Vlaanderen begint zijn kwetsbaarheid voor droogte te voelen

De afgelopen zomers vol droogte hebben ons zichtbaar duidelijk gemaakt dat de klimaatprognoses voor onze regio geen utopisch verhaal zijn. Verhalen die zich ver in de toekomst afspelen en waar wij ons voorlopig geen zorgen over hoeven te maken. 

Meer waterdamp

Door het broeikaseffect en de temperatuurstijging houdt onze atmosfeer meer waterdamp vast en houden dezelfde weerfenomenen langer aan. Daardoor kennen we periodes van extreme droogte en periodes van extreme regen. Voor beide trends is Vlaanderen zeer kwetsbaar. Dat heeft vooral met onze hoge bevolkingsdichtheid te maken, waardoor wij veel water nodig hebben. Maar ook zorgt dat er veel bebouwing en verharding is en dat veel van nature natte gronden gedraineerd werden om ze beschikbaar te maken voor menselijke activiteit.

Blue Deal-plan

Het Blue Deal-plan probeert die kwetsbaarheid van droogte nu te verminderen, door de watervraag te beperken en het wateraanbod te optimaliseren. Wat waterbesparing betreft zijn de grootste winsten te boeken door regenwater en gezuiverd afvalwater te gebruiken voor toepassingen die geen hoogwaardig leidingwater of grondwater vereisen. Denk aan toiletspoeling of industriële productieprocessen. Het wateraanbod kan verhoogd worden door meer regenwater vast te houden en het water minder naar de zee te laten lopen. 

Mindshift van allemaal

Dat is niet alleen een opdracht voor de waterbeheerders. Het vraagt een mindshift van ons allen. We moeten water zo veel mogelijk vasthouden en enkel afvoeren waar en wanneer het nodig is om wateroverlast te voorkomen, in plaats van het omgekeerde. Iedere burger en elk openbaar bestuur kan daar een essentiële rol in spelen door minder regenwater te laten weglopen in de riolering, meer van dat kostbare water te stockeren en de overloop maximaal te laten infiltreren in de bodem om grondwaterreserves aan te vullen. 

Landbouw- en natuursectoren

De landbouw- en natuursectoren kunnen via samenwerking een nog crucialere rol spelen tegen droogte door het weghalen van drainage, via bodemverbetering en -conservering, en door spreekwoordelijke dammen op te werpen voor het afstromende regenwater. Bovendien zijn er heel wat koppelkansen. Denk maar aan vergroening en waterbeleving, zowel binnen als buiten de bebouwde omgeving. Allemaal zaken die ook in het Blue Deal-plan staan, maar die de overheid alleen niet kan waarmaken.

Iedereen speelt een rol

Iedereen kan een rol spelen. Ik sprak onlangs met landbouwers die stuwen plaatsen in hun grachten en die geen beregening van groenvoederteelten meer doen. Meer en meer steden en gemeenten richten hun openbare ruimte blauwgroen in, niet grijs. Idem voor industrieterreinen en scholen. Ik bezocht bedrijven die hun gezuiverd afvalwater delen en regenwater afstromend van hun bedrijfsterrein opzuiveren tot drinkwaterkwaliteit. En ik zie bouwfirma’s extra inspanningen leveren om het bemalingswater te retourneren in plaats van het te lozen in de riolering. Ook bij mij gaat geen druppel regen verloren op eigen perceel. Vele kleintjes maken een groot, zeker bij extreme droogte. Alleen zo kunnen zo wij onze watervoorziening blijven garanderen.