Slagmulder: ‘Maak van risico’s opportuniteiten’
Regine Slagmulder, professor Accounting & Control aan Vlerick Business School
In de zoektocht naar succes op lange termijn wordt risicobeheer almaar belangrijker in deze volatiele tijden vol onzekerheid en complexiteit. Meer nog, wie risicomanagement slim inzet, kan er zelfs een stevig concurrentieel voordeel uit halen.
Een schip dat altijd aan wal ligt, loopt geen risico, maar brengt helaas ook niet veel op. Voor bedrijven is het dus dansen op een slappe koord: hoe vinden ze de juiste balans tussen duurzame waardecreatie en het zorgvuldig omgaan met risico? Enkele aspecten zijn daarbij belangrijk. Er is tegenwoordig bijvoorbeeld een algemene consensus dat het identificeren, analyseren en inschatten van risico’s moet gebeuren vanuit een organisatiebreed perspectief. Meer zelfs: risico’s moeten – mede onder legislatieve druk – over de hele waardeketen heen ingeschat worden, zie bijvoorbeeld de recente ESG-verplichtingen.
Er moet daarbij ook met meer rekening worden gehouden dan met puur het financiële aspect, elke stakeholder (van leveranciers over werknemers tot de overheid) moet aan bod komen. Dat is niet alleen goed voor die stakeholders zelf, ook het bedrijf plukt daar uiteindelijk de vruchten van. Enkel oog hebben voor financiële performantie en blind blijven voor andere risico’s hebben soms rampzalige gevolgen. Vraag dat bijvoorbeeld maar aan 3M, dat met een knoert van een PFAS-schandaal zit opgescheept.
Het heeft weinig zin om ad hoc aan risicobeheer te doen, dit moet een continu proces zijn.
Desondanks zien we nog vaak ondernemingen waar risk management enkel als een financieel-technische of operationele oefening wordt gezien. Of, gedreven door compliance, is het vaak niet meer dan een administratieve aangelegenheid, het louter afvinken van checkboxes. Dat is jammer, want goed risicomanagement is geen bureaucratische oefening. Het heeft wel degelijk toegevoegde waarde en staat ondernemerschap niet in de weg. Integendeel: risico’s tijdig identificeren kan kansen bieden om je bedrijf een concurrentieel voordeel te bezorgen, door van (potentiële) crises strategische opportuniteiten te maken.
Dat kan bijvoorbeeld door aan scenarioplanning te doen: welke (extreme) toekomstscenario’s kunnen zich voordoen en hoe worden onze strategische objectieven hierdoor geraakt? Zo’n oefening helpt je om voorbereid te zijn als het ondenkbare toch gebeurt. Dit vraagt wel om een proactieve aanpak, toegang tot de juiste informatie en de nodige alertheid voor externe trends. Het heeft ook weinig zin om ad hoc aan risicobeheer te doen, dit moet een continu proces zijn dat integraal deel is van je strategie. En last but not least: je moet in dit verhaal je mensen mee hebben. Risicobeheer is meer dan een formaliteit, de bedrijfscultuur en mindset moeten dit integraal onderschrijven en een gezond risicobewustzijn creëren.
Geen gemakkelijke opgave dus, maar de beloning is wel een verzekerde bedrijfscontinuïteit en garantie op succes op lange termijn.