Lastpakje of perfecte pakje?

December is de maand van de cadeaus. In de schoen, onder de kerstboom. Maar wat stop je in al dat pakje? Waarmee maak je de ander écht gelukkig: een uniek hebbeding, een ervaring-om-nooit-te-vergeten, of worden het toch maar weer sokken?

Sociale cement van onze samenleving

Een duimpje op Facebook, een rondje op café, een verjaardagstraktatie: we geven elkaar het hele jaar door geschenkjes. “Het is het sociale cement van onze samenleving”, zegt Dimitri Mortelmans, socioloog van de Universiteit Antwerpen. “Een pakje geven is de manier om sociale relaties te creëren en te onderhouden. Er ontstaat een schuldbalans die je onder controle wil houden: jij geeft iets en ik geef terug. Die dynamiek bevestigt de onderlinge relatie. Bij Kerstmis komt die geschenkcultuur sterk tot leven in een traditioneel ritueel.”

Cadeaus horen er dus bij. Maar de pakjesstress jammer genoeg ook. Want hoe vind je het perfecte geschenk? “Een goed cadeau verrast, past bij de ontvanger en representeert de waarde van de onderlinge band – je zal meer aan je partner geven dan aan een verre oom”, vat Mortelmans samen. “Om een goed pakje te bedenken moet je de ander goed kennen. Iets wat in deze moderne tijden vaak niet meer het geval is.”

Verlanglijstjes

Om miskopen te vermijden, riepen we het verlanglijstje in het leven: “Ze omzeilen het feit dat we elkaar minder goed kennen: je koopt gewoon wat de ander wil. Veilig, maar niet verrassend”, aldus Mortelmans. “In het beste geval werkt zo’n lijstje inspirerend: niet precies die cd kopen die erop staat, maar een andere in hetzelfde genre. Al houdt dat dan weer het risico in dat je iets koopt wat de ander al heeft.”

Op safe spelen, maar toch verrassen? Daar vond de moderne mens de cadeaubon voor uit. “Meestal wordt die ook nog eens mooi vormgegeven en feestelijk verpakt. Dat komt de verrassing ten goede: je bouwt de spanning op tijdens het uitpakken. Zo’n cadeauverpakking is niet iets typisch voor de geschenkcultuur, maar wél voor kerst. Je  stopt ‘verrassinkjes’ onder de boom. Door de verpakking wordt het méér dan een uitwisseling van goederen.”

Ervaringen boven fysiek product

Achter die cadeaubon gaat ook steeds minder vaak een fysiek product schuil. We geven meer ervaringen cadeau. Dat merkt ook cadeaubon-aanbieder SurpriseFactory.be die zowel in België als thuisbasis Nederland actief is. “Doorheen het jaar is de Vlaamse klant goed voor een derde van alle aankopen, maar met kerst wordt dat al de helft. Belevenisbonnen zijn dus erg populair in Vlaanderen”, vertelt Corine Verhagen van SurpriseFactory.be. “Het valt ook op dat men steeds vaker bij ons terechtkomt na de online zoekopdracht: wat-geef-je-iemand-die-alles-al-heeft? Een ervaring is daarop het beste antwoord. Zeker als die uniek en verrassend is. De ontvanger geniet dan twee keer: bij het uitpakken én bij de beleving zelf.”

Het vooroordeel dat je je er gemakkelijk van afmaakt met zo’n bon, spreken ze bij SurpriseFactory.be tegen: “Je gaat niet voor een algemene ‘kies-zelf-maar’-bon, maar geeft een specifieke beleving cadeau. Je hebt gezocht naar een ervaring die echt bij die persoon past. We helpen daarbij door de belevingen al op te delen in categorieën: zoek je iets voor een romantisch type of een avonturier? Daarna kies je uit ervaringen als circuit-racen, brunchen in de schouwburg, of dierenverzorger-voor-één-dag. Die persoonlijke touch versterk je nog eens met een unieke, persoonlijke boodschap op de cadeaubon.”

Tijdsinvestering

Het hoeft trouwens niet altijd om een aangekochte beleving te gaan, vult Mortelmans aan: “Het kan ook een verpakte vorm van tijdsinvestering zijn. Zoals je petekindje een dagje speeltuin cadeau doen. Die speeltuin kost je niets, maar het feit dat je tijd – een schaars goed – schenkt, maakt het cadeau erg waardevol.” Ook met het feit dat je jouw kostbare tijd besteedde aan de zoektocht naar het perfecte pakje scoor je: “Het toont dat je waarde hecht aan jullie onderlinge relatie. Een mooiere boodschap kan je eigenlijk niet schenken, toch?”