Nooit meer te droog of te nat dankzij Blue Deal
Laten we het licht van de zon niet ontkennen: er is een probleem met de waterhuishouding in Vlaanderen. Gelukkig onderkennen ook onze beleidsmakers dat ondertussen, vandaar het groots opgezette Blue Deal-plan van de Vlaamse regering.
Blue Deal-plan
Bijna een half miljard euro heeft Vlaanderen vrijgemaakt op de begroting voor het zogenaamde Blue Deal-plan. Er gaat geld naar infiltratie- en bufferbekkens, ontharding in de steden, betere rioolinfrastructuur en het stimuleren van circulair watergebruik in landbouw en industrie. De maatregelen komen niets te vroeg, zegt Wendy Francken, directeur van Vlario, het overlegplatform voor de actoren binnen afval- en hemelwaterbeheer. “Er is in Vlaanderen een onevenwicht tussen vraag en aanbod aan water. Soms kan het aanbod de vraag niet bijhouden. Anderzijds zitten we geregeld met te veel water, waardoor we wateroverlast krijgen. Dat we met veel volk op een kleine oppervlakte wonen en de almaar intensievere klimaatverandering helpen ook niet.”
Historische reden
Matthias Mertens van Watercircle.be, het vroegere Vlaams Netwerk Watertechnologie, wijst ook op een historische reden waarom we met watertekorten zitten. “Vlaanderen had vroeger vaak last van grote overstromingen. Het beleid was jarenlang gericht op het zo snel mogelijk afvoeren van water naar zee. We geven water geen tijd meer om het te laten infiltreren in de bodem. Tegenwoordig keert zich dat tegen ons.”
Wateraudit
Om beter en spaarzamer met water om te gaan, zullen zowel de bedrijven, de gezinnen, de landbouw én de steden en gemeenten een inspanning moeten doen. “Elke grote waterverbruiker begint idealiter met het uitvoeren van een wateraudit”, zegt Mertens. “Weten hoeveel water je gebruikt en verbruikt, is het begin van alles. In de Blue Deal is dat ook opgenomen. Vanaf 2022 is de wateraudit een onderdeel van de ontvankelijkheidsvoorwaarde voor bepaalde subsidies en vergunningen. Gelukkig zijn er al bedrijven die aan hergebruik doen. Dit moeten we verder stimuleren zodat aanbod en vraag terug in balans komen.”
Recycling
“Er zijn zeker al bedrijven die grote inspanningen doen en hetzelfde water soms vier of vijf keer gebruiken in hun productie”, pikt Francken in. “Bij veel andere ondernemingen zijn er echter nog grote winsten te halen. Ik denk dat er bijvoorbeeld nog heel wat meer gedaan kan worden met regenwater dat op verhardingen valt. De technologieën om dat op te waarderen, bestaan. Alleen is er vaak geen incentive om er iets mee te doen. De Blue Deal voorziet daarom in een infiltratiebonus: een financiële beloning als je er toch mee aan de slag gaat.”
Er is in Vlaanderen een onevenwicht tussen vraag en aanbod aan water.— Wendy Francken, Vlario
Iedereen
Een groot voordeel is alvast dat de industrie en de landbouw ook inzien dat het vijf voor twaalf is. Er is dus een draagvlak voor de Blue Deal. “Wie nu nog ontkent dat er een probleem is, is ziende blind”, zegt Francken. “Uiteraard is dat besef er ook in landbouw en industrie. Wat wel belangrijk is, is dat iedereen meedoet. Een partij alleen kan dit probleem niet oplossen.” Die visie onderkent ook Mertens.
Initiatief voor samenwerking
“De Blue Deal is vooral een initiatief voor samenwerking. We moeten elkaar de hand reiken, want alleen lukt het niet. Water zit overal en nergens, dat is ook een deel van de uitdaging. Het heeft heel veel raakvlakken: je hebt de industrie, de landbouw, de gezinnen, steden en gemeenten, het gaat over het beheer van riolen, over klimaat, natuurbehoud… Daar vat op krijgen is niet eenvoudig. En we hebben geen minister van Water die alles overziet.”
Groei van commerciële waarde
Tot slot: een volgende oorlog zou wel eens mogelijks om water draaien, klinkt een bekende boutade. Zou dat kunnen? “Ik hoop en denk van niet”, zegt Mertens. “Zo ver zal het allicht niet komen. Maar wat je wel ziet, is dat de commerciële waarde van water aan het groeien is. In Australië is water al een puur commercieel goed dat verhandeld wordt als elke andere grondstof. Ons Belgisch water is eigenlijk te goedkoop, maar het Australisch model is dan weer het andere uiterste. Is dat de weg die we willen opgaan? Ik denk niet dat dat wenselijk is.”