Welk speelgoed op welke leeftijd?
Al spelenderwijs kun je de hersenen van je kindje trainen. Wist je dat het juiste speelgoed zowel het zicht, geheugen alsook de motoriek triggert? Drie experten vertellen welk speelgoed geschikt is voor jouw baby, peuter of kleuter.
Katja Wydhooge.
Psycholoog-babytherapeut
BABY’S
Welk speelgoed helpt bij zichtverbetering?
“De eerste maanden zien baby’s nog geen kleuren, enkel contrasten. Ze hebben een voorkeur voor ronde vormen, omdat die de vorm van het menselijk gezicht meer benaderen dan een rechthoek of een vierkant. Geef ze speelgoed in felle kleuren zoals rood, blauw of groen. Zet ze niet voor een scherm, want te veel wisselende beelden verwerken overprikkelt baby’s snel. Zulke impulsen zijn nog veel te complex voor hun hersenen en geven ze stress. Het is beter om ze te laten kijken naar één traag draaiend ding, zoals een mobieltje boven hun wieg.”
Hoe speel je in op de fijne motoriek?
“Mijn grootste tip: speel in op wat je kindje kan of net niet kan. Geef baby’s iets wat ze kunnen grijpen met één handje. Hout is een heel mooi materiaal voor klein speelgoed, maar nog te zwaar voor de allerkleinsten. Dan grijpen ze, moeten ze loslaten en valt hun speelgoedje op de grond. Dat vinden ze niet fijn. Als ze de reflex om met één hand te grijpen onder de knie hebben, kun je een groter balletje geven dat ze met twee handen moeten vastnemen. Gaandeweg leren ze voorwerpen dan van hun ene naar hun andere hand te brengen.”
Op welke manier kun je het geheugen trainen?
“De hersenen van een baby staan sowieso nog niet op punt. Die hersendelen die instaan voor onze overlevingsfuncties zijn goed ontwikkeld, maar de delen die mikken op ingewikkelde denkprocessen zijn nog onrijp. Intermenselijke relaties helpen bij het uitrijpen ervan. Een rustig en afgestemd contact tussen ouder en kind zal die hersenlaag triggeren om meer verbindingen te vormen. De gezichtsuitdrukking van je kind spiegelen is een van de spelletjes die je al met een kleine baby kunt doen.”
Veerle Joos.
Kinesiste en thuisbegeleider bij Fiola vzw
PEUTERS
Welk speelgoed helpt bij zichtverbetering?
“Vanaf de leeftijd van 1 jaar is het zicht volledig ontwikkeld. Peuters kunnen alles zien, maar kunnen niet alles verwerken. Ze leren door dingen te observeren. Tijdens het spel zijn te veel details nog moeilijk. Een prentenboek met een drukke voor- en achtergrond is niet overzichtelijk. Kies voor een eenvoudig prentenboek met niet al te veel afbeeldingen. Ook de oog-handcoördinatie wordt verfijnder tijdens de peuterleeftijd. Peuters houden van sorteren. Zo laten ze hun ogen en handen samenwerken. Eenvoudige inlegpuzzels of sorteerdozen met drie gaten – een vierkant, cirkel en driehoek – helpen je kind vooruit.”
Hoe speel je in op de fijne motoriek?
“Tijdens het eerste levensjaar gaat de meeste energie naar de grove motoriek, maar daarna begint de fijne motoriek zich meer en meer te ontwikkelen. Verschillende materialen ontdekken is een goede manier om die motoriek te verfijnen. Plasticine is een handige tool. Ouders hebben het niet altijd even graag in huis, maar voor de ontwikkeling van je peuter is het een bijzonder nuttig product. Op deze leeftijd kunnen ze het rollen, kneden, knippen of bewerken met een babyschaartje. Al te veel extraatjes zoals vormpjes zou ik afraden. Wij werken vaak met SmartMax, dat leuke magneten ontwikkelde voor jonge peuters. Tegenwoordig bestaan er ook extra grote steekparels op peuterniveau. Zeker een aanrader.”
Op welke manier kun je het geheugen trainen?
“Peuters hebben al een verrassend sterk geheugen, maar je moet ze er wel op de juiste manier in triggeren. Dat doe je vooral door het eenvoudig te houden. Als je memory speelt met een kindje van 2 jaar gebruik je best niet alle kaarten. Selecteer er een aantal. Hoe meer spelletjes jullie samen spelen en hoe vlotter het gaat, hoe meer kaarten je kunt toevoegen. Volg dus niet gewoon de handleiding, want dat zal te moeilijk zijn. Gevolg? Je kindje raakt gefrustreerd en geeft op. Een spel moet uitdagen, maar op een goede manier. Peuters moeten altijd het gevoel hebben dat ze kunnen winnen.”
Mieke De Buysscher.
Ergotherapeut bij revalidatiecentrum Overleie
KLEUTERS
Welk speelgoed helpt bij zichtverbetering?
“Vanaf 3 jaar kunnen kleuters spelen met primaire kleuren en vormen: rode vierkanten, blauwe cirkels of groene driehoeken (Junior Colorino). Vanaf 4 jaar kunnen ze dit al uitbreiden met de secundaire kleuren en matrixvormen. Vanaf 5 jaar worden de bouwwerkjes moeilijker met meer vormen zoals rechthoeken en schuine lijnen in verschillende diktes. Puzzels evolueren mee met de leeftijd: van inlegpuzzels tot meer uitdagende exemplaren met stukjes die ze kunnen sorteren op hoeken, randen en middenstukken. Speelgoed wordt gedetailleerder en verfijnder. Kies voor prentenpuzzels, zoekplaten, lotto’s, smartgames, Atelier Triolo, HABA eerste spelletjesdoos, UNO junior, kwartet, Knappe Koppen Bordspel…”
Hoe speel je in op de fijne motoriek?
“Rond 7 jaar heeft een kind een voorkeurshand ontwikkeld. Het is belangrijk om kleuters zo veel mogelijk uit te dagen met knutsel- of sensorisch materiaal waarbij ze allerlei texturen en prikkels ervaren in beide handen. Laat ze scheuren, knippen, kleuren, prikken, vouwen… Zo raken hun twee handjes op elkaar afgestemd. De schrijfbeweging help je ontwikkelen door je kind in verschillende richtingen te laten krabbelen of door figuren te laten natekenen. Geef kleuters de mogelijkheid om zowel op horizontaal vlak – op tafel, op de grond – als op verticaal vlak te tekenen – bord, buitenmuur – en laat ze experimenteren met groot en klein schrijfmateriaal.”
Op welke manier kun je het geheugen trainen?
“Kleuters van 3 jaar kunnen drie voorwerpen onthouden en een verdwenen voorwerp uit een reeks van drie benoemen. Op 5 jaar kunnen ze vijf voorwerpen onthouden. Je toont vijf poppetjes, neemt er eentje weg en vraagt welk poppetje er verdwenen is. De truc is om ze niet het gevoel te geven dat ze iets aan het leren zijn. Bij een schoolse aanpak verliezen ze snel interesse. Doe een poppenkastspel, maak er een verhaaltje rond en laat dan een personage verdwijnen. Of kies voor dino’s of superhelden, afhankelijk van hun interessegebied. Na een halfuur raken ze een spelletje meestal beu. Wissel dus veel af. Nijntje Kiebeboe, Eendje Kwaak, memory of gewoonweg verstoppertje spelen doen het altijd goed.”