Laat sterven erven niet bederven
’t Is al om geld en goed, dat strijden en twisten: een uitspraak van ruim 500 jaar oud die nog altijd brandend actueel is – zeker wanneer de verdeling van het vermogen niet goed geregeld is. Hoe kunt u erfeniskwesties vermijden?
Het is heel belangrijk om tijdig het eigen vermogen te structureren, maar wellicht omdat dit topic vaak in de media komt ziet Mark Delboo, CEO van DELBOO Advocaten, een merkwaardige evolutie. “Mensen beginnen nu zelfs te vroeg met schenkingen, omdat ze redeneren vanuit kostenbesparing: als we vroeg genoeg ons vermogen verdelen, moeten we op termijn die 27 procent successierechten niet betalen. Maar zo gaan ze voorbij aan het rendement dat ze nog op dat vermogen kunnen halen. Die redenering is mede het gevolg van de banken, die op die verdeling aansturen om net de aandacht van dat rendement af te leiden. Het klinkt dus misschien wat gek, maar je kunt effectief te vroeg aan vermogensplanning doen.”
Tussen 60 en 80 schenken
Vooral tot 2008 schonken mensen massaal, omdat het rendement op hun vermogen toen nog volstond om van te leven. Maar toen kwam de bankencrisis en namen intresten en dividenden een duik: van 5 à 6 procent naar 0 en zelfs daaronder. “Dan kreeg je gênante situaties waarin ouders hun vermogen terug vroegen aan hun kinderen”, aldus Delboo. “Wat dan wél een ideaal moment is? Dat hangt er wat van af. De regel is in elk geval: hoe meer je hebt, hoe vlugger. In termen van leeftijd situeer ik het goede moment tussen de 60 en 80 jaar, en hoe dichter bij het eerste, hoe beter. Mensen boven de 80 schenken namelijk bijna nooit, omdat ze schrik hebben voor verandering.”
Het klinkt misschien wat gek, maar je kunt effectief te vroeg aan vermogensplanning doen.
Puur psychologisch
Wat Mark Delboo bij schenkingen vooral aanraadt, is om eerst het niet-liquide vermogen weg te geven: zaken die niet gemakkelijk te gelde kunnen worden gemaakt en waar je dus niet gemakkelijk van kunt leven. “Cash geld op een rekening: altijd zo lang mogelijk mee wachten”, licht hij toe. “Begin met de vakantiewoning, als je niet van plan bent die te verkopen. Het maakt voor het gebruik ervan immers niet uit of die nu in jouw bezit is of in die van je kinderen, dat is puur psychologisch.”
Ondanks de vele media-aandacht rond vermogensplanning zijn er nog altijd mensen die het te laat of zelfs niet in handen nemen, met alle successierechten en familiale conflicten van dien. Vaak is dat omdat ze niet weten hoe ze daarmee moeten beginnen. “Een goede start is altijd in kaart brengen wat je aan middelen hebt. En je vervolgens deze vraag stellen: als ik nú zou overlijden, wat wil ik dat er dan met mijn vermogen gebeurt? Vervolgens kunnen wij adviseren wat juridisch mogelijk en fiscaal verstandig is. Sowieso raden we aan om die planning om de vijf jaar te herzien in het licht van de nieuwe samenstelling van het vermogen.”
Belang van huwelijkscontract
Voor mensen met kinderen is die denkoefening doorgaans niet zo lastig: hun kinderen krijgen sowieso minstens de helft. Maar hoe gaat het bij mensen die geen nageslacht hebben, of kinderen uit verschillende huwelijken? “Vaak weten zij wat ze níét willen, in plaats van wat ze wél willen”, stelt Delboo vast. “Weggeven: ja, maar aan wie als je geen kinderen hebt en de belastingtarieven voor neven en nichten 55 procent bedragen?”
Maar zelfs mét kinderen gaat het soms mis, omdat er te weinig vertrouwen is. Zo gaan ouders er vaak van uit dat hun kinderen totaal niet weten wat ze allemaal bezitten omdat ze er niet mee bezig zijn. “Dat is fout, want ze weten het doorgaans net heel goed”, stelt Delboo vast. “Het gevolg is echter dat die ouders ingewikkelde constructies beginnen op te zetten zodat het ene kind niet zou weten wat het andere ontvangt. Dat gebrek aan openheid en vertrouwen is, samen met te vroeg schenken, het grootste probleem.”
In die optiek raadt Mark Delboo bij wijze van laatste tip aan om meer aandacht te besteden aan het huwelijkscontract, zeker nu het aantal echtscheidingen sinds corona spectaculair is gestegen. “Het is wellicht het belangrijkste document dat je van je leven zal tekenen, en toch lijkt niemand daar ooit bij stil te staan. Met alle ellende rond vermogensplanning van dien, bijvoorbeeld als je een nieuw samengesteld gezin hebt.”