonten bij. “Als mama vind ik de sinterklaasperiode fantastisch. Het is dé avond der avonden, die van zijn komst”, begint Nina Mouton, auteur en gezinspsychologe. “Maar als psychologe vind ik het soms een moeilijke periode voor kinderen. Er heerst nogal wat bangmakerij, door die hele ‘stoute kindjes-kwestie’.”
“Leg je de focus op braaf zijn, dan kunnen sommige kinderen zich uitgesloten voelen”, vult Valentine Van Dooren aan. Zij is lid van een vrijwilligersnetwerk dat al wie een positief en inclusief sinterklaasfeest wil vieren ondersteunt via de website hetiseenkinderfeest.be. “Er zijn kindjes die op 6 december geen cadeaus krijgen omwille van religieuze, financiële of andere redenen. Zij denken dan dat ze niet flink zijn.” En de Sint is natuurlijk ieders vriend. “Bovendien kan er geniepig gedrag ontstaan”, vervolgt Mouton. “Eigenlijk staat het de verbinding tussen jou en je kind in de weg als ‘flink’ gedrag de aandacht krijgt.”
Hoe bereiden we ons dan best voor op de komst van de Sint? Want de spanning is vaak zo aanwezig dat sommige kindjes de slaap niet eens kunnen vatten. Naast een goed slaapritme aanhouden, is praten over de verwachtingen aangeraden. Wanneer wordt het schoentje gezet? Hoe ziet de dag eruit? Zullen er cadeautjes zijn? Als gezin kies je zelf hoe je je een weg baant doorheen de vele prikkels. “Je kunt tradities van je eigen kindertijd nemen en ze doen samensmelten”, aldus Mouton. “Laat je kinderen ook meedenken over welke gewoonten ze willen invoeren. Soms zijn het kleine dingen die je eerder toevallig deed, bijvoorbeeld pistolets eten in plaats van cornflakes. Het draait uiteindelijk om de warmte en het samenzijn.”
Doe-cadeaus zijn een leuk alternatief: ga die dag op stap of geef een bon voor een uitstap.
Bij een open communicatie is er ook ruimte voor het beantwoorden van de gevreesde vraag of de Sint écht bestaat. Veel ouders hebben moeite met die vage grens tussen liegen en niet liegen, volgens Mouton. “Laat kinderen vragen stellen en het verhaal zelf invullen. Je kunt uitleggen dat Sinterklaas heeft bestaan en dat we hem nu vieren, zonder het al-dan- niet-bestaan te benadrukken. Zeg ook dat er bij andere kindjes alternatieve sinterklaasfiguren bestaan, zodat je daarover kunt praten.”
Van Dooren geeft het voorbeeld van Queen Nikkolah, een mythische winterfiguur in de vorm van een Afrikaanse koningin. Zelf geeft ze aan haar kinderen mee dat zij verre familie is van de Sint wanneer er vragen gesteld worden. “In feite kan alles, zolang het kind-zijn maar gevierd wordt.” En vaak: zolang er maar cadeaus zijn. Hoe ontwijk je daar de overdaad? “Doe-cadeaus zijn een leuk alternatief: ga die dag op stap of geef een bon voor een uitstap”, aldus Mouton. “En praat met de rest van de familie. Misschien kunnen zij een centje geven, en als je niet te veel speelgoed in huis wilt, laat het dan bijvoorbeeld bij de grootouders staan.” Ook praten met je kind over waarom zij wel cadeaus krijgen en anderen niet, is een tip die Van Dooren meegeeft. “Je kunt het sinterklaasfeest koppelen aan solidariteit met minder fortuinlijke kindjes. Laat hen dingen uit hun speelgoedkast uitkiezen die jullie dan samen wegbrengen naar een organisatie.”
De Sint is overal, maar hoe hij thuis op bezoek komt beslis je dus helemaal zelf. “Het is leuk als kinderen een eigen feest hebben en er tegelijkertijd een positieve invulling aan kunnen geven”, sluit Van Dooren af. “We krijgen van veel ouders en leerkrachten te horen dat ze – vooral in het kader van het zwartepietendebat – op zoek zijn naar materiaal om er een inclusief feest van te maken. Want dit kinderfeest kán voor iedereen zijn. Doordat tradities zich aan het tijdperk aanpassen, blijven ze net bestaan. Dat is het mooie eraan.”