Gezelschap gezocht: Nooit te laat om vrienden voor het leven te maken

We zijn gelukkiger als we ons warm omringd voelen. Gezonder en stressvrijer bovendien, wijst onderzoek uit. Waardevolle relaties zijn een bron van steun en plezier. Het goede nieuws: vrienden maken verleer je niet met de jaren. Wel blijft het inzet vragen.

Over vriendschap is al veel gezegd en geschreven. Ook de Griekse filosoof Aristoteles kroop in zijn pen om het begrip te verduidelijken. In zijn Ethica kwam hij in grote lijnen tot drie types van vriendschap, legt dr. Gerald Mollenhorst van Universiteit Utrecht uit. “Een eerste soort vriendschap heeft voornamelijk een nuttige kant. Een vriend kan iemand zijn die je helpt bij een klus of die boodschappen voor je doet als je ziek bent. Met andere vrienden spreek je vooral af om samen plezier te maken en gezellige momenten te beleven. Een derde, volgens Aristoteles de ultiemste vorm van vriendschap, is die waarbij je lief en leed deelt en het beste in elkaar naar boven haalt.”

Een waardeoordeel over vriendschap valt evenwel moeilijk te vellen, stelt de socioloog. Ieder van ons zoekt immers andere dingen in een vriendschapsrelatie. Zo zijn er bijvoorbeeld al verschillen in hoe de geslachten vriendschappen beleven. Die blijken vrij stereotiep. “Waar mannen het vaak prima vinden om gewoon leuke dingen te doen met hun kameraden, vinden vrouwen het toch vooral belangrijk dat ze fijne, persoonlijke gesprekken kunnen voeren met hun goede vriend of vriendin. Internationaal lopen de interpretaties over vriendschap eveneens uiteen. Amerikanen benoemen hun partner of zus vanzelfsprekend als vriend, terwijl wij onze dichte familie doorgaans niet tot onze vriendengroep rekenen.”

Dat maakt het lastig om in cijfers te spreken over vriendschap. Mollenhorst houdt het erop dat we gemiddeld gezien een drietal hechte vrienden hebben en daarnaast zo’n tien lossere vriendschappen. Dat aantal blijft door de jaren heen vrij stabiel. Dat betekent niet dat de samenstelling van onze vriendengroep hetzelfde blijft. “In zeven jaar tijd vernieuwt die zich doorgaans minstens voor de helft. Sommige vrienden schuiven op van de kern naar de periferie, andere verdwijnen uit het zicht. Daar komen weer andere mensen voor in de plaats: nieuwe gezichten of oude bekenden.” 

De natuurlijke va-et-vient van onze vriendschappen is nauw gelinkt aan setting en levensfase, beaamt Selma Franssen, auteur van Vriendschap in tijden van eenzaamheid. “Veel vrienden leer je kennen in een welbepaalde context zoals tijdens je studies, op het werk of aan de schoolpoort van de kinderen. Als die context verandert, bijvoorbeeld omdat je stopt met studeren of naar een andere plek verhuist, kan er afstand ontstaan tussen jou en je vrienden. Wie er niet in slaagt elkaar nog regelmatig te ontmoeten en raakvlakken te blijven vinden, ziet vaak ook de vriendschap verwateren.” 

Een hechte vriendschap bouwt op continuïteit, plezier en vertrouwen, vertelt Franssen. Al hoeft niet elke vriendschap prompt in de diepte te gaan. “Het kan best stresserend aanvoelen om compleet nieuwe vrienden te ‘moeten’ maken. Mijn eerste advies: leg de druk niet te hoog. Bedenk waar je in de eerste plaats nood aan hebt: is dat een activiteitenbuddy met wie je leuke dingen kunt doen? Of wil je toch echt die diepere connectie? Alvorens je je inschrijft voor een sportclub of nieuwe hobby, kijk gewoon eens om je heen. Met wie had je altijd al een toffe klik, zonder dat je elkaar beter leerde kennen? Wie ben je uit het oog verloren en zou je graag eens terugzien? Het mooie van vriendschappen is dat je de draad vaak weer kunt oppakken.”

Ook vrienden van vrienden zijn een dankbare poel om uit te vissen. “Organiseer bijvoorbeeld eens een second-degree dinner, waarbij elke gast iemand uit zijn eigen kring meeneemt. Een ideale manier om je kennissengroep uit te breiden. Durf ook eens buiten je eigen leeftijdsgroep te kijken. Een mentorrol op het werk kan uitgroeien tot een mooie vriendschap, als je maar even buiten de geijkte paden treedt. Misschien is dat wel mijn belangrijkste tip: heb je een klik, trek dan je stoute schoenen aan en vraag elkaar op de koffie. Voor romantische relaties doen we de zotste dingen, dus waarom niet een beetje assertief zijn bij vriendschap?”