Bewust alleenstaande moederschap: Mama in je eentje
Steeds meer vrouwen kiezen ervoor om bewust alleenstaande moeder te worden. In het UZ Gent verdubbelde het aantal vrouwen dat via kunstmatige inseminatie moeder wordt op vijf jaar tijd. ‘Het traditionele kerngezin staat sowieso onder druk. Ook wil niet iedere vrouw blijven wachten op een geschikte partner.’
Bewust alleenstaande moeder (BAM) worden is vandaag geen uitzondering meer. Steeds meer vrouwen nemen het heft in eigen handen, weet Isabelle Stuyver, die als psycholoog werkzaam is op de fertiliteitsafdeling van het UZ Gent. Al twintig jaar begeleidt ze vrouwen in hun fertiliteitstraject. “We vertrekken vanuit een holistische aanpak en proberen als psycholoog vooral bij moeilijke momenten beschikbaar te zijn.” Ook bij alle aanvragen met een derde of meerdere partij – zoals bij een donatie of bij het draagmoederschap – zijn de psychologen nauw betrokken.
Het UZ Gent merkt een enorme toename in het aantal aanvragen voor het bewust alleenstaande moederschap. In 2017 ging het om 94 aanvragen, in 2022 om 187. “Deze toename is er niet plots gekomen, maar is al enkele jaren aan de gang.” Ook andere fertiliteitscentra in ons land tekenen een opmerkelijke stijging op. In het UZ Brussel ging het in 2020 om 634 aanvragen, in 2022 steeg dat naar 782.
Ze hebben hun werk heel goed gedaan, want mijn zoontje lijkt sprekend op mij.
Biologische klok
“Het eenoudergezin is geen rariteit meer. Het komt steeds vaker voor en is maatschappelijk aanvaard. Vrouwen met een kinderwens die vroeger misschien eindeloos lang wachtten op een geschikte partner, beseffen nu dat ze het ook alleen kunnen doen. De stap om een kinderwens alleen te vervullen wordt kleiner”, vertelt Isabelle Stuyver. “Deze vrouwen kiezen ook voor een fertiliteitscentrum omdat ze daar medisch advies en psychologische begeleiding ontvangen. Het is een veilige optie: alles wordt nauwkeurig opgevolgd en de donoren worden gescreend.”
De meeste vrouwen die voor het bewust alleenstaand moederschap kiezen zijn ouder dan 35 en single. “Het zijn vrouwen met een kinderwens en een biologische klok die alsmaar luider tikt.” Er is een toename in de groep van vrouwen die veertigplus zijn, maar ook bij jongere vrouwen, die eind twintig zijn, stijgt het aantal aanvragen. “Niet iedere aanvraag eindigt in het bewust alleenstaand moederschap. We overleggen en raken ook andere mogelijkheden aan die buiten de scope van het fertiliteitscentrum vallen. Er bestaan namelijk ook andere trajecten naar het moederschap, zoals pleegouderschap of adoptie.”
Vrouwen laten ook steeds vaker hun eicellen invriezen. “Niet alle vrouwen willen de effectieve stap tot bevruchting zetten, maar toch een soort zekerheid inbouwen. Zij kiezen ervoor om hun eicellen te laten invriezen. Ze wachten nog op een partner of zetten later toch de stap naar het bewust alleenstaand moederschap.”
Oma’s, opa’s, meters en peters
Het moederschap is zwaar, laat staan wanneer je het alleen doet. “Het is een grote verantwoordelijkheid. Om die reden wordt er gescreend en is er psychologische begeleiding. Tijdens de screening gaan we onder andere het netwerk bevragen. Op wie kan de toekomstige moeder steunen? Zijn er betrokken grootouders, een meter of peter om op te bouwen? We kijken ook naar de zelfstandigheid en zelfredzaamheid van de vrouw”, klinkt het. “Het traject op zich loopt trouwens ook niet altijd van een leien dakje. Net zoals bij ‘gewone’ zwangerschappen, kunnen er zich in het centrum moeilijkheden voordoen, waardoor we soms van inseminatie naar ivf moeten overschakelen. Daar wordt het belang van het netwerk al meteen duidelijk.” Ook de financiële situatie wordt bevraagd. “Dat gebeurt met het oog op het welzijn van het kind. Er zal tenslotte een persoon op de wereld gezet worden.”