Het belang van ondersteuning: Houvast vinden bij kanker
Hoe gaat een mens om met de diepe emoties die een kankerdiagnose teweegbrengt? Heel wat organisaties en initiatieven bieden professionele steun en expertise. Niet enkel aan patiënten, maar ook aan wie naast hen staat. Want kanker heb je nooit alleen.
‘Hoe vertel ik het aan de kinderen? Wat betekent dit voor de relatie met mijn partner? Wanneer kan ik terug aan het werk? Zal ik ooit nog kinderen kunnen krijgen?’ Patiënten die het verdict ‘kanker’ krijgen, worden geconfronteerd met vragen op alle levensdomeinen. Iedere vraag over kanker is een heel persoonlijke vraag, weet Annabelle Kievit, die als oncopsycholoog verbonden is aan het Imeldaziekenhuis in Bonheiden. “Welke reacties en emoties de ziekte bij mensen oproept is afhankelijk van diagnose tot diagnose en van ieders persoonlijke situatie en voorgeschiedenis. Als psycholoog proberen we het verschil te maken door gedachten en gevoelens te herkennen, te benoemen en alternatieven aan te reiken.”
De psychologische ondersteuning die vanuit het ziekenhuis geboden wordt is geheel vrijblijvend, vertelt Annabelle Kievit. “We laten mensen zoveel mogelijk in hun eigen kracht. Patiënten beslissen zelf of ze al dan niet een beroep op ons doen. Wel proberen we de drempel zo laag mogelijk te houden. Zowel de patiënt als de partner, goede vriendin of dichte buur kan bij ons terecht. In elke fase van de verwerking proberen we om vragen en zorgen bespreekbaar te maken. Spreken heeft een zekere regulerende functie. Vanaf het moment dat mensen hun emoties uitspreken, vallen die vaak ook beter te hanteren.”
Nochtans is praten over kanker soms allesbehalve evident, erkent de oncopsycholoog. Niet voor de patiënt, noch voor de naaste omgeving. “Mensen gaan directe conversaties vaak uit de weg om de ander te sparen, terwijl het net heel belangrijk is om met elkaar te blijven spreken van partner tot partner of van vader tot dochter”, aldus Kievit. “Zeker in een palliatief traject nemen mensen elkaar vaak in bescherming. Toch kan het bijzonder mooi en waardevol zijn om samen te spreken over welke muziek men mag spelen op de begrafenis. Of wie er allemaal een kaartje moet krijgen. Levenseinde bespreekbaar maken is óók zorgen voor elkaar.”
Vanaf het moment dat mensen hun emoties uitspreken, vallen die vaak ook beter te hanteren.
Het gezin van kankeronderzoeker dr. Johan Swinnen werd ruim tien jaar geleden zelf getroffen door een bikkelharde diagnose. Bij zoon Pieter (25), toen 13 jaar, werd een uitgezaaide hersentumor vastgesteld. Pieter ging door ettelijke operaties, chemotherapieën en bestralingen. Het was een erg zware en ingrijpende periode, vertelt dr. Johan Swinnen.
“Vandaag zijn we enorm gelukkig dat we onze zoon nog bij ons hebben. Voor Pieter komt het wel met een prijs: hij heeft evenwichtsproblemen en kan niet ver stappen, heeft problemen met zijn gezicht en gehoor en voelt zich vaak misselijk en vermoeid. Zijn droom om burgerlijk ingenieur te worden heeft hij moeten opbergen. Toch wil hij zich absoluut zinvol inzetten voor de maatschappij. Hij is nu creatief tekenaar in een activiteitencentrum, waar hij cartoons tekent in opdracht van diverse organisaties, onder andere voor kankercounteren.be. Daar haalt hij veel plezier en voldoening uit. Ik kan er als ouder alleen maar fier en met bewondering naar kijken.”
Geleidelijk aan heeft zijn zoon zijn ziekte leren aanvaarden, ziet dr. Johan Swinnen. Daar heeft zijn positieve ingesteldheid veel mee te maken, maar ook de steun die het gezin van vele kanten mocht ontvangen. “Pieter heeft onder andere veel gehad aan de buddywerking voor jongeren met kanker. Hij heeft ook heel wat vrienden gemaakt tijdens wandelbabbels met leeftijdsgenoten met kanker, georganiseerd door Kom op tegen Kanker. Zelf hebben mijn vrouw en ik veel kracht gehaald uit contacten met ouders van lotgenoten. Dankbaar zijn we ook voor een vzw als Villa Rozerood in De Panne, waar gezinnen met een langdurig ziek kind even op adem kunnen komen. Heel mooie initiatieven zijn verder de inloophuizen, de zorghuizen voor alleenstaande patiënten, de Levenslopen van de Stichting tegen Kanker of de Kankerlijn van Kom op tegen Kanker.”
Om steun en verbondenheid te creëren zet dr. Johan Swinnen zich actief in voor nieuwe initiatieven. Tijdens corona lanceerde hij nog de actie ‘Hou(t) me vast’, waarbij mensen een figuurtje van hout kunnen opdragen aan een kankerpatiënt. “Elk van de bijna 2000 ‘hou(t)vastjes’ die intussen geschonken zijn, wil mensen met kanker een hart onder de riem steken: we denken aan jou nu je het moeilijk hebt.”