Working women: hoe vind je je plek in het bedrijfsleven?
Een plek vinden in het bedrijfsleven of als vrouwelijke ondernemer doorbreken, blijft vandaag de dag een uitdagend pad. Het is de hoogste tijd om de situatie van vrouwenrechten onder de loep te nemen. Hoe is de professionele situatie van vrouwen in België geëvolueerd? En wat moet er nog gebeuren?
Volgens Véronique De Baets, woordvoerster van het Instituut voor de Gelijkheid van Vrouwen en Mannen, “is de situatie op de arbeidsmarkt de afgelopen twintig jaar enorm veranderd. In 2003 was het arbeidsparticipatiepercentage van vrouwen 52% en vandaag is dat 63%. Ook het opleidingsniveau is veranderd, aangezien er nu meer vrouwen dan mannen afstuderen.”
Hoewel er reden is tot vreugde vanwege de grote vooruitgang op verschillende niveaus, blijven we toch geconfronteerd met hardnekkige verschillen. De loonkloof tussen mannen en vrouwen neemt weliswaar elk jaar iets af (momenteel verdienen vrouwen 8% minder dan mannen), maar is nog steeds aanwezig. “Een van de grootste ongelijkheden is dat meer dan vier op de tien vrouwelijke werknemers deeltijds werken, terwijl dit slechts voor een op de tien mannen geldt. Dit heeft aanzienlijke gevolgen voor de loopbaanontwikkeling (het beruchte glazen plafond). Ook voor het feit dat zij minder verdienen en dus afhankelijker zijn van een partner. Dit heeft ook gevolgen voor hun pensioen (een verschil van 26% tussen mannen en vrouwen!)”, vervolgt Véronique.
Vrouwen niet genoeg bevoordeeld
België heeft echter uitstekende, uitgebreide wetgeving die dezelfde rechten voor mannen en vrouwen garandeert en de strijd tegen discriminatie en de loonkloof goed reguleert. Wat dus vaak in de weg staat, is een kwestie van gedrag. Naast de wetgeving is het dus nog steeds nodig om de diepgewortelde discriminatie die in de mentaliteit verankerd zit, verder te veranderen.
Naast de kwestie van deeltijdswerk, dat meestal geen vrije keuze is omdat er geen oplossingen zijn om het gezinsleven anders te organiseren, worden vrouwen ook geconfronteerd met andere hindernissen. Ze werken voornamelijk in sectoren (zorg, diensten, retail…) waar geen hoge lonen te rapen vallen. Het zijn ook vaak vrouwen die, door te veel op zich te nemen, getroffen worden door een burn-out. Vooral omdat “de verdeling van taken in het privéleven niet meer vooruitgaat, legt Véronique uit. Zij wijst ook op de rol van mannen en vaders in de privésfeer. “We moeten deze betrokkenheid op thuis versterken. Dat zal zeker een effect hebben op het professionele aspect.”
Het is moeilijker voor een vrouw, en nog meer voor een moeder met kinderen, om zichzelf voor te stellen als ondernemer.
De cruciale rol van bedrijven
Hoe kunnen we vrouwen meer waarderen op de werkvloer en hen in staat te stellen hun carrière volledig uit te bouwen? Bedrijven hebben een cruciale rol te spelen. “We moeten gendergelijkheid overal in de organisatie bevorderen, beleid op het gebied van diversiteit, inclusie en gelijke lonen invoeren”, pleit Emna Everard, oprichtster en CEO van Kazidomi. “In de bedrijfscultuur moeten we ook vrouwen stimuleren en ondersteunen in leiderschapsrollen. Hoe meer vrouwelijke leiders, hoe meer anderen geïnspireerd raken. Het is een positieve cirkel. Tot slot is het ook super belangrijk om de balans tussen privé en werk te ondersteunen door flexibele werktijden en thuiswerk aan te bieden.”
Véronique benadrukt ook dat een ‘oudervriendelijke’ sfeer heel belangrijk is. “Er is veel werk aan de winkel voor bedrijven! Ik denk bijvoorbeeld aan glijdende uren voor ouders, statussen en lage lonen te herbekijken of toegang tot ouderschapsverlof te vergemakkelijken (vooral voor mannen). Tegenwoordig is het nog steeds moeilijk voor een vader om aan zijn werkgever te zeggen dat hij woensdagmiddag vrij wil nemen om voor zijn kinderen te zorgen, omdat de verwachtingen ten opzichte van een man anders zijn… Hier zien we dat we op een soort plateau komen met belemmeringen. Dit vereist inspanningen van zowel mannen als werkgevers om over te schakelen naar een nieuwe mentaliteit.”
Mentaliteitswitch
We komen dus altijd terug op een verouderde mentaliteit, en voortdurende maatschappelijke stereotypen. Want ook vandaag de dag “worden te weinig moeder-ondernemers belicht, worden te weinig jonge vrouwelijke ondernemers belicht, etc. Het is dus noodzakelijk om dit alles te blijven stimuleren om vrouwen te laten zien dat het mogelijk is, dat ze ambitie moeten hebben, dat ze zelfvertrouwen moeten hebben. De weinige projecten die vandaag door vrouwen worden gecreëerd, zijn nog te vaak kleinschalige projecten omdat we onszelf barrières opleggen, bang zijn om te investeren, te groeien, aan te nemen, etc.”
Emna is het ermee eens dat er te weinig vrouwelijke rolmodellen naar voor worden geschoven. “Het is moeilijker voor een vrouw, en nog moeilijker voor een moeder met kinderen, om zichzelf te zien in de rol van ondernemer.” Toch heeft het feit dat ze een vrouw is, haar ook veel kansen gegeven. “Of het nu gaat om journalisten die een vrouw naar voren wilden brengen, om fondsen die moesten investeren in bedrijven opgericht door vrouwen, om partners… aangezien we met weinig zijn, worden we zo toch een beetje in de schijnwerpers gezet.”