stem
Gezondheid

Zo houd jij je stem gezond

16.04.2020
door Fokus-online.be

Onze stem gebruiken we iedere dag voor heel wat verschillende doeleinden. Om te zingen, te praten, te klagen of om liefde te vragen. Voor de overgrote meerderheid is je eigen stem kunnen inzetten een vanzelfsprekendheid. Maar zoals met zoveel zaken, kan het geen kwaad om eens stil te staan bij het belang van de eigen galm en hoe je die precies gezond houdt.

Daarom werd onder andere de Werelddag van de Stem in het leven geroepen. Ieder jaar op 16 april focust deze dag zich op de technieken en het onderhouden van de artistieke stem. Ook hoe je ervoor zorgt dat er geen stemproblemen ontstaan – heesheid, voortdurende keelpijn, slijmvliezen of een never ending hoest – en hoe je een aangetaste stem herkent en geneest, krijgen de nodige aandacht. Daarnaast wijden ook veel academici hun tijd aan onderzoek naar de functie en toepassing van de stem.

Een ‘gezonde stem’ is niet enkel een noodzaak voor het artistieke deel van de bevolking of beroepssprekers, want heel wat mensen zijn zeer afhankelijk van hun stem. Van advocaten, tot leerkrachten en zorgpersoneel, en medewerkers van klantendiensten. Een goede verzorging van je stem is daarom even belangrijk als een onderhoud van de rest van je lichaam.

Enkele zaken waarop je kunt letten om je stem gezond te houden:

Je stem inzetten in je omgeving

Gezonde lucht(wegen)

Een gezonde lucht zorgt voor gezonde luchtwegen.

Met een waarschijnlijk alweer hete zomer in aantocht zal het lievelingsplekje van velen zijn, daar waar een airco hangt. Airconditioning veroorzaakt echter heel wat droge lucht, wat een negatieve invloed heeft op het slijmvlies van je stemorgaan. Wat je kunt doen:

  • Ventileer alle ruimtes waar je vaak vertoeft zo goed mogelijk.
  • ‘Dampen’ is bevorderlijk voor de gezondheid van je stem: men neme een pot met heet water, ga er voorzichtig over hangen en probeer die warme dampen te inhaleren. Zeker doen bij een verkoudheid of wanneer je veel last hebt van slijmen in je keel.
  • Stof is eveneens een vijand van de stem: stof meubelstukken en gladde oppervlakten geregeld af en reinig je huis zo vaak mogelijk met water.

Wat met lawaai? 

Sommige mensen werken in erg lawaaierige kantoren, magazijnen, winkels… Anderen bevinden zich in hun vrije tijd of het weekend op plekken waar het volume steevast omhooggaat. In zulke gevallen schiet ook je eigen stemvolume wel eens de hoogte in, en dat is erg belastend voor je stem. Probeer in plaats van luider te praten, volgende zaken toe te passen:

  • Gebaren zijn nog altijd het meest effectief.
  • Ga dichter bij elkaar staan (als je je daar gemakkelijk bij voelt).
  • Spreek trager en articuleer. Een mooie, open articulatie laat voldoende luchtvolume binnen.

Stemtechniek en ademhaling

Heel wat mensen gebruiken hun stem verkeerd of hanteren zelfs een dagelijkse incorrecte ademhaling. Het veelvuldig foutieve inzetten hiervan kan leiden tot stemmisbruik en op lange termijn ook stemproblemen.

Tijdens het hooikoortsseizoen of periodes waar griep en verkoudheid heerst – of nu, tijdens de coronacrisis – krijgen heel wat mensen te kampen met erg veel slijmen in de keel. Dan wordt er al eens gehoest, gekucht of wordt de keel grondig geschraapt. Dat is echter nefast voor de stem. Probeer volgende zaken wat meer te doen:

  • Slik meer en drink meer water.
  • Oefen een stille kuch: blaas alsof je de letter ‘h’ uitspreekt, vanuit de buik. Dat verwijdert het slijm van de stembanden.
  • Naast niet roepen in lawaaierige omgevingen, kun je best ook niet op het andere einde van het spectrum zitten: fluisteren. Daarmee belast je je stem nog meer, omdat je zo teveel lucht doorheen de nauwe stemspleet perst.
  • Heel veel mensen ademen ‘bovenaan’, ter hoogte van de borst. Een lage ademhaling is echter veel beter omdat je zo het meeste lucht inhaleert, zonder al te veel (in)spanning. Om te zien of je een goede lage ademhalingstechniek handhaaft, moet je ervoor zorgen dat je je buik naar voor ziet komen, niet enkel je borstkas. Adem daarbij diep in.

Gezonde gewoonten voor een gezonde stem

  • Voldoende (plat) water drinken is altijd goed, ook voor je stem. Probeer zeker tussen 1,5 liter – 2 liter per dag te drinken.
  • Dat wil ook zeggen: niet te veel koffie of zwarte thee (of thee met veel theïne), en drink geen of weinig alcohol of frisdrank, anders drogen de beschermende slijmvliezen van je stembanden uit. Zo kan heesheid ontstaan.
  • Ook roken (of vaak vertoeven in rokerige ruimtes) kan een hese stem veroorzaken. Het  teer en andere schadelijke stoffen die in tabak zitten, hebben allesbehalve een gunstige werking op je luchtwegen.
  • Zorg dat je voldoende slaapt. Een diepe, vaste nachtrust heeft heel wat gezondheidsvoordelen. Probeer, als het kan, af en toe een dutje ertussendoor te sneaken en vermijd zoveel mogelijk stress overdag zodat je ’s avonds makkelijker in slaap valt.
  • Heb je snel last van maag-en darmklachten? Krijg je wel eens een zure oprisping? Ja, ook dat heeft effect op je stem. Probeer spicy foods te ontwijken, kauw voldoende en schrok je eten niet naar binnen, en probeer na 20u ’s avonds niets meer te eten tot aan het ontbijt de volgende dag.
Vorig artikel
Volgend artikel