water
Maatschappij

Water ontleed

02.10.2018
door Fokus Online

Dat een waterschaars gebied als Vlaanderen bewuster moet omgaan met zijn (drink)water, spreekt voor zich. Maar beter zorg dragen voor ons water begint bij kennis ervan. En dus: wat is de cyclus van water? Wat gebeurt er met ons afvalwater? En hoe circulair is dit proces eigenlijk?

Afgelopen zomer trokken experts aan de alarmbel. Bij aanhoudende droogte, zou er op de duur geen water meer uit de kraan stromen. Zo ver is het gelukkig niet gekomen, maar de waarschuwing toont de urgentie van het waterprobleem in Vlaanderen aan. Per persoon hebben we slechts ongeveer 1.500 kubieke meter water per jaar beschikbaar. In vergelijking met het buitenland een erg laag getal is.

Ruwwaterbronnen

Maar waar komt dit (drink)water vandaan? Waarom is het zo weinig? En hoe kunnen we het beter inzetten? Carl Heyrman begint graag bij het begin: “In Vlaanderen zijn er twee belangrijke ruwwaterbronnen om drinkwater uit te bereiden”, legt de algemeen directeur van AquaFlanders, de federatie van waterbedrijven en rioolbeheerders, uit. “Namelijk oppervlaktewater, zoals rivieren, beken en kanalen, en grondwater. De neerslag voedt beiden. Het water dat men uit de ruwwaterbronnen wint is nog geen drinkwater. Het bevat verontreinigingen die men door toepassing van verschillende technieken verwijdert in een ‘waterfabriek’, conform de strengste kwaliteitseisen.”

Leidingsysteem

Dit ‘bereid of rein’ water brengt men via watertorens, pompstations en leidingen tot in de woningen. Waar wij het gebruiken om te drinken, eten te bereiden, ons mee te wassen en schoon te maken. “Het leidingsysteem is als het ware de verpakking van het ‘voedingsmiddel water’. Het dient te voorkomen dat het water verontreinigd zou geraken en de volksgezondheid in het gedrang zou komen”, zegt Heyrman. Dit gebruikte drinkwater vloeit vervolgens terug naar het riool. Waarvan men het naar de rioolwaterzuiveringsinstallatie voert. Hier zuivert men het rioolwater en het gezuiverde water (effluent) loost men in de waterlopen, of infiltreert men terug in de bodem. Zodat het het grondwater terug aanvult. Het effluent kan men ook gebruiken als water voor de landbouw.

“Dit is de klassieke cyclus van water”, vertelt Heyrman. “Maar er zijn manieren te bedenken om het kraantjeswater dat we in grote mate via het riool laten weglopen en dat slechts licht vervuild is, te hergebruiken. Bijvoorbeeld om het toilet door te spoelen. Zo ontstaat er een meer circulair gebruik van water. Het is immers niet nodig om voor alle toepassingen in en om het huis water van ‘drinkwaterkwaliteit’ te gebruiken. Zo is ook regenwater erg geschikt voor vele toepassingen in huis en tuin.”

Circulaire waterprojecten in de industrie

Ook in de industrie introduceert men steeds meer circulaire waterprojecten. Een must, volgens Ilse Smets, professor Afvalwaterzuivering aan de KU Leuven. “Vlaanderen is een zeer dichtbevolkt land en daarbovenop hebben we een aantal industrieën die enorm veel water vragen: de diepvriesgroentesector, de textielindustrie… Die moeten we niet willen gaan tegenhouden, integendeel. Maar hergebruik van water wordt steeds belangrijker.” Smets neemt Ardo graag als voorbeeld. Dit diepvriesbedrijf graaft momenteel aan een groot spaarbekken, waar gezuiverd afvalwater van het bedrijf in terecht komt. Voor het via een buizensysteem teruggaat naar de akkers van 70 groenteboeren.

Het is voor het eerst dat afvalwater van een voedselverwerkend bedrijf letterlijk terugstroomt naar de landbouw. Niet alleen zijn de boeren op deze wijze, ook in periodes van grote droogte, verzekerd van water om hun groentevelden te besproeien, ook de fabriek kan rekenen op voldoende groenten voor de diepvriesproductie: een win-win situatie, dus.

Grondwater reserves aanvullen

Naast hergebruik, is het ook belangrijk om ons grondwater op peil te houden en voldoende te ‘voeden’. Heyrman: “Men dient daarom ervoor te zorgen dat men regenwater niet via het riool afvoert, maar terug in de bodem kan doordringen, door infiltratie.” Dit is in Vlaanderen een serieus probleempunt, aangezien een disproportioneel groot gedeelte van dit gebied verhard is. Smets: “Bij aanleg van wegen, opritten, parkings enzovoort moeten we zoveel mogelijk voor waterdoorlatende materialen kiezen. Als we dat niet doen, houden we niet alleen te weinig water vast en vullen we onze grondwaterreserves niet genoeg aan, maar komt het overtollig water terecht op de straten en kan men het niet afvoeren. Het gevolg hiervan zijn overstromingen.”

Tot slot pleit Smets voor ‘waterbewustwording’: “Het is natuurlijk goed om zuinig om te gaan met water, en ‘drinkwater’ enkel te gebruiken om te drinken. Maar nog te weinig mensen staan stil bij de grote hoeveelheden water die naar de productie van dagelijkse producten gaan, zoals kleding en voeding. Het heeft weinig zin om te kiezen voor een korte douche als je daarna een stuk spek, waar 3000 liter water voor nodig was, verorbert. Water is een breder, globaal verhaal.”

Vorig artikel
Volgend artikel