Vergroot preventie het sociaal 
vangnet voor zelfstandigen?

Zelfstandigen kunnen genieten van een carrière vol vrijheid, creativiteit en passie. Daartegenover staan echter enkele risico’s die vragen om voldoende financiële bescherming en begeleiding. Hoe verzeker je jouw sociale zekerheid als zelfstandige? 

Het sociaal vangnet van zelfstandigen spant zich doorgaans rond enkele vaak genoemde risico’s: pensioenen, arbeidsongeschiktheid en een plots overlijden. “Bij al deze factoren heb je als zelfstandige maar een beperkte bescherming”, vat Bart Chiau aan. Hij is expert bij levensverzekeraar NN. “Met een minimumpensioen van zo’n 1.500 euro en een vergoeding van ongeveer 1.680 euro bruto bij ziekte – afhankelijk van je gezinssituatie – krijg je een beduidende gap tussen je actieve arbeidsperiode en het moment dat je potentieel arbeidsongeschikt wordt of met pensioen gaat. Extra bescherming als zelfstandige is dan broodnodig.” 

Een financieel plan opstellen is daarbij geen overbodige luxe. Maar vooral: welke impact heeft een plots overlijden, ziekte of pensioen? “Aan de hand van berekeningen ga je op zoek naar oplossingen op maat”, aldus Chiau. “Hoe sneller je hieraan begint, hoe beter. Als zelfstandige is het belangrijk om een zekere reflex te hebben om extra te sparen.” Te beginnen met een aanvullend pensioen. “Met je wettelijk pensioen kom je er vaak niet. Op basis van vier pensioenpijlers kun je bijsparen.

Alles wat je doet tijdens je beroepsactieve periode zit in de tweede pijler, zoals het vrij aanvullend pensioen voor zelfstandigen (VAPZ). Daar betaal je een premie en krijg je een fiscaal en sociaal voordeel.” De derde pijler omvat het pensioensparen of langetermijnsparen, om je pensioen op te bouwen met belastingvermindering. Ten slotte is er de niet-fiscale pijler. “Hier beleg je bijvoorbeeld in vastgoed of kunst. Een combinatie van alle pijlers is het meest gunstig om je pensioen op te bouwen.”

Wat met het risico op arbeidsongeschiktheid? “Ook hier kun je je tegen verzekeren”, gaat hij verder. “Zo krijg je bijvoorbeeld een premievrijstelling of een gewaarborgd inkomen als je ziek wordt. Die aanvullende verzekeringen zijn erg belangrijk. Jammer genoeg blijkt uit onderzoek dat 4 op de 5 zelfstandigen onvoldoende verzekerd zijn.” Dat is volgens hem deels te wijten aan een vastgeroest idee bij zelfstandigen dat ziek worden ‘niet kan’ en ze dus moeten blijven doorwerken. Een moeilijk weg te werken taboe, zo blijkt: 7 op de 10 zeggen hun werk niet te kunnen loslaten. “In 2020 waren er bijna 29.000 zelfstandigen thuis door ziekte. Daarvan hadden er 7.202 een psychische aandoening, zoals burn-out en depressie. Levensverzekeraar NN neemt daarom het voortouw en zet als eerste binnen de sector in op preventie door een dienstenaanbod uit te werken om zelfstandigen te helpen zorg te dragen voor hun mentaal welbevinden.” 

Deze preventieve mentale ondersteuning vertaalt zich in tal van mogelijkheden zoals lifecoaching, mindfulness, ondersteuning bij het aansturen van personeel en een klinische hulplijn. “Hier is een grote rol weggelegd voor de verzekeringsmakelaars om alles goed te kaderen en het taboe weg te werken. Het sociaal vangnet van de overheid is beperkt en voor zelfstandigen is er nu eenmaal een hoge risicofactor. Preventie wordt, naast financiële educatie, heel belangrijk om dat sociale vangnet te vergoten.”