Smedts: ‘Verantwoord digitaliseren’
Jan Smedts, administrateur-generaal van Digitaal Vlaanderen
In een open brief pleiten vooraanstaande wetenschappers en enkele techprominenten – onder wie Elon Musk – voor een pauze in de ontwikkeling van artificiële intelligentie (AI). Het tempo in de ontwikkeling ligt zo hoog dat het de vraag is of de mens dit onder controle kan houden.
Dit is tekenend voor de enorme digitale versnelling die we vandaag meemaken in onze samenleving. We hebben die versnelling nodig als we de vele ogenschijnlijk onoplosbare problemen van vandaag willen aanpakken: energietransitie, files, zwerfvuil, klimaat… Onze samenleving zal in de toekomst digitaler moeten zijn als we ons welzijn en onze welvaart verder willen verhogen. Ook AI zál nodig zijn om ons productiever te maken en om zo de krapte op de arbeidsmarkt te helpen oplossen. Maar anderzijds moeten we de risico’s van AI ook even ernstig nemen als bijvoorbeeld de klimaatverandering.
De drang naar efficiëntie en vooruitgang is zo groot dat de neveneffecten van digitale oplossingen niet altijd goed worden ingeschat. Zo leek Airbnb bij de start een efficiënt systeem om niet-gebruikte ruimtes toch nuttig in te zetten. Dat het maatschappelijk zo’n grote impact zou hebben op het verkleinen en prijziger maken van de huurmarkt was nooit de bedoeling, maar wel een gevolg in de realiteit.
Hoe sneller technologie evolueert, hoe moeilijker het zal worden om niemand achter te laten.
Ook op het vlak van onze digitale veiligheid zijn we het voorbije jaar hard met de neus op de feiten gedrukt, niet in het minst door de nieuwe geopolitieke spanningen. Onze digitale veiligheid is nog lang niet op het niveau van onze fysieke veiligheid, waarbij we samenwerken tussen landen en in NAVO-verband. Digitaal bouwen we vandaag allemaal omwallingen rond onze applicaties en gebouwen en werken we nog te weinig samen om onze digitale veiligheid fors te kunnen verhogen.
En ten slotte: hoe zorgen we ervoor dat we niemand achterlaten? Uit het Digimeter-onderzoek van imec leren we dat de digitale kloof géén generatieprobleem is. De kloof zal dus niet uitsterven, zoals velen graag denken. Integendeel. Hoe sneller technologie evolueert, hoe moeilijker het zal worden om niemand achter te laten. Ook ikzelf ben potentieel de digibeet van morgen. Ja, ik kan vandaag goed digitaal uit de voeten. Ja, ik kan zelfs met ChatGPT werken. Maar ga ik morgen vlot genoeg met alle AI-tools kunnen werken om even productief te zijn als de jonge generatie? Ga ik een door AI gegenereerde foto kunnen onderscheiden van een echte? Iedereen is morgen potentieel een digibeet. Niemand achterlaten in de technologische sneltrein wordt een belangrijk beleidsthema van de toekomst.
Die drie voorbeelden schetsen waarom we werk moeten maken van verantwoorde digitalisering. Technologische vooruitgang moet meer in balans komen met onze maatschappelijke waarden. En daar zullen we meer regelgeving voor nodig hebben. Meer veiligheid. En meer inclusie.