Kan het Internet of Water het tij doen keren?
De gevolgen van de klimaatopwarming laten zich voelen. Wateroverlast en droogte zijn twee grote uitdagingen voor overheden en burgers. Een nieuwe manier van waterbeheer dringt zich op. Wat met het beschikbare zoetwater? En moeten we regen nog wel als iets vervelends zien?
Inderdaad, