Waar het naartoe moet met ons water
Niet alleen blijft de wereldbevolking stevig stijgen, ook de klimaatverandering maakt de gegarandeerde aanvoer van proper en drinkbaar water steeds moeilijker. Hoe moeten we daarmee omgaan en wat zijn de mogelijke oplossingen? Diane D’Arras, voorzitter van de International Water Association (IWA), laat in haar kaarten kijken.
Dat de komende jaren geen walk in the park zullen worden voor mensen die professioneel met water en onze watervoorziening bezig zijn, is een understatement. De VN schatten dat er tegen 2050 bijna tien miljard mensen op deze planeet zullen rondlopen, die allemaal van water nodig hebben. Tegelijk hangt ons een klimaatverandering boven het hoofd die de aanvoer van water flink kan beïnvloeden. Op sommige plaatsen zal veel te veel water vallen, andere plekken op aarde zullen smeken om een druppel. Bij de International Water Association zijn ze zich goed bewust van de uitdaging.
Wat voor vereniging is de IWA?
“De IWA is een internationale ngo die in Groot-Brittannië is geregistreerd en het officiële statuut van ‘charity’ heeft. We hebben in totaal zo’n 8.000 leden, zowel individuen als bedrijven en universiteiten die door afgevaardigden vertegenwoordigd worden. Het zijn in wezen allemaal mensen die professioneel met drinkbaar water bezig zijn, bijvoorbeeld als onderzoeker, waterbedrijf of waterzuiveraar. De IWA heeft 55 landelijke associaties.”
En waar houden jullie je precies mee bezig?
“Ons hoofddoel is het uitwisselen van alle mogelijke wetenschappelijke en technische kennis rond water: de watercyclus, het waterevenwicht, de waterlogistiek, het behandelen van water en ga zo maar door. Dus eigenlijk alles wat betreft diensten rond drinkbaar water. Het bouwen van grote waterinfrastructuur zoals reservoirs en dergelijke, is minder onze focus.”
De grote uitdaging wordt om iedereen te laten inzien dat we wijs met water moeten omgaan.
Wat zijn volgens jou de grote uitdagingen die op ons afkomen wat betreft water?
“De grote uitdaging is vooral ervoor zorgen dat we ‘water-wise’ worden. Zodat iedereen inziet dat water een publiek goed is waarmee we wijselijk moeten omgaan, dat het onmisbaar is voor elke mens. Al sinds duizenden jaren vestigen mensen zich op plekken waar water is, aan zee of aan de grote rivieren. Bijna alle grote, belangrijke steden liggen aan een rivier. Dat duidt er al op dat we niet zonder water kunnen. Nu er almaar meer mensen bij komen, wordt het slim omgaan met water − door er zuinig mee om te springen en het zoveel mogelijk te hergebruiken − almaar belangrijker. Een tweede grote uitdaging is uiteraard de klimaatverandering. Die dreigt om de natuurlijke watercyclus te verstoren, waardoor op sommige plaatsen te veel water zal vallen en op andere veel te weinig. Een klimaatverandering van twee graden heeft al een enorme impact. Daaraan zullen we ons dus moeten aanpassen. Een bijkomende moeilijkheid is dat we zelfs nog niet helemaal kunnen voorspellen hoe die impact er precies uit zal zien. Er zijn nog heel wat vraagtekens.”
Moeten we die problemen aanpakken met technologie of met een andere attitude tegenover water?
“Technologie kan zeker helpen om drinkbaar water beter beschikbaar te maken en we moeten absoluut verder werken aan het perfectioneren en goedkoper maken daarvan. Maar zeker ook de manier waarop we met water omgaan moet veranderen, en dat is misschien nog een grotere uitdaging. Mensen zijn zulke gewoontedieren. We zouden bijvoorbeeld nog veel meer moeten inzetten op hergebruik van water. Zodat hetzelfde water twee of drie keer kan gebruikt worden, bijvoorbeeld in de industrie. Zeker voor streken met waterschaarste is dat nuttig omdat je waterverbruik dan meteen sterk daalt.”
We moeten nog veel meer inzetten op hergebruik van water, zodat hetzelfde water twee of zelfs drie keer kan gebruikt worden.
Sensibilisatie van de waterverbruikers dus?
“Absoluut. Ook bij gewone consumenten, hoor. Iedereen moet ervan overtuigd zijn dat twintig minuten onder een douche staan eigenlijk pure verspilling is. Ik zal nog een voorbeeld geven: in onder meer Noord-Ierland, Nepal, Argentinië en de VS hebben veel huizen geen watermeter. Wat je betaalt voor water is er een vast bedrag en wordt berekend op de grootte van je huis. De bewoners hebben dus geen idee hoeveel water ze eigenlijk verbruiken. Gemiddeld is dat dan ook liefst 400 liter per dag per persoon in de VS, véél meer dan bijvoorbeeld in Europa. In Groot-Brittannië was dat vroeger ook de manier waarop water werd aangerekend, maar zij zijn van dat systeem afgestapt. Gelukkig maar.”
Hoe staan waterbedrijven daartegenover? Zij worden meer betaald naarmate mensen meer verbruiken.
“Inderdaad, ook dat is een serieuze uitdaging. Eigenlijk heeft het businessmodel aanpassing nodig. Er zijn al maatschappijen die daarover nadenken, maar dat is geen eenvoudige oefening. Je loopt het risico dat er plots een groot deel van je inkomsten wegvalt, waardoor je in economisch drijfzand terechtkomt. Daarom dat sensibiliseren zo belangrijk is. Als je mensen kunt overtuigen dat een korte douche even goed is als een lange douche, dan is het misschien helemaal niet nodig om enorme uitgaven te doen en bijvoorbeeld een nieuwe waterfabriek te moeten bouwen.”
Is het duurder maken van water een oplossing?
“Ik weet niet of je het absoluut duurder moet maken, maar ik denk dat je mensen meer respect moet laten krijgen voor water. Het is niet iets dat zomaar uit de kraan komt, ook niet in het kader van een zogenaamde ‘sociale’ politiek. Een té lage prijs moedigt alleen maar verspilling aan, dat is nu eenmaal zo. Aan de andere kant, de prijs mag ook niet te hoog zijn, omdat ik vind dat je niemand mag uitsluiten van toegang tot water. Water is volgens mij een basisrecht, daar moet je dus een evenwicht in vinden. Mensen weten vaak ook niet wat nu eigenlijk de prijs van drinkbaar water uitmaakt. Het is niet het water op zich dat geld kost, maar wel alle diensten errond. Het feit dat het getransporteerd wordt, dat het water uit je kraan stroomt, dat het proper is, dat het voortdurend gecontroleerd wordt… Dát is de echte kostprijs van water.”