“Door bewust te reizen, kun je echt een verschil maken voor het klimaat”

Verre reizen maken, echt milieuvriendelijk is het niet. Maar het is nochtans wel mogelijk om duurzaam te reizen en via toerisme ook een steentje bij te dragen aan een betere wereld. Je hebt er alleen wat hulp en aandacht bij nodig. Andrew Morten, oprichter van TravelEssence, is pionier op vlak van duurzaam reizen en legt uit hoe toerisme en duurzaamheid toch hand in hand kunnen gaan.

TravelEssence organiseert reizen naar Australië en Nieuw-Zeeland vanuit Nederland en België. Zo ver reizen valt toch onmogelijk te rijmen met een duurzame levensstijl?

“Wij zijn er ons als travel agency uiteraard van bewust dat reizen over dergelijke afstanden nooit gezond is voor het klimaat. Dat is nu eenmaal een realiteit. Maar we streven er wel heel duidelijk naar om binnen onze mogelijkheden zo duurzaam mogelijk te zijn. Ik zeg weleens dat wij de best bad guy proberen zijn. Het is dan ook onze stelligste overtuiging dat toerisme kan bijdragen aan een duurzamere wereld. Door bewust te reizen, kun je echt een verschil maken voor het klimaat.”

Hoe zorgen jullie concreet voor dit duurzame karakter voor jullie reispakketten?

“Ten eerste kiezen wij heel bewust de lokale partners uit met wie wij in zee gaan. Kleinschaligheid vormt hierbij altijd de leidraad. Wij opteren dus nooit voor grote hotelketens, maar kiezen in de regel voor kleinere B&B’s en lodges. Die hebben een kleinere milieu-impact op hun directe omgeving. Bovendien worden deze ook gerund door locals, die – in het geval van Australië en Nieuw-Zeeland – echt wel gekenmerkt worden door een groter klimaatbewustzijn. Dat heeft volgens mij vooral te maken met het feit dat mensen daar veel meer dan bij ons buiten leven en dus in nauwer contact staan met de natuur. Bovendien is die natuur daar sowieso overweldigender, waardoor ze wellicht beter beseffen hoe belangrijk het is dat we deze zo goed mogelijk beschermen. Daarenboven worden ze natuurlijk ook veel meer dan wij geconfronteerd met de gevolgen van de klimaatverandering, denk aan de vele bosbranden. Die realiteit vertaalt zich duidelijk in het aanbod. De voorbije jaren zijn er bijvoorbeeld heel wat zogenoemde ecolodges bijgekomen, die duurzaamheid expliciet vooropstellen. Voor ons zijn dit natuurlijk gedroomde partners.”

Waarom?

“Naast het feit dat dit accommodaties zijn die heel erg bewust omgaan met hun eigen ecologische voetafdruk, bijvoorbeeld door volledig zelfvoorzienend te zijn op vlak van energie, zorgt dit soort projecten ook voor lokale tewerkstelling. Dat is veel minder het geval bij grote hotelketens, die meestal met seizoenarbeiders en tijdelijke krachten werken. Als we al onze partners samentellen, houden we ongeveer zo’n 5000 mensen aan het werk. Dat zijn dus veelal mensen die bewust bezig zijn met klimaat. Mede dankzij ons beschikken zij over financiële stabiliteit, waardoor ze ruimte hebben om hun duurzaam verhaal verder uit te bouwen en te verkondigen. Zo bouwen ze mee aan de bewustwording, ook bij de reizigers uit Nederland en België die via ons bij hen terechtkomen. Die reizigers hebben doorgaans al een duidelijke aandacht voor duurzaamheid. Ze vinden en versterken elkaar hier ook in, en op die manier creëer je dus een positieve klimaatspiraal.”

Hoe passen de lange vliegreizen in dit verhaal?

“Die zijn en blijven natuurlijk een grote bron van vervuiling. Maar ook hier kun je voor de minst vervuilende optie gaan door bijvoorbeeld alleen te kiezen voor luchtvaartmaatschappijen die beschikken over een jonge toestelvloot, want die zijn minder vervuilend dan oudere exemplaren. Ook is het nodig om te opteren voor de reisweg met de minste vluchten, omdat de opstijgmomenten voor de grootste CO2-uitstoot zorgen. Die moet je dus tot een minimum proberen te beperken.”

En wat dan met de verplaatsingen ter plekke?

