De impact van de ‘gig economy’ op het management

In de gig economy (het flexibel inzetten van tijdelijke in plaats van fulltime werkkrachten, red.) is flexibiliteit de norm. De uitbesteding van routinejobs is ons welbekend. Maar de laatste 10 jaar vullen ondernemingen ook hun directie- en managementfuncties almaar flexibeler in. Wat zijn de aandachtspunten inzake strategie en organisatie van ondernemingen?

Freelance in business-to-business

Uit recente cijfers van UNIZO blijkt dat het freelance-statuut in een business-to-business context al geruime tijd groeit. Ongeveer 45 percent van de freelancers biedt als zelfstandig consultant advies en expertise aan in een bepaald vakgebied. Daarnaast is er een groeiend segment van zelfstandigen die als interim-manager aan de slag gaan. Hun rol reikt nog verder dan die van de consultant en kan meerdere fasen van het management bestrijken: van doelstellingen tot uitvoering, met inbegrip van budgetbeheer en aansturing van teams. Vanuit een projectgerichte aanpak zijn de freelance managers sterk ingebed in de organisatiestructuur van de klant-onderneming.

Landen als het Verenigd Koninkrijk en Nederland kennen al langer een traditie van on demand managementfuncties, hetgeen deels te maken heeft met juridische en bedrijfsculturele factoren. De functies verwierven reeds in de jaren 80 maatschappelijke erkenning met de oprichting van een belangenorganisatie en de certificering van outplacement via kwaliteitslabels. De laatste 10 jaar groeide het fenomeen ook sterk in andere landen, ook in België dat nochtans een sterkhouder is op het vlak van permanente contracten.

Behoefte aan specifieke expertise en kennis

Aan de vraagzijde van de arbeidsmarkt neemt de behoefte aan specifieke expertise en kennis toe. Aan de aanbodzijde heerst er de realiteit dat ook voor executives en 50-plussers een job voor het leven geen garantie meer is. De gig economy toont weer een nieuw facet van de globalisering: concurrentie en technologische innovatie geven verder vorm aan de netwerkeconomie. Dit proces zal ook het bestuur, de rekrutering en de vereiste skills van ondernemingen verder beïnvloeden.

Of het nu een interimopdracht in finance, HRM, logistiek of supply chain is, de vereiste skills veranderen snel.

Internationalisering, beursgang, herstructurering en transitie

De opdracht van de freelance manager draait vaak rond internationalisering, beursgang, herstructurering en transitie. Op zeer korte tijd betreedt hij of zij het hoger echelon van de organisatie. Hij werkt zich in in de strategie en besluitvorming van de klant-onderneming. Ook voor de principes van corporate governance (of deugdelijk bestuur) moet de freelancer oog hebben. Het is vaak bij herstructureringen en transities dat de doelstellingen en visies van management en bestuur tijdelijk divergeren of dat belangentegenstellingen de kop opsteken.

De freelancer – onafhankelijk, neutraal en ver van de bedrijfspolitiek – die soms willens nillens als deus ex machina wordt gezien, kan een katalysator of verzoener zijn. Maar tijdens zijn opdracht kunnen de tegenstellingen nog verder vergroten en conflicten tijdelijk verscherpen alvorens tot een evenwicht te komen. Sterke communicatieve vaardigheden en een empathisch vermogen zijn noodzakelijk voor het slagen in de opdracht.

Rekrutering

Ook de rekrutering zal door het vaker inzetten van tijdelijke en zelfstandige freelancers verder evolueren. In het aanwervings- en selectieproces bemiddelen de interimagentschappen tussen de freelancer en de klant-onderneming, op zoek naar het gepaste profiel. Social media als LinkedIn vergemakkelijken de netwerkcontacten en informatieverspreiding. Maar de expertise die ondernemingen zoeken, verandert snel en wordt steeds complexer en specifieker. Een aantrekkende economie maakt bepaalde profielen bovendien schaarser.

In dat geval volstaan de inspanningen van interimagentschappen niet om de mismatch tussen vraag en aanbod te overbruggen. Een sterke betrokkenheid van de CEO die nauw samenwerkt met het interimagentschap, van selectie tot en met het einde van de opdracht, kan helpen om de zoek- en selectiekosten in toom te houden.

Of het nu een interimopdracht in finance, HRM, logistiek of supply chain is, de vereiste skills veranderen snel. Uit gegevens van de outplacement sector en internationale studies blijkt dat freelance managers zowel voor kmo’s als voor grote ondernemingen werken. In België heeft het ondernemerschap, groot en klein, een zeer internationaal karakter. Vakspecifieke kennis, probleemoplossend denken en crossculturele vaardigheden horen elkaar dus aan te vullen. En de groeiende wereld van lifelong en online learning speelt gretig in op die noden.

door Ilse Scheerlinck, Professor economie en management VUB