Leren van de Lorelei

Duaal leren en levenslang leren zijn twee thema’s waar de nieuwe Vlaamse Regering sterk op inzet. De uitrol van duaal leren is dit schooljaar, na drie jaar piloteren, over heel Vlaanderen officieel van start gegaan. In diezelfde periode is het aantal leerlingen vertienvoudigd, en ondertussen zijn er ook pilootprojecten gestart in het hoger- en volwassenenonderwijs. Maar een systeem waar leren centraal staat, is ook zelflerend en daarom trok SYNTRA Vlaanderen met haar partners op studiereis naar Denemarken.

Denemarken lijkt een formule te hebben gevonden om een hechte verbinding te maken met de arbeidsmarkt. Reden voor SYNTRA Vlaanderen om voor haar jaarlijkse studiereis naar onze verre noorderburen te trekken. Een dertigtal stakeholders uit hogescholen, bedrijven, sectoren en overheidsadministraties gingen mee op vierdaagse. Bij de bedrijven en instanties die we tijdens onze reis bezochten, ontdekten we een aantal leerdoelen en goede praktijkvoorbeelden. SYNTRA Vlaanderen wil nu met alle partners bekijken welke elementen ook in een Vlaamse context zouden kunnen werken.

Opleiding op de werkvloer

Na drie schooljaren intensief proefdraaien is duaal leren sinds dit schooljaar officieel van start gegaan. In dat systeem kunnen jongeren vanaf 15 jaar leren in de klas combineren met leren op de werkvloer. Het diploma dat ze halen is gelijkwaardig aan het diploma van het voltijds secundair onderwijs. Het verschil is dat jongeren een groot deel van hun opleiding op de werkvloer krijgen. Op een aantal vlakken verschilt het Deense onderwijssysteem  van het onze, stelt An Katrien Sodermans, organisator van de reis in samenwerking met FIT (Flanders Investment & Trade).

Study case: Denemarken

“Het Deense onderwijssysteem bereidt jongeren anders voor op hun keuze”, zegt Sodermans. “In Denemarken kiest een leerling voor een algemeen vormend of een beroepsvormend traject. Aan dat laatste is altijd duaal leren verbonden. Recent is er ook een gecombineerde optie mogelijk waarbij jongeren zowel technische skills aanleren op de werkvloer als algemene vorming krijgen. Zo kunnen ze later nog naar de universiteit als ze dat willen.” Denemarken heeft ook voor volwassenen en studenten een goed uitgebouwd systeem van duaal en levenslang leren. “Een mooi voorbeeld hebben we gezien bij het bedrijf Grundfos. Een leerkracht-werknemer begeleidde daar duale leerlingen op de werkvloer en gaf daarnaast nog halftijds les op school. Een win-win voor bedrijf, werknemer én leerling. Dat soort zaken kunnen we ook in Vlaanderen uitproberen”, aldus nog Sodermans.

Duaal lesgeven

Vlaanderen zet er op in door vanaf volgend jaar te starten met pilootprojecten ‘duaal lesgeven’.  Ervaring van buiten de klas kan een meerwaarde opleveren. Met duaal lesgeven wil de Vlaamse Regering op initiatief van Vlaams minister van Werk Hilde Crevits en Vlaams minister van Onderwijs Ben Weyts de combinatie van deeltijds werken en deeltijds lesgeven mogelijk maken.

‘Technologie is integraal onderdeel van het Deense onderwijs, niet iets on top of.’

Technologie als integraal onderdeel

Daarnaast kiest Vlaanderen ook voluit voor een uitbreiding van duaal leren naar leerlingen, studenten en werknemers, en zet hierbij in op een sterke leerweg doorheen het opleidingslandschap. “In Denemarken heeft het duaal leren een sterk imago mede door de koppeling met recente technologische ontwikkelingen en innovatie”, stelt Vickie Dekocker van SYNTRA Vlaanderen. “Naast een apart technologisch agentschap binnen het ministerie van Onderwijs heeft de Deense overheid tien nieuwe centra gefinancierd die technologie moeten stimuleren in de opleidingen. Technologie is een integraal onderdeel geworden van het leren. In de beroepsgerichte trajecten mogen leerlingen experimenteren met nieuwe technologieën zoals drones en krijgen ze competenties aangeleerd door gebruik te maken van bijvoorbeeld virtual reality.”

Vlaams minister van Economie, Innovatie, Werk, Sociale Economie en Landbouw Hilde Crevits: “Leren stopt niet op de schoolbanken. Ook daarna tijdens de loopbaan is continu leren en bijscholen belangrijk. Levenslang leren is ook steeds meer verweven met technologie en innovatie. Zo kunnen we sneller competenties aanleren op maat van elke leerling.”

Autonomie bij scholen

Net zoals in Vlaanderen is er ook in Denemarken een sterke regie van de sociale partners. Er ligt ook veel autonomie bij de scholen. Er is de raad voor beroepsonderwijs – het overlegorgaan tussen administraties en sociale partners. In Vlaanderen buigt het Vlaams Partnerschap zich over de operationele opvolging en advisering rond duaal leren. Het Vlaams Partnerschap heeft een belangrijke rol bij de stelselmatige uitwerking en totstandkoming van het systeem. Vlaanderen is de duale weg ingeslagen. Het verhaal is hoopvol en alle partners zetten er hun schouders onder om duaal leren en levenslang leren verder uit te bouwen.