De muziekindustrie blikt terug op het afgelopen jaar

Tough year voor muziekindustrie

Meer dan een jaar geen concerten, een verloren zomer en zalen met restricties. Het was een tough year voor de muziekindustrie, zoveel is zeker. Niet dat er geen muziek werd gemaakt, integendeel. Het was vooral het live-gegeven dat enorm hard werd gemist. “Het was nochtans niet de eerste lockdown die we meemaakten”, steekt Jens Van den Wyngaert van wal. “Met de aanslagen in Brussel vijf jaar geleden maakten we iets soortgelijk mee. Ook toen moesten we noodgedwongen de deuren sluiten tot de dreiging daalde.”

Daardoor wist de populaire Ancienne Belgique zich tijdig aan te passen aan de huidige coronasituatie. “We beseften al snel dat het belangrijk is om in dergelijke periodes een financiële buffer op te bouwen. Wanneer het noodlot dan toeslaat, kunnen we toch even blijven overleven.” Wanneer Van den Wyngaert terugblikt op het afgelopen jaar kan hij het onderverdelen in enkele duidelijke overgangsperiodes. “De eerste dagen waren extreem hectisch. We moesten snel  reageren en wisten niet aan wat we ons konden verwachten. In een tweede fase moesten we de deuren noodgedwongen gesloten houden, waardoor er geen concertwerking mogelijk was. Tot slot moesten we de voorbije maanden constant schakelen en zaken aanpassen aan de nieuwe maatregelen.”

Ondanks alle belemmeringen heeft de AB niet stilgezeten. In 2020 gingen ze de samenwerking aan met het Rode Kruis door de concertruimte beschikbaar te stellen voor bloedinzamelingen, voor Hobo vzw stelden ze backstage de keuken ter beschikking voor het bereiden van maaltijden om uit te delen aan thuis-en daklozen met de feestdagen. Ook de studenten van de KUL en Odisee Hogeschool konden in de befaamde concertzaal hun examens afleggen. Het was zeker eens iets anders dan een stoffige aula en een concertzaal was nooit eerder zo stil.

Hoop en optimisme

Ook voor trompettist Sam Vloemans was het een periode vol aanpassingen. “Vooral de tweede lockdown verliep zwaar voor de muziekindustrie. Tijdens de eerste lockdown waren de vooruitzichten voor de komende zomer rooskleuriger dan hoe het er in realiteit aan toeging.” Er werd enigszins gehoopt op het voortzetten van het normale leven, dus ook het organiseren van concerten. Dat bleek helaas te optimistisch. De opeenvolgende lockdowns zorgden ervoor dat concerten steeds werden uitgesteld of werden geannuleerd. “In januari 2020 hadden we met onze groep Cargo Mas en voorjaarstournée gepland die, buiten drie concerten, volledig in het water viel.”

“Alles werd op pauze gezet”, klinkt het ook bij frontman Gaelian Lahaye. “Het laatste optreden met Psycho 44 vond plaats in januari 2020. Toen hebben we ons laatste album voorgesteld in concertzaal Trix.” Het sluiten van de culturele sector noodzaakte de rockband om van thuis uit te werken. “Dit hadden we nog nooit meegemaakt. We wisten niet meteen hoe we hiermee moesten omgaan, maar al snel beseften we dat het noodzakelijk was om productief te blijven en de hoop op een betere toekomst niet te verliezen.”

De pijnpunten in de organisatie 

Konden de overheid en de artiesten de situatie in de cultuur- en muziekindustrie beter aanpakken? Lahaye ziet qua organisatie niet echt grote pijnpunten, behalve één ding: “Er hadden meer zittende concerten georganiseerd kunnen worden. Het is zeker niet hetzelfde, maar alles was beter dan géén concert.”

De communicatie met de overheid en politici verliep steeds vlot, zegt Van den Wyngaert, enkel bij de testevents heeft hij zijn bedenkingen. “We weten dat het perfect mogelijk is om concerten te organiseren die volledig coronaproof zijn, omdat we dit eerder al hebben gedaan, toen het nog mogelijk was.” De AB beschikt over een verluchtingsplan waarbij er constant buitenlucht naar binnen gezogen wordt. Vervolgens liet men slechts 200 bezoekers toe in een zaal die de capaciteit heeft om tien keer zoveel mensen te plaatsen, dit in combinatie met de anderhalvemeterregel en een circulatieplan waarbij mensen elkaar nooit kruisen.

