E-kerstfeest: alle kleine bytejes helpen
De feestdagen staan gelijk aan veel tijd doorbrengen met vrienden en familie. Traditioneel gezien nooit de meest gezonde periode (zie: indigesties en katers), maar dit jaar zijn grote bijeenkomsten een ware bedreiging voor de volksgezondheid. Een ‘fijn e-kerstfeest’ dan maar?
Dat we de feesten in beperkte kring zullen doorbrengen, staat vast. Niet erg, want het afgelopen jaar zijn we allemaal homo digitalis geworden. Toch? “De lockdown heeft de digitale ongelijkheid blootgelegd”, zegt Wietske Kamsma, programmamedewerker bij Alliantie Digitaal Samenleven. Deze Nederlandse organisatie werd een paar jaar geleden in het leven geroepen om digitale inclusie te bevorderen. “Veel ouderen die voordien geen behoefte hadden aan onlinecontact, besloten het dit jaar toch een kans te geven.”
Ook bij Mediawijs, het Vlaamse kenniscentrum Digitale en Mediawijsheid, merkten ze deze trends. “Vroeger ging men ervan uit dat de digitale kloof technisch was. Dat wanneer ieder een degelijk toestel en een goede internetverbinding heeft, het probleem vanzelf wel verdwijnt. Toegang tot internet alleen blijkt niet voldoende. Er is nog een kloof, en die gaat over digitale vaardigheden.” Niet iedereen vindt namelijk even snel zijn weg in het wereldwijde web.
Wegwerken van digitale ongelijkheid
Dat er dus aan digitale ongelijkheid gewerkt moet worden, is geen discussiepunt. Maar worden we eigenlijk wel vrolijk van al die pixels? “Veel ouderen die voor het eerst videobellen, zijn opgetogen. Ze hebben plots weer contact met de kleinkinderen. Voor hen is onlinecontact zeker een verrijking,” zegt Kamsma.
“Uit een onderzoek van de KU Leuven blijkt dat je eenzaamheid bij inwoners van woonzorgcentra beter tegengaat met videobellen dan door aan het raam te zwaaien. Zo heb je toch meer echt contact, je kunt een praatje maken”, bevestigt ook Elke Boudry, persverantwoordelijke bij Mediawijs. “Bovendien is het een goed alternatief. Ik heb mezelf al vaak de vraag gesteld: wat zouden we in deze tijd gedaan hebben zonder internet? Het vervangt sociaal contact niet volledig, maar het biedt wel mogelijkheden.”
“Internetverbinding vervangt sociaal contact niet volledig, maar het biedt wel mogelijkheden.”
Digitaal maatwerk
Samen koken, samen eten, samen aperitieven… tegenwoordig doen we dat dus via een scherm. “Het afgelopen jaar zagen we meer mensen met digitale overprikkeling”, zegt Kamsma. “Vooral bij millennials constateerden we een toename van burn-outverschijnselen. De druk om continu online te zijn is heftig. Het houdt niet op bij overdag werken achter een laptop. Ook om vrienden te zien, moet je ’s avonds online zijn. Bovendien vergt het meer aandacht om te videobellen of -vergaderen. Je moet echt goed naar elkaar luisteren, oprecht geïnteresseerd zijn, de juiste vragen stellen. Dat wordt vaak onderschat.” Brengt technologie ons dan daadwerkelijk dichter bij elkaar? Het antwoord op deze vraag is heel persoonlijk. ‘Maatwerk’ noemt Kamsma het.
Een e-kerstfeest is dan weer voor iedereen onontgonnen terrein. Om verwarrende groepsgesprekken en saaie staarsessies te vermijden, geeft Mediawijs op hun website tips voor een geslaagd e-kerstfeest. “Ga creatief aan de slag. Pak de cadeautjes bijvoorbeeld online uit. Je kunt dat met kinderen spelenderwijs doen aan de hand van een schatkaart. Voor (jong)volwassenen is een escape room met opdrachten en codes die ze moeten kraken entertainend. Of organiseer een quiz waarbij één familielid de presentatie verzorgt.” Datzelfde advies geven ze ook bij Alliantie Digitaal Samenleven: “Zorg voor een e-kerstfeest met interactie. Een gezamenlijke bijdrage leveren, zoals bij een spel, creëert verbinding.”
Online afspreken, maar niet te lang
Iedereen die al eens een feest organiseerde, weet dat voorbereiding belangrijk is. “Bepaal op voorhand op welk platform je afspreekt. Ga je een spel spelen, test dat dan al eens uit”, raadt Boudry aan. Er zijn ontzettend veel leuke onlinespellen te vinden. “Maak daarnaast de afweging: kunnen oma en opa dat ook? Voor hen is het vaak aangenamer om aparte gesprekjes te voeren met familieleden dan in één groot groepsgesprek te belanden. Al is dat afhankelijk van hun digitale vaardigheden.”
Vrees echter niet: je hoeft heus geen hele e-kerstfeest achter een scherm suffen. “Spreek misschien niet te lang af. Houd het kort en krachtig. Een half uurtje bellen is vaak leuker dan twee uur.”