We spelen een spel vanavond!
Gezelschapsspelletjes zijn populairder dan ooit, en niet alleen bij kinderen. Schouder aan schouder rond de gezinstafel, tussen pion en pint bij vrienden of met compleet vreemden op café. Het bordspel verenigt.
Sinds de coronacrisis zijn bordspellen een ware hype, maar vergis je niet: ook voordat je tijdens de eerste lockdown uit mateloze verveling de speelgoedkast met hernieuwde interesse doorzocht, was de opmars al ingezet. “Geronimo Games is opgestart in 2014”, vertelt marketing manager Ion Dhont van Geronimo Games, een distributeur en uitgever van bordspellen in België en Nederland. “Jaar na jaar stelden we een gestage groei vast die sinds de lockdown exponentieel is toegenomen. Dat geldt voor heel de sector trouwens. Mensen waren duidelijk op zoek naar vermaak en hebben zo de bordspellen herontdekt.”
Met iedere dag wel twintig nieuwe bordspellen op de markt, zijn Monopoly, Uno en Scrabble niet langer de usual suspects. “Vandaag doen spellen rond het thema flora en fauna het opvallend goed – dat hangt wellicht samen met de herwonnen aandacht voor de natuur”, vertelt Dhont. “Er zijn ook spellen waarbij je bijvoorbeeld zelf een bos bouwt. Dat deze games het zo goed doen, was pakweg drie jaar geleden ondenkbaar.”
Wat vroeger enkel de ‘nerd’ kon bekoren, gaat vandaag als zoete broodjes over de toonbank. “Net omdat bordspellen tegenwoordig gesmaakt worden door een breed publiek doen ook bordspellen gebaseerd op bekende films of boeken het goed. Die typische ‘Harry Potter’-spellen bestonden vroeger ook al, maar hadden behalve dat bekende jasje weinig om het lijf. Vandaag zijn deze games matuurder.” Een andere trend in het bordspellandschap ziet Dhont in oude recepten die net iets anders uitgewerkt worden. “Zoals spelletjes met houten blokken waarbij je een constructie moet bouwen. Niets nieuws onder de zon, maar dat wordt aangevuld met extra game-elementen zoals een tegenstander of een tijdslimiet.”
Bordspellen zijn meestal erg afgelijnd, terwijl we net nood hebben aan vrij spel.
Ilse Van Loy, kinder- en jeugdpsychiater, bracht vorig jaar het boek Moeder, waarom spelen wij? uit. Daarin houdt ze een pleidooi voor meer vrij spel voor kinderen. “Als volwassenen raakt het proces van betekenis geven aan zaken, wat kinderen met vrij spel doen, volledig geïnternaliseerd. We spelen dialogen in onze hoofden af. Op deze manier leren we situaties begrijpen.” Vrij spel blijft voor alle leeftijden nuttig om zaken te verwerken, maar Van Loy is twijfelachtig over de mate waarin bordspellen daaraan bijdragen. “Ik vroeg vanochtend aan mijn man: wat vind jij zo leuk aan bordspellen? Het antwoord was: dat je kunt valsspelen en winnen.”
Volgens de psychiater kan het hoofddoel – winnen – echte ontmoetingen tussen spelers hypothekeren. “Bordspellen zijn meestal erg afgelijnd, terwijl we net nood hebben aan vrij spel”, benadrukt ze. Al kan het volgens haar ook net een katalysator zijn om tot verbinding te komen. “Als je dankzij het spelen van bordspellen vaker samenkomt met vrienden, en voor of na het spel goede gesprekken kunt aanknopen, dan is het meer dan luchtig vermaak alleen.” Dhont vult aan: “Er zijn steeds meer semigestructureerde en coöperatieve spellen op de markt. Deze stimuleren creativiteit en hebben als doel samen te winnen. Samenwerking en constructieve discussie staan hierbij centraal.”
Is het bordspel het ideale compromis tussen ontspanning en ontlading? Het lijkt erop. “Familiefeesten leiden niet altijd tot echte ontmoetingen”, geeft Van Loy toe. Je nonkel naar de gevangenis sturen met kerstmuziek op de achtergrond kan dan ook al eens deugd doen.