‘Reduceren en recycleren van water vormen de boodschap’
De industrie levert grote inspanningen om productieprocessen minder waterintensief te maken en industrieel afvalwater te hergebruiken. Regelgevende barrières moeten nu ook zoveel mogelijk worden weggewerkt om aan gezond watermanagement te kunnen doen.
Katelijne Haspeslagh
Adviseur Milieu & Klimaat, VOKA
Hoe werkt waterschaarste in op de uitdagingen van de energiesector, de mobiliteit en de voedingsindustrie?
“Water is een essentiële grondstof voor heel wat industriële processen en handelingen. De waterbevoorradingszekerheid is daarom enorm belangrijk voor de Vlaamse economie. Toch worden bedrijven nog te vaak weerhouden om waterbesparende maatregelen uit te voeren. Een holistisch beleid via een integrale aanpak, een duidelijke strategie, rechtvaardige vergunningen en een stabiel prijzenbeleid kunnen een oplossing zijn. Zo worden verbanden gelegd tussen verschillende domeinen zoals klimaat, ruimte, milieu, mobiliteit, worden negatieve effecten vermeden en positieve resultaten gevaloriseerd. Recente initiatieven, zoals de ‘Blue Deal’ en ‘Vlaanderen Circulair’, zijn een eerste stap in de goede richting.”
Hoe gaat de industrie op een innovatieve manier om met het gebruik van water?
“Uit een enquête bij Voka-leden van mei 2021 blijkt dat het bewustzijn rond de eigen waterbevoorradingszekerheid gestegen is. Bedrijven uit verschillende sectoren (chemie, textiel, voeding) investeren in droogterisicoanalyse, gebruik van alternatieve waterbronnen en zetten in op circulair watergebruik. Een belangrijk aspect voor de verduurzaming van het watergebruik is ten eerste de juiste waterkwaliteit voor de juiste toepassing. Verder kunnen door circulair watergebruik grote volumes water bespaard worden. De laatste jaren zien we ook de industriële symbiose opkomen, waarbij bedrijven samenwerken om water uit te wisselen en samen te bufferen. Een nieuwe trend met heel veel potentieel.”
Hoe moet regelgeving aangepast worden?
“De regelgeving om meer water te hergebruiken via industriële symbiose staat nog niet op punt. Bedrijven die hun afvalwater ter beschikking willen stellen aan een derde partij om in te zetten als waterbron, betalen op dit moment nog afvalwaterheffing, wat niet strookt met het circulaire principe. Door het gebruik van afvalwater als grondstof kan men besparen op de primaire waterbron bij een ander bedrijf. Bovendien zorgt symbiose voor schaalvergroting. Via Vlaanderen Circulair, waarvan VOKA deel uitmaakt, werkt men een voorstel uit voor vrijstelling van de afvalwaterheffing. Dit zal de samenwerkingsverbanden stimuleren en de waterafhankelijkheid van primaire waterbronnen verminderen.”
Jacob Bossaer
Oprichter & CEO, BOSAQ
Hoe werkt waterschaarste in op de uitdagingen van de energiesector, de mobiliteit en de voedingsindustrie?
“Wereldwijd is de landbouw goed voor 70 procent van de vraag naar water. In een geïndustrialiseerd land zoals België, gebruikt men bijna 70 procent van het beschikbare water in de industrie. Wist je dat een grote techgigant zoals Google jaarlijks miljarden kubieke meters water gebruikt voor het afkoelen van hun servers? Of dat het ontginnen van 1 kilogram lithium, het basiselement voor batterijen van elektrische wagens, 3 liter zoetwater verbruikt? Bij waterschaarste kan de hele economie onder druk komen te staan en komt ook de volksgezondheid in gevaar. Voldoen aan de stijgende vraag aan zoetwater op wereldvlak is dan ook een gigantische uitdaging. Gelukkig bestaan hier oplossingen voor.”
Hoe gaat de industrie op een innovatieve manier om met het gebruik van water?