Onderlinge contact

Wat gelukkig niet in het water viel was het onderlinge contact tussen de artiesten en organisatoren. “We bleven constant in contact met elkaar”, licht Vloemans toe. “Niet enkel op organisatorisch vlak maar ook om elkaar door deze moeilijke periode te helpen. Het is belangrijk om vooruitzichten te blijven hebben, ook al is dit niet altijd zo evident.” Om deze periode te overbruggen was het nodig om productief te blijven, vindt hij. “Ik bleef vooral zoveel mogelijk schrijven. Daarnaast bedacht ik projecten die kunnen plaatsvinden na corona. Ik focuste me ook sterk op het beoefenen van verschillende instrumenten, want net zoals bij sport baart oefening kunst.”

“Het contact met de artiesten en freelancers is inderdaad nooit onderbroken”, beklemtoont ook Van den Wyngaert. “Onze deuren waren dan wel gesloten, achter de schermen is het nooit stilgevallen. Deze crisis laat ons inzien dat er nog altijd een grote nood is aan cultuur en het samenbrengen van mensen.”

Nieuwe en creatieve inzichten

De zanger/gitarist van Psycho 44 bleef gedurende de lockdown in contact staan met de andere bandleden. “Het gaat niet enkel over muziek maken, we bleven met elkaar in contact om deze moeilijke periode door te komen als groep”, zegt Lahaye. “Toch hebben we in de muziekindustrie ook iets positief geleerd uit deze situatie. Het gaf ons namelijk de mogelijkheid om even te ontsnappen aan de constante ratrace waar veel mensen – ook wij – zich in bevonden.” De Groote Leegte zorgt met andere woorden voor nieuwe inzichten, zoals het revalueren van de eigen werk-en levenswijze. Hoewel de pauze zorgde voor meer rust, heeft hij wel degelijk heel veel zin om zich opnieuw honderd procent te smijten. Net nog speelden ze hun eerste VR-concert – van het beste én leukste uit een situatie halen gesproken.

De pandemie en de bijhorende maatregelen voor de muziekindustrie zorgden er bij alle partijen voor dat het nodig was om origineel uit de hoek te komen, dat weet ook Ancienne Belgique. Ook zij zochten hun heil bij de virtuele realiteit, met Nouvelle Belgique. Hiervoor bouwde men een virtuele concertzaal waar mensen via een downloadlink toeschouwer konden zijn van een live-optreden. Het gaf hen de mogelijkheid zich te verplaatsen in deze virtuele wereld. Zwangere Guy beet de spits af. “We zijn erg tevreden over onze nieuwe projecten, maar ze hebben niet het doel om de gewone concerten te vervangen. Het is eerder een versterking van ons normale aanbod”, licht Van den Wyngaert toe.

Muziek en cultuur blijven belangrijk

Sam Vloemans ondervond dat muziek en cultuur voor vele mensen nog steeds een erg belangrijk onderdeel in hun leven is. “Na ons optreden op Jazz in Duketown– dat men live uitzond via Youtube, Zoom en VR – kreeg ik van verschillende mensen te horen hoe erg ze livemuziek gemist hebben en hoe essentieel het is om dit te kunnen ervaren. Cultuur is wat een mens een mens maakt.”

Een toekomst vol muziek?

De lockdown wakkerde de culturele honger alleen maar aan, al zien de vooruitzichten de cultuur- en muziekindustrie er gelukkig relatief goed uit. Het eerste punt op de agenda voor Psycho 44 is het uitbrengen van het tweede deel van hun laatste album ‘Unreality’. De Ancienne Belgique hoopt hun jaarlijkse openluchtfestival ‘Boterhammen in het Park’ in het Warandepark te kunnen laten doorgaan, eind augustus. In september hopen ze terug concerten in de AB te organiseren. “Het jaar dat volgt zal erg hectisch worden met een overvloed aan concerten”, concludeert Van den Wyngaert.

Ook Vloemans heeft mooie vooruitzichten. Van 4 tot 27 juni is hij mee onderdeel van de groepstentoonstelling ‘Spuitwater’ in het MUHKA,  met zijn muziek collectief Cargo Mas zijn er in de zomer concerten gepland, staan er nieuwe producties in de startblokken voor het komende seizoen in De Singel en CC Ter Dilft en wordt er gewerkt aan een vervolgalbum van ‘Bord du Nord’. Lahaye besluit: ”We willen er zo snel mogelijk weer volledig invliegen.”

Omslagfoto: studenten in Ancienne Belgique. Fotocredits: Michelle Geerardyn