AI, risico of zegen?

AI is voor veel ondernemingen een tweesnijdend zwaard. Het eigen gebruik of het gebruik door concurrenten brengt risico’s mee, maar tegelijkertijd kan AI ook risico’s inperken. Hoe zit die balans precies in elkaar en naar welke kant zal die in de toekomst overhellen? 

Van het vermogen om grote hoeveelheden gegevens te verwerken tot het automatiseren van repetitieve en lastige stappen in het risicomanagement: AI stelt risicomanagers in staat om steeds sneller en beter te reageren op nieuwe en opkomende risico’s, zo zegt Typhaine Beaupérin, CEO van FERMA, de Federatie van Europese Risicomanagement-associaties. “AI zal bij risicomanagement duidelijk gunstige effecten hebben, bijvoorbeeld door het gebruik van enorme hoeveelheden gestructureerde en ongestructureerde data en het herkennen van patronen. Het kan ook helpen bij het in realtime voorspellen van nieuwe blootstellingen aan risico’s en het kan daarbij preventief adviseren én een snellere respons voorstellen in crisissituaties.” 

Interessante mogelijkheden

Al deze inzichten zullen ook het topmanagement helpen bij het maken van betere zakelijke beslissingen, aldus Beaupérin. En last but not least kan AI ook kosten verlagen door het automatiseren van dagelijkse risicomanagementprocessen. Beaupérin wijst er ook op dat AI de risico’s kan beperken rond de interactie tussen bedrijfsactiviteiten en het verzekeringsbeheer. “AI biedt realtime mogelijkheden voor risicomonitoring en -analyse, die ondernemingen kunnen helpen beter voorbereid te zijn op risico’s en om veerkrachtiger te worden. AI zou ook het claimproces zelf kunnen vergemakkelijken.”

Ook Mathias Deleu, machinelearning-specialist bij het Gentse ML2Grow, ziet zeer interessante mogelijkheden voor AI om bij bedrijven risico’s in te perken. “Neem bijvoorbeeld kwaliteitscontroles van producten”, zegt hij. “Dat is vaak manueel en repetitief werk waarbij de aandacht van mensen soms verslapt. Terwijl dat in pakweg de voedingsindustrie toch cruciaal is. AI-systemen met camera’s en sensoren kunnen daar een enorme hulp zijn. Weliswaar altijd als bijkomende check, onder supervisie van menselijke operatoren.” 

Dominante concurrenten

Maar naast de voordelen zijn er toch ook aandachtspunten bij het gebruik van kunstmatige intelligentie. AI kan ook een probleem vormen voor bedrijven, niet alleen wanneer ze het zelf gebruiken, maar ook wanneer ze het níét gebruiken en hun concurrenten net wel. “AI zit momenteel in een razendsnelle evolutie, wat maakt dat de concurrentie almaar snediger wordt”, zegt Deleu. “Bedrijven kunnen vandaag in een mum van tijd enorme marktaandelen verliezen en concurrenten plots dominant zien worden. Als ze dan zelf een verhoging sneller willen schakelen, staan ze voor voldongen feiten omdat ze de technologie of de kennis niet in huis hebben.” 

Maar zelfs wanneer AI gebruikt wordt in de bedrijfsprocessen, blijft het opletten. Voor ‘bias’ of vooringenomenheid bijvoorbeeld. Deleu: “Je AI-systeem is maar zo goed als de data die je gebruikt om het te trainen. Garbage in means garbage out is niet voor niks een bekend gezegde in onze branche. Je moet kritisch blijven tegenover je data. Het is ook zeker geen slecht idee dat de EU hiervoor speciale aandacht heeft in de AI Act die eraan komt.”

Ethische kant

Een ander risico waar Deleu op wijst is het gebruik van zogenaamde ‘black box’-systemen. “Dat zijn systemen waarbij niet meer te achterhalen valt waarom het systeem een bepaald antwoord geeft. Als er nog een mens bij een machine staat en het laatste woord heeft, kan dat nog aanvaardbaar zijn. Maar wanneer AI bijvoorbeeld een medische behandeling gaat aanraden, moet absoluut duidelijk zijn wat de redenering daarachter is.” 

Volgens Deleu heeft onze maatschappij de morele plicht om bij dit soort vraagstukken stil te staan en een debat te voeren over de ethische kant van kunstmatige intelligentie. “Uiteindelijk zal het evenwicht tussen de voor- en nadelen er wel vanzelf komen en zullen de voordelen het halen op de nadelen, zodra de technologie nog matuurder wordt en we beter leren omgaan met alle aspecten van AI.