“Wij zetten in op kleinschaligheid en willen onze reizigers optimaal laten kennismaken met de lokale way of life. Dat valt niet te rijmen met campervans. Die zijn niet enkel erg vervuilend, ze zorgen er ook voor dat je tijdens je reis veel minder contact zal zoeken met de omgeving, omdat je zelf al op pad bent met je verblijfplaats. Die bieden wij dus heel bewust niet aan. We kiezen daarentegen voor reizen met kleinere huurauto’s. Door hier steeds te kiezen voor recente exemplaren zijn deze qua uitstoot zo laag mogelijk. Hier willen we in de toekomst nog stappen vooruit zetten. Zodra de technologie het mogelijk maakt om elektrisch te rijden, zullen we dit dus zeker aanbieden. Vooralsnog is dit voor de afstanden down under echter niet mogelijk.”

Dat zijn duidelijke stappen, maar vermoedelijk proberen de meeste reisagentschappen deze kaart te trekken. Hoe gaan jullie voor the extra mile inzake duurzaamheid?

“We hebben bovenop al het voorgaande ook een CO2-compensatiemechanisme dat we aanbieden in onze reispakketten op maat. Wie bij ons boekt, mag er dus zeker van zijn dat de CO2-uitstoot volledig wordt gecompenseerd. We merken dat onze reizigers, die doorgaans voor ons kiezen omdat ze erg grondig geïnformeerd willen worden, hier duidelijk oren naar hebben.”

Dergelijke compensatiemechanismes worden nochtans gecontesteerd. Je koopt vooral je geweten af, maar de eigenlijke impact is moeilijk in rekening te brengen, luidt de kritiek.

“Dat klopt, en die kritiek is in veel gevallen ook terecht. Veel van dergelijke mechanismes zijn bijvoorbeeld gelinkt aan projecten rond het planten van bomen. Dat model houdt in theorie steek. De geplante bomen kunnen uiteindelijk als filter fungeren voor CO2 en zo de gerealiseerde uitstoot zullen counteren. Alleen duurt het in de praktijk tot wel 60 jaar vooraleer deze filterfunctie optimaal functioneert. Gezien de urgentie van de klimaatproblematiek moeten we ons hier dus zeker vragen bij stellen. Daarom kiezen we er heel bewust voor om ons compensatiemechanisme te verbinden aan een project dat een veel directere impact heeft op het klimaat en leefmilieu.”

Over welk project hebben we het dan?

“Dit geld gaat rechtstreeks naar een project dat kookovens voorziet in derdewereldlanden. Wereldwijd is het namelijk zo dat 3 miljard mensen vandaag nog steeds koken op open vuur. Deze manier van koken is echter erg schadelijk voor het klimaat. Niet alleen omdat er door de verbranding heel wat roet en fijnstof vrijkomen in de atmosfeer, maar ook omdat dit aanleiding geeft tot heel wat ontbossing. De uitstoot die hierdoor gerealiseerd wordt, komt overeen met ongeveer het dubbele van de totale luchtvaartindustrie wereldwijd. Bovendien heeft dit een negatieve impact op de gezondheid van deze mensen. Jaarlijks sterven er in Azië en Afrika zo’n 4 miljoen mensen als gevolg van een longziekte die is te linken aan dit kookgedrag. Hier verandering in brengen door deze gezinnen te voorzien van een kookoven, staat dus gelijk aan een heel concrete, betekenisvolle stap richting een duurzamere toekomst. Zo kunnen we dus op zeer korte tijd zeer veel impact creëren.”

Wat zijn de financiële gevolgen voor de gezinnen die deze stap kunnen zetten?

“Die zijn enorm. We weten deze gezinnen minstens een derde van hun totale inkomen spenderen aan brandstof om te kunnen koken. Dat is allemaal geld dat letterlijk in rook opgaat. Als ze de overstap maken, komt er dus een groot deel van hun budget vrij dat ze anders kunnen besteden. Dit is dus een grote stap voorwaarts wat betreft levenskwaliteit. Dus: doordat iedereen die bij ons een reis boekt 15 euro doneert aan dit project, zorgen wij ervoor dat de mensen die het het hardst nodig hebben erop vooruit gaan. Én we zorgen ervoor dat het aantal onnodige sterfgevallen per jaar vermindert. Met andere woorden, wij zorgen er niet enkel voor dat alle CO2-uitstoot van de door ons geboekte vluchten en autoritten wordt gecompenseerd, maar dragen ook actief bij aan een sociale omslag met directe positieve klimaatimpact. Op die manier worden onze bedrijfsactiviteiten voor circa 250 procent gecompenseerd. Dit toont dat duurzaam toerisme perfect mogelijk is en rechtstreeks kan bijdragen aan een betere en toekomstbestendigere wereld.”