Osteoporose: wat is het en hoe kun je het voorkomen?

Bij ouder worden horen nu eenmaal de typische ouderdomskwaaltjes: de eerste rimpels verschijnen, ons gewicht neemt toe, rug- en spierpijn steken de kop op. Op zich kwaaltjes waar niemand echt van wakker ligt en die een gezonde oude dag niet in de weg staan. Toch is er een aandoening die in België 1 op de 3 vrouwen boven de 60 jaar – bij mannen in dezelfde leeftijdscategorie is dat 1 op de 7 – treft: osteoporose, een van de meest voorkomende en onderschatte aandoeningen op latere leeftijd. Vooral vrouwen in de menopauze zijn er erg vatbaar voor. 

Wat is osteoporose?

Osteoporose of botontkalking is een chronische ziekte die ervoor zorgt dat botten brozer worden. Ze verliezen kalk en andere mineralen, waardoor ze makkelijker kunnen breken. Zelfs een lichte val of struikeling kan ervoor zorgen dat je in het gips belandt. Pols- en heupbreuken zijn hierbij de meest voorkomende breuken. Osteoporose is niet te verwarren met artrose. Het is een probleem van verminderde dichtheid van het bot terwijl artrose een probleem is van slijtage van het kraakbeen ter hoogte van de gewrichten. Naast de vele breuken is er bij osteoporose ook kans op indeuking van de wervelkolom: door een kromming van de rug moeten we inboeten aan lichaamslengte, we nemen een slechte houding aan, met rugklachten en spierpijn als gevolg.

Wat zijn de oorzaken?

Maar wat zijn nu de belangrijkste oorzaken van osteoporose? Is iedereen er even gevoelig aan? En hoe ver reiken de gevolgen?

De voornaamste oorzaken van osteoporose hebben we zelf in de hand:

• onvoldoende beweging;
• roken;
• een overmatig alcoholgebruik;
• een tekort aan vitamine D, calcium en magnesium.

Een gezonde levensstijl is met andere woorden de sleutel tot het voorkomen van deze chronische aandoening. De gevolgen van osteoporose worden jammer genoeg nog veel te vaak onderschat. Rugklachten, breuken…: veelal zijn ze het begin van een verlies aan autonomie en luiden ze de aftakeling van het lichaam in. Een op vier vrouwen met een heupfractuur overlijdt binnen het jaar.

Osteoporose komt op latere leeftijd veel vaker voor bij vrouwen dan bij mannen. De menopauze heeft namelijk een negatieve invloed op het botweefsel. Het vrouwelijk hormoon oestrogeen zorgt er immers voor dat de afbraak van botten wordt afgeremd. Door de afname van oestrogenen wordt het botverlies dus versneld. Zo kregen in 2017 zo’n 30.300 vrouwen de diagnose, naast 7.500 mannen in hetzelfde jaar (bron: Volksgezondheid en Zorg).

Wat kun je eraan doen?

We leven veel langer dan pakweg 20 jaar geleden. Enkele eenvoudige gewoontes kunnen er mee voor zorgen dat die extra jaren ook gezonde jaren worden.

• Beweeg voldoende

Bewegen stimuleert de aanmaak van botweefsel. Dagelijks 30 minuten bewegen heeft al een positief effect. Wandelen is bijvoorbeeld ideaal.

• Eet gezond

Een gezonde en evenwichtige voeding is een must op latere leeftijd. Een van de wondermiddelen tegen osteoporose is bijvoorbeeld calcium. Het bevordert de botvorming en zit vooral in zuivelproducten, noten en gedroogde vruchten. De aanbevolen dagelijkse inname van calcium via de voeding is 1200 mg per dag. Dat staat gelijk aan vier zuivelconsumpties.

• Kom regelmatig buiten

Voldoende vitamine D zorgt ervoor dat kalk uit voeding beter opgenomen wordt. Vooral voor vrouwen vanaf het begin van de menopauze en 70-plussers is de opname van voldoende vitamine D een must. Zonlicht zit boordevol vitamine D. Ga dus regelmatig naar buiten, maar bescherm je huid uiteraard tegen de schadelijke UV-stralen. Een onbeschermde blootstelling aan de zon verhoogt immers het risico op huidkanker. Daarom is de inname van een vitamine-D supplement vaak geen overbodige luxe.

• Voedingssupplementen

De dagelijkse behoefte van je lichaam aan calcium, vitamine D en andere voedingsstoffen wordt moeilijk opgevuld door voeding alleen. Voedingssupplementen bieden daarom een perfecte aanvulling op een gezonde levensstijl. Er zijn heel wat kwalitatief hoogwaardige voedingssupplementen te koop in de apotheek die in België worden geproduceerd volgens strikte farmaceutische maatstaven.