Wij zijn water
Water vormt onze manier van samenleven. Het is welvaart en vooruitgang, maar ook ziekte en naakte macht. We hebben onze klimaatagenda, democratie én rechtsstaat keihard nodig om water te vriend te houden.
We beseffen het niet, maar wij zijn altijd al gevormd door het water dat onze landen omringt of doorsnijdt. Antieke rijken groeiden aan rivieren. De zee maakte naties groot. In Nederland werden speciale waterschappen opgericht om de stand en kwaliteit ervan eerlijk voor iedereen te regelen. Dat water is onze vooruitgang. Al in de vroegste dagen van de mensheid bracht de ontembare drang om nog meer landbouwgrond met water te bereiken ons in beweging. We groeven kanalen en putten nog voor we een letter konden schrijven.
Water is macht
Water is ook naakte macht. De oude Egyptenaren wisten al precies dat de verste akker minder waard was dan de akker direct aan de rivier. Als de watervoorraad omlaagging, stegen conflicten naar nieuwe hoogten. Het is ook ziekte. Rivieren brachten ziekten als dysenterie en cholera die onze jagende voorouders nooit gehad hadden. Waterzuivering, riolen en afvalwater bepaalden je kans op gezondheid en op geluk. In het oude Rome waren de kranen en waterkaraffen voor de rijken, de Tiber en de ziekten voor de armen. De geschiedenis waarschuwt ons wat er gebeurt als water schaars wordt en onze bevolking groeit: dan volgen oorlog en revolutie. In dat machtsspel is er maar één ding mogelijk het eerlijk te verdelen: wetten, rechters en een democratie die minderheden beschermt.
‘Met water valt niet te sollen.’
Hoogste standaarden
Ook vandaag begrijpen burgers hoe cruciaal water is. Een paar jaar geleden tekenden 1,5 miljoen Europese burgers de allereerste petitie aan Europa om een initiatiefwet te maken. 50.000 Belgen tekenden mee. Het onderwerp? Schoon drinkwater. En Europa is in actie geschoten. Nog voor deze zomer stelt de EU definitief nieuwe regels vast. Zo krijgen we de hoogste standaarden van de westerse wereld. Ook de komende jaren blijft water in Europa topprioriteit. In het kader van de Europese Green Deal willen we vervuiling, bijvoorbeeld door pesticiden en chemicaliën, voorkomen voordat we het moeten zuiveren. Steeds meer Europese landen werken aan meer openbare waterfonteinen: in scholen, ziekenhuizen en pleinen, en – wie weet? – gratis kraanwater op tafel.
In extremen
Maar niet alles is vredig. Klimaatverandering is dé uitdaging voor de mensheid. Als het misgaat met het klimaat, voelen we dat: landen die gortdroog worden of juist worden overspoeld. Extreme waterbeelden zien we al in de hele wereld. Als we niks doen, zijn meer dan de helft van de bevolking en de graangronden in gevaar. Dan zien we conflicten en volksverhuizingen die we nog nooit hebben gezien, en wordt het een nachtmerrie.
Klimaatagenda
Gelukkig hebben we de hersenen en de technologie om ons water te beschermen. We werken aan een klimaatagenda die waterproblemen voorkomt. Maar net als vroeger hebben we vooral onze democratie, onze wetten en rechtsstaat keihard nodig om het eerlijk te verdelen. Laat politici ernaar handelen. Voor het water en voor onze samenleving.