Groene IT voor onze blauwe planeet

De impact van IT op ons milieu valt niet te onderschatten. Niet alleen door het gebruik (en stroomverbruik) van computers, datacenters en IoT-apparatuur, maar ook via de fabricage en het bijhorende materiaalverbruik van de toestellen zelf. Wat kunnen we daaraan doen? 

Over hoeveel stroom onze IT-activiteiten precies verstoken lopen de cijfers uiteen afhankelijk van de bron. Maar dat het over een gigantische hoeveelheid elektriciteit (en CO2-uitstoot) gaat, staat buiten kijf, zegt David Franck. Met zijn consultancybureau Aryx adviseert hij bedrijven om de milieu-impact van hun IT in te perken. “Ik lees in rapporten dat zowat 4 procent van de wereldwijde CO2-uitstoot van IT zou komen”, zegt hij. “Het grote probleem daarbij is dat dit grotendeels ‘onzichtbaar’ is. Wifi en dataverkeer ‘zie’ je niet, het blijft abstract, waardoor ook de noodzaak om er iets aan te doen niet heel acuut lijkt.” 

Nochtans zullen bedrijven zich dit binnenkort wel moeten aantrekken. Vanaf 2025 verplicht Europa grote ondernemingen immers om over hun niet-financiële governance targets te rapporteren, inclusief hun stroomverbruik. “Meten is weten”, zegt Franck. “Er bestaan bepaalde protocollen en rekenmethodes om in kaart te brengen hoeveel stroom je verbruikt en dat om te rekenen naar de hoeveelheid CO2 die je uitstoot. Het gaat over het verbruik zowel in de fabrieken en kantoren als doorheen de volledige value chain. Pas als je weet waarover het gaat, kun je er wat aan doen.” 

Franck geeft toe dat de regels nog lang niet klaar zijn en dat heel de opzet grotendeels work in progress is. “Er zijn wel wat zaken die nog niet vastliggen, zoals over het auditen van de cijfers die bedrijven rapporteren. De EU gaat voorlopig ook nog geen taxaties heffen op die uitstoot, een echte incentive om er iets aan te doen is er nog niet. Al is de verwachting natuurlijk wel dat dat over enkele jaren zal veranderen.”

In heel de discussie speelt natuurlijk ook de energiemix van elk land mee. In België – waar we nog veel kernenergie gebruiken – ligt de CO2-uitstoot van stroomverbruik een stuk lager dan in bijvoorbeeld Duitsland of Polen, twee landen die veel stroom opwekken met gas en steenkool. “Er zit daarnaast ook een grote verantwoordelijkheid bij de IT-bedrijven zelf”, zegt Franck. “Sommige techreuzen staan duidelijk een pak verder dan andere wanneer ze moeten inschatten hoeveel CO2 ze uitstoten bij de fabricage van een computer of een server of om een datacenter een uur te laten draaien. Er zijn ook rapporten die melden dat in de totale CO2-uitstoot van een computer het stroomverbruik maar 20 procent voor zijn rekening neemt. De rest zit in fabricage en recyclage. Zeker bedrijfsleiders van bijvoorbeeld beton- of staalfabrieken menen dus dat ze wel andere katten te geselen hebben dan die paar servers die ze hebben draaien.”

Die recyclage is trouwens ook een aspect dat almaar belangrijker wordt. Bij het Beringse bedrijf Out of Use werd vorig jaar zowat 800 ton aan servers, pc’s, smartphones, printers gerecycleerd. Voor dit jaar zal de weegschaal op ruim 1000 ton aftikken, zegt marketingmanager Robbe Papen. “De meeste toestellen komen van bedrijven, overheden en ziekenhuizen”, vertelt hij. “Alles wordt getest, wij kijken wat nog bruikbaar is, we wissen alle data en daarna geven we ze een gradatie op basis van de conditie. Dat gaat van A tot D.” 

Via een eigen vzw verkoopt men de bruikbare toestellen voor een prikje aan scholen en armoedeorganisaties. De klanten van Out of Use krijgen er zelf een recyclagevergoeding voor die ze eventueel ook aan Natuurpunt kunnen doorschenken. Die organisatie plant er dan bossen mee aan. Eén server, laptop of computer is op die manier goed voor twee vierkante meter bos. 

“Uit apparatuur die niet meer bruikbaar is, recycleren we secundaire grondstoffen waarmee nieuwe toestellen gemaakt kunnen worden”, zegt Papen. “In totaal gaat het om 70 fracties, onder meer ijzer, lood en koper. Alles verwerkt men lokaal, er gaat niks naar landfills of Afrikaanse stortplaatsen.”