Het belang van het supplement foliumzuur voor en tijdens de zwangerschap
Foliumzuur, ook wel bekend als vitamine B9 of B9, is een stof die met name belangrijk is voor zwangere vrouwen, omdat het de groei en ontwikkeling van de ongeboren baby ondersteunt. Daarom is het van het grootste belang dat die vrouwen het in die fase als bijkomend supplement innemen, omdat ze uit reguliere voeding nooit genoeg foliumzuur halen.
Patrick Van Hooydonk, marketing manager van Kela Pharma: “Foliumzuur werd voor het eerst geïsoleerd uit spinazie, maar zit eigenlijk in alle groene groenten, alsook in fruit, peulvruchten en volkorenproducten. Dagelijks neemt een volwassen persoon met een normaal voedingspatroon ongeveer 200 tot 300 microgram foliumzuur op. Dat is in die omstandigheden genoeg. Maar als je zwanger wil worden, heb je meer nodig. Alleen is een zwangere vrouw, of een toekomstige zwangere vrouw, niet in staat om die extra benodigdheden uit haar voeding te halen – ook al gaat ze superveel groenten en fruit eten. Concreet houdt dat in dat ze tijdig – dat wil zeggen vanaf vier weken voordat ze zwanger is – een voedingssupplement zou moeten innemen met 400 microgram foliumzuur.”
Waarom moet de vrouw daar voor de zwangerschap mee beginnen?
“Omdat ze op die manier voldoende voorraad aanlegt tegen dat ze effectief bevrucht wordt en het kind zich begint te ontwikkelen. Foliumzuur helpt om de neurale buis te ontwikkelen en de correcte sluiting daarvan mogelijk te maken. Dat gebeurt echter al in de zesde week van de zwangerschap, dus zo goed als meteen. Vandaar het advies om vier weken voor de zwangerschap het supplementeren al te beginnen, en dat vol te houden tot de twaalfde week. Zo is er veel minder kans op een kind met een open ruggetje of, nog erger, met open hersenen. Dat risico is doorgaans één op duizend, maar je kan dat dankzij foliumzuur nog eens tot 50 procent kleiner zien worden. We kunnen uiteraard niet zeggen dat het risico nul procent wordt, omdat er nog andere risicofactoren bestaan voor zogenaamde neuraalbuisdefecten. Diabetes bijvoorbeeld, of overgewicht, of de inname van bepaalde medicatie tijdens de zwangerschap.”
Tijdig beginnen is dus van primordiaal belang.
“Absoluut, en dat is bijgevolg de reden waarom ik het zo vaak mogelijk communiceer naar vrouwen en hun partner die een kinderwens hebben. Het moet zeker ook een aandachtspunt zijn bij firma’s, van dokters, gezondheidsmedewerkers … Zodat ze die boodschap tijdig bij die doelgroep krijgen. Op dit moment zijn er zo’n vijf op de tien vrouwen in België die het min of meer op tijd nemen. Dat percentage kan zeker omhoog. Natuurlijk moeten we realistisch zijn: we zullen nooit 100 procent halen, want er zullen altijd onverwachte zwangerschappen zijn. Maar die vijftig procent die het niet neemt, daar moeten we op focussen. Ik denk dat zeventig procent vrouwen die foliumzuur tijdig inneemt een haalbaar doel is.”
Eenmaal zwanger blijft foliumzuur ook voordelig voor de moeder.
Wat kunnen dokters dan precies doen?
“De awareness hieromtrent moet groter, en daar kan de dokter bij helpen. Alleen is het in België nog niet heel erg ingeburgerd om als koppel met een zwangerschapswens naar de huisarts te gaan, terwijl ze het wel tegen hun naaste omgeving en zelfs tegen hun ouders vertellen. Je zou net moeten zwijgen tegen je ouders en je naaste omgeving – als verrassing – en het wel tegen je huisarts en je apotheker zeggen. Dan kunnen ze alles overlopen wat met die toekomstige zwangerschap te maken heeft. Bijvoorbeeld of je bepaalde medicatie kan blijven nemen, of met suppletie moet starten en welke dosis foliumzuur je best neemt. Soms heb je een hogere dosis dan 400 µg foliumzuur nodig. Doe dit in samenspraak met je huisarts of gynaecoloog. Stel dat je een zware verkoudheid hebt, en je gaat naar de apotheek voor een medicijn. Als je dan ook zegt dat je een zwangerschapswens hebt, dan zal die kiezen voor een aangepast adviesproduct dat daar rekening mee houdt. Dit geldt natuurlijk ook als je zwanger bent. Deel dat steeds met elke gezondheidsmedewerker waar je op consultatie gaat.”
Kan je foliumzuur beginnen innemen als je al zwanger bent?
“Uiteraard, maar het is eigenlijk veel beter als je er vier weken voor de zwangerschap al mee start. De grootste bewijskracht van foliumzuur ligt van vier weken voor de zwangerschap tot de twaalfde week. In de geneeskunde gebruikt men de term hoogste bewijskracht voor iets dat zo hard bewezen is dat je er zelfs geen studies meer naar mag doen.”
En wat als je na die vier weken voor de zwangerschap toch niet zwanger bent?
“Geen enkel probleem: je kan het foliumzuur gewoon dagelijks blijven innemen, je bouwt dan een goede voorraad op. Foliumzuur is namelijk niet alleen goed voor de baby, maar ook voor de moeder: zo speelt het een belangrijke rol in het celdelingsproces, ondersteunt en bevordert het de bloed- en weefselvorming en geeft het een boost aan het immuunsysteem. Foliumzuur is ook goed voor psychologische functies zoals concentratie, geheugen, leren enzovoort.
Eenmaal zwanger blijft foliumzuur ook voordelig voor de moeder: de vorming van de placenta, de groei van de baarmoeder en de borsten … Het wordt allemaal gestimuleerd door foliumzuur. Bovendien vermindert het stress en vermoeidheid, een parameter die ook meer en meer buiten de zwangerschap belangrijk wordt.”