Verpakkingen worden alsmaar circulairder

De transitie van een wegwerpmaatschappij naar een duurzame en recycleerbare cultuur is al een tijdje aan de gang. Een bewustwording die onze klimaatdoelstellingen kracht moet bijzetten. De voedingsindustrie speelt hier een toonaangevende rol. Steeds vaker wordt gekozen voor verpakkingen die hergebruikt of gerecycleerd kunnen worden.

Als we onze wekelijkse afvalberg bekijken, moeten we toegeven dat er heel wat verpakkingen van voedingswaren in de blauwe zak gaan. “Toch gaat de actuele trend duidelijk in de richting van circulaire verpakkingen”, vertelt Ann Nachtergaele, directeur milieu en energie bij Fevia, de federatie van de Belgische voedingsindustrie. “Bedrijven staan voor de uitdaging om beter recycleerbare verpakkingen te gebruiken. In veel gevallen betekent dit dat je moet afstappen van complexe verpakkingen die bestaan uit verschillende lagen en materialen. Innovatieve verpakkingen moeten dezelfde functionaliteit en kwaliteit bieden aan de producten. Daarnaast moet er worden gekeken naar het gebruik van meer gerecycleerd materiaal als basis voor verpakkingen. Dit geldt zowel voor primaire verpakkingen (plastic flessen) als voor secundaire verpakkingen (karton). Belangrijk is natuurlijk de beschikbaarheid van voldoende gerecycleerd materiaal aan een redelijke prijs, want de vraag neemt alleen maar toe.”

Vouwkarton

Bedrijven denken na over andere oplossingen en zouden graag overstappen naar nieuwe modellen zonder verpakkingen of met herbruikbare verpakkingen. “Maar dan moet natuurlijk wel echt sprake zijn van een reëel milieuvoordeel”, zegt Nachtergaele. “Het is niet omdat je een herbruikbare verpakking gebruikt dat dit per definitie beter is. Zo moeten er voldoende verpakkingen terugkomen en moeten ze in goede omstandigheden afgewassen worden.”

Bij Van Genechten Packaging zien ze een soortgelijke evolutie. “De switch van plastic naar milieuvriendelijker verpakkingsmateriaal is al een tijdje aan de gang”, bevestigt marketingmanager Heidi Vanspauwen. “Vooral bij fruit en groenten worden plastic trays steeds vaker vervangen door vouwkarton. Als bedrijf kun je gewoon niet anders dan mee op die kar springen. Daarnaast moeten we gewoon ook het materiaalverbruik in verpakkingen reduceren. Karton leidt momenteel de circulariteit. De grootste troef is dat het makkelijk recycleerbaar is. De vezels waaruit karton bestaat kunnen meer dan 25 keer hergebruikt worden. Op het einde van de levenscyclus is het materiaal bovendien composteerbaar.”

Revolutie

De Europese Commissie wil de hoeveelheid verpakkingsafval tegen 2040 met 15 procent doen dalen. Maar is dit haalbaar in de praktijk? “Het is koffiedik kijken”, vertelt Nachtergaele. “Je mag ook niet vergeten dat de bevolking groeit en dat die demografische evolutie zal zorgen voor meer verpakte producten en dus meer verpakkingen. De doelstellingen moeten dus altijd per aantal inwoners bekeken worden. We mogen ook niet vergeten dat er al veel gebeurd is inzake preventie en vermindering van de hoeveelheid gebruikt materiaal. Een fles weegt vandaag tot 30 procent minder dan 15 jaar geleden. Fevia berekende bovendien dat de sector dankzij die inspanningen sinds 2004 jaarlijks 56.000 ton verpakkingen kon vermijden.”

Om die doelstelling te halen wordt ook gekeken naar hervulbare verpakkingen of zelfs naar de mogelijkheid om verpakkingsmateriaal weg te laten. “Kijk maar naar chocoladeverpakkingen, die aluminium wikkel wordt steeds vaker niet meer ingezet”, duidt Vanspauwen. “De toekomst zal zich tekenen door het slimme gebruik hiervan. Door middel van value engineering wordt bekeken welk product op de beste en meest ecologische manier verpakt kan worden. Alle elementen worden in vraag gesteld en bestudeerd, en vervolgens worden verbeterpunten voorgesteld. Ik denk dat we de komende decennia echt een revolutie in circulaire verpakkingen zullen zien, en dat kan de planeet alleen maar ten goede komen.”