“De industrie heeft al heel veel ondernomen rond waterbesparing, waterhergebruik en circulariteit volgens het ‘Reduce-Reuse-Recycle’-principe. Om economisch rendabel te blijven, moeten bedrijven niet alleen inzetten op waterbesparing, maar ook openstaan voor innovatieve technologieën. Dit komt maar moeizaam op gang, omdat de drinkwatersector vroeger uitsluitend in publieke handen was. Dankzij de liberalisering van de markt en de daarmee gepaard gaande drang om kosteneffectief te werken, ontstaat een nieuwe dynamiek in de sector. Duurzame technologieën die we nu al kunnen aanbieden zijn energiebesparende zuiveringsinstallaties vrij van chemicaliëngebruik met kwaliteitssensoren, gebaseerd op AI.”
Hoe moet regelgeving aangepast worden?
“Het bewustzijn rond watergebruik en waterschaarste is enorm gestegen. De verdere liberalisering van de watermarkt en de Blue Deal van Vlaanderen zullen een grote impact hebben op de regelgeving. Grootverbruikers zullen verplicht zijn om wateraudits uit te voeren, water te besparen en maximaal te hergebruiken. Het ‘Fit for Use’-principe wint aan belang. Het is hallucinant dat we nog altijd hoogkwalitatief drinkwater gebruiken voor veel toepassingen die dit niet nodig hebben. Bedrijven moeten men aansporen om de juiste waterkwaliteit in te zetten voor de juiste toepassing, waardoor ze heel wat processen kunnen verduurzamen. Er is nog een lange weg te gaan, maar de eerste positieve stap is gezet.”
Yleni De Neve
Sustainability Lead Europa, AB-Inbev
Hoe werkt waterschaarste in op de uitdagingen van de energiesector, de mobiliteit en de voedingsindustrie?
“Waterschaarste is een cruciaal thema voor alle sectoren van de industrie, zeker ook voor de voedingsindustrie. Water maakt altijd deel uit van het productieproces en dikwijls ook van het product zelf, zoals bij bier het geval is. Vele bedrijven investeren in technieken en infrastructuren die het waterverbruik verminderen en het water zoveel mogelijk zuiveren om het een tweede leven te geven. Maar circulair watergebruik moet men op een creatievere manier stimuleren. Samenwerking met verschillende partners is hierbij belangrijk. Zo doneert AB-Inbev gezuiverd afvalwater aan de stad Leuven. De brandweer gebruikt dit bij het blussen en de groendienst voor het onderhoud van planten en parken.”
Hoe gaat de industrie op een innovatieve manier om met het gebruik van water?
“Waterefficiëntie en watercirculariteit moeten de standaard zijn, zeker bij bedrijven die afhankelijk zijn van water. Reduceren en recycleren vormen de boodschap. Bij het gebruik van nieuwe technologieën is het niet voldoende om alleen naar het waterverbruik te kijken. Alle criteria rond water- en energieverbruik moeten in hun geheel afgewogen worden om de duurzaamheidsdoelstellingen te behalen. De innovatie ligt dus in de integrale aanpak, ook bij het circulaire watergebruik, zowel intern als extern. Je kunt bijvoorbeeld het gezuiverd afvalwater gebruiken om je eigen lokalen te verwarmen of het verkopen aan nabijgelegen industrieën die het op hun beurt voor andere toepassingen kunnen inzetten.”
Hoe moet regelgeving aangepast worden?
“De regelgeving zou circulair watergebruik moeten stimuleren. Tot nu toe is ze ook vrij complex. Vergunningen aanvragen blijft bovendien een moeizaam en langdurig proces. We zien wel dat men eraan werkt. De Blue Deal van Vlaanderen stipuleert circulair watergebruik als regel en werkt in overleg met de relevante actoren een mix van instrumenten uit om sterker in te zetten op waterbesparing en hergebruik. Bovendien vraagt men aan bedrijven drempels van waterhergebruik in kaart te brengen zodat men, waar wenselijk en noodzakelijk, de regelgeving kan aanpassen. Zo werd het voor de voedingsindustrie al mogelijk om gezamenlijk een grondstofverklaring aan te vragen voor waterhergebruik.”