Innovatieve leermodellen: ‘Leren blijft een natuurlijk proces’
Technologie verandert ons leven ingrijpend. Ook op het gebied van (bij)scholing kunnen digitale hulpmiddelen en kunstmatige intelligentie een verschil maken. Toch verwachten experts geen disruptieve ontwikkelingen. ‘Leren is en blijft natuurlijk proces van het brein.’
Henk Sap
Docent, Artevelde Hogeschool
Wat is voor u de meest innovatieve techniek waar u op inzet?
“Voor mij is opleiding of vorming niet zozeer een kwestie van technieken, maar eerder van een mindshift over hoe we over het opleiden van mensen denken. De ‘zelfdeterminatietheorie’ van de Amerikaanse professoren Deci en Ryan, in Vlaanderen binnengebracht door professor Van Steenkiste, heeft op dit vlak voor vernieuwende inzichten gezorgd. Zij geven ons de tools om de intrinsieke motivatie tot leren te maximaliseren door in te zetten op A, B en C. Het gaat om het versterken van de autonomie (de A van Autonome) van de lerende, het creëren van verbondenheid (de B van Bonding) met anderen en het gevoel te ervaren het resultaat te beheersen (de C van Competence).”
Wat zijn de voordelen ten opzichte van het klassieke model?
“Door deze principes toe te passen en te integreren in opleidingen worden mensen van binnenuit gemotiveerd en gestimuleerd. Het vergroot hun persoonlijke interesse, betrokkenheid en wil om te leren. Dat zorgt niet alleen voor een groter leerrendement, maar ook voor meer doorzettingsvermogen wanneer het leren soms moeilijk gaat. Leren is een actief proces waarbij de lerende op een persoonlijke manier informatie verwerkt en integreert. Leren is ook een constructief proces, waarbij de lerende competenties opbouwt vanuit zijn gehele persoon. Hierbij spelen allerlei gedachten, gevoelens en interacties een belangrijke rol. Het is vanuit die holistische benadering dat we het opleiden moeten her-denken.”
Wat heeft de toekomst in petto?
“Het is de verwachting dat deze inzichten in de toekomst een steeds belangrijkere rol zullen spelen bij het opzetten van vormings- en leerprocessen. Nog te vaak gaat men ervan uit dat mensen kennis passief absorberen en deze kennis dan meteen gebruiken in hun praktijk. De uitdagingen van onze kennismaatschappij vergen echter creatieve en constructieve probleemoplossers, die zelfstandig kunnen werken, verantwoordelijkheid opnemen en met een groot aanpassingsvermogen hun competenties inzetten. Door studenten of cursisten zelfsturend op te leiden, dragen we hiertoe bij. Daar kan technologie zeker een rol spelen: de nieuwe digitale mogelijkheden bieden unieke kansen om het leren te differentiëren.”
Freek Borghgraef
Co-founder, KAYZR
Wat is voor u de meest innovatieve techniek waar u op inzet?
“In het geval van leren is het belangrijk dat mensen op elk moment kunnen leren. Of men nu vijf minuten op de bus aan het wachten is (zogenaamde microlearning) of een hele dag heeft uitgetrokken om te leren, deze leermomenten dienen gefaciliteerd te worden op elk hun manier, zoals via gamification. Rode draad in de technologie hierbij is continue feedback, instant gratification via beloningen en een zo duidelijk mogelijke visualisatie van globale progressie. Zo kan iemand die deelneemt aan een leerproces altijd op maat leren, zich hiervoor gewaardeerd voelen alsook de progressie ervan zien. Met al deze informatie kan dan ook op persoonlijke wijze gecommuniceerd worden via e-mail of notificatie.”
Wat zijn de voordelen ten opzichte van het klassieke model?
“Het voordeel van gamification is de persoonlijke aanpak. Je gaat van een analoge eenrichtingssituatie naar een persoonlijke aanpak die ervoor zorgt dat mensen hun eigen pad kunnen bewandelen en de resultaten ervan in één oogopslag kunnen zien. De combinatie van laagdrempeligheid, gepersonaliseerde trajecten die multimediaal worden aangebracht, continue beloningen en communicatie op maat bieden een ongekende flexibiliteit in hoe, waar en wanneer men kan leren. De weg naar levenslang leren moet worden gefaciliteerd en zo makkelijk mogelijk worden gemaakt via al deze elementen.”
Wat heeft de toekomst in petto?
“Met de huidige AI-revolutie is de verwachting dat alle elementen op het gebied van personalisatie en flexibiliteit een enorme versnelling zullen kennen. Mensen zullen voor de fractie van de huidige kosten op zowat elk element in hun leven een personal coach kunnen nemen die hen kent, leerstof aanreikt, bijstuurt op basis van persoonlijke data en motiveert op basis van hun persoonlijkheid. Indien deze belofte wordt ingevuld staan we aan de vooravond van een revolutie binnen educatie, waarbij alle menselijke kennis die reeds vervat zit in het internet gedemocratiseerd wordt naar de ganse wereldbevolking via AI-tools die deze informatie kunnen omzetten in gepersonaliseerde leertrajecten.”
Niels Strybos
Business Manager, Acco
Wat is voor u de meest innovatieve techniek waar u op inzet?
“Innovatie in leren gaat niet zozeer om één technologie of de nieuwste methodiek, leren is een complex proces en dat proces optimaal ondersteunen is de sleutel tot succes. We zien wel een aantal trends op het gebied van experiential learning, waaronder VR, AR en gamebased learning. Dit laat toe om dingen te ervaren en kan versterkend werken in het leerproces. Ook kan AI een leerproces bijsturen op basis van learning analytics en data, en kunnen nieuwe ontwikkelingen zoals we zien in ChatGPT van AI een sterke tool maken voor de lerende om sneller informatie tot zich te nemen. Ten slotte zetten wij ook in op het meten van impact van leerervaringen op een bedrijf, instelling of individu.”
Wat zijn de voordelen ten opzichte van het klassieke model?
“Klassieke methoden blijven hun sterkte behouden en hun rol spelen. Innovatie is vaak aanvullend in een klassiek leerproces. Zo is een VR- of AR-ervaring een mooie opstart naar echte praktijkervaring, maar is het zeker niet vervangend. Bij AI zit de kracht dan weer in het snel(ler) ontginnen van informatie. Verder kan AI ook inzicht bieden op basis van learning analytics, en eventueel zelf aanbevelingen geven op basis van het leerprofiel van een lerende. Zo zou AI kunnen voorspellen of een opleiding zin heeft voor een werknemer, en doorheen het leerproces zou AI tips kunnen geven over hoe bepaalde hiaten in de kennis of vaardigheden van de werknemer kunnen worden opgevangen.”
Wat heeft de toekomst in petto?
“We worden momenteel overspoeld met technologie en dat zal voorlopig niet stoppen. Belangrijk is dat er naast alle innovatieve technologie echter ook nog onderzoek is naar optimaal leren. Er is een grote nood om slim om te gaan met alle innovatieve technieken en ze af te stemmen op de lerende. Het is een illusie om te denken dat één technologie of innovatie het leren disruptief zal veranderen, tenzij we chips kunnen implementeren in het brein waardoor leren onnodig wordt. Leren blijft een natuurlijk proces van het menselijke brein dat we kunnen triggeren en faciliteren. Daar moeten we het optimum in vinden.”