Leren doet leven: Waarom je maar beter Spaans leert…

Op latere leeftijd tangolessen volgen, de schoolbanken in schuiven voor een carrièreswitch of een nieuwe taal leren: het verrijkt je leven, zorgt dat de tijd minder snel wegtikt én houdt je – letterlijk – jong van geest.

Of het nu is om een oude kinderdroom na te jagen, een nieuwe job te vinden of gewoon als bezigheidstherapie: almaar meer 50-plussers zetten de stap naar een nieuwe uitdaging. En dat is maar goed ook, horen we bij neuroloog en hersenwetenschapper Steven Laureys: “Door intellectueel actief te blijven stimuleer je de neuroplasticiteit van je brein: je maakt nieuwe of sterkere verbindingen tussen de neuronen. Kortom, je houdt je brein in vorm. Dat doe je niet alleen door nieuwsgierig te blijven, maar ook door neurotoxiciteit te vermijden.” Laureys schreef daarom ook boeken over het belang van slaap en meditatie voor ons brein: “Voldoende slapen, gezond eten, mediteren om stress te vermijden… het doet je lichaam én je hersenen deugd. Zo’n gezonde geest in een gezond lichaam kan zelfs een dam opwerpen tegen ziektes als dementie.”

Het idee dat het alleen maar bergaf gaat met een ouder wordend brein spreekt professor Laureys dan ook tegen: “Iets nieuws leren is niet voorbehouden aan jongeren. Het lukt ouderen ook. Alleen gaat het minder vlot dan wanneer we twintig waren, maar dat kunnen we compenseren met onze ervaring en eerder opgedane wijsheid.” Je brein in beweging houden lukt door te puzzelen of gezelschapsspellen te spelen, maar ook lezen, een andere taal leren of een nieuwe hobby proberen is zinvol. “Wat je precies doet maakt minder uit, zolang je het maar graag doet. Anders hou je het toch niet vol”, luidt het advies van de neuroloog.

Dat advies lijkt alvast opgevolgd te worden, want de belangstelling in cursussen, lezingen en workshops voor senioren groeit. Ook op de universiteit loop je steeds meer grijzende studenten tegen het lijf. Zo heeft UHasselt zelfs een eigen Seniorenuniversiteit. Met meer dan twintig lezingen, een jaarlijkse daguitstap en een meerdaagse culturele reis richt die zich op de leergierige 50-plusser. “Momenteel tellen we 635 leden, daarmee is de maximumcapaciteit helemaal bereikt. Toch blijven er steeds nieuwe geïnteresseerden aankloppen”, vertelt voorzitter Jos Thys. “Ze voelen zich aangesproken door onze slogan ‘Levenslang leren’ en komen naar onze lezingen om bij te blijven met actuele thema’s en tendensen. De succesvolste lezingen? Die met een medisch onderwerp, over ons DNA, dementie of immunotherapie bijvoorbeeld. Ook voordrachten van personen die vaak in de media opduiken scoren goed.”

Dat senioren up-to-date willen blijven en zich op tal van vlakken wensen bij te scholen, merken ze ook bij het centrum voor volwassenenonderwijs CVO Creo, waar liefst 4 op de 10 cursisten ouder dan 50 zijn. “Zij volgen vaak taalopleidingen, omdat er tijd vrijkomt om te reizen en ze ter plaatse graag een mondje Spaans of Italiaans praten, maar ook de ICT-opleidingen of hobbycursussen zoals koken, decoratietechnieken, fietshersteller of houtsnijden lokken veel oudere cursisten”, vertelt adjunct-directeur Ines Deprez. “Het gaat hen niet zozeer om de punten, maar om de ervaring. Al moet gezegd worden dat de 50-plussers wel allemaal met verve de opgelegde eindtermen behalen.”

De cursussen verrijken de 50-plussers niet alleen op intellectuele en creatieve wijze, maar bevorderen ook hun sociale leven: “Voor veel van onze leden is dat zelfs de hoofdreden om wekelijks een lezing te volgen”, onthult Jos Thys van Seniorenuniversiteit UHasselt. Ook bij CVO Creo zien ze die sociale drijfveer: “De pauzes zijn minstens zo belangrijk als de lessen zelf”, zegt Ines Deprez lachend. Volgens professor Laureys komt dat het brein alvast ten goede: “De mens is een sociaal dier. Het effect van breintraining is dan ook nóg sterker in een groep: de sociale interacties en communicatie houden ons mentaal scherp. Of je nu nog werkt of al op pensioen bent, de aanbeveling blijft dus hetzelfde: kom onder de mensen en blijf jezelf uitdagen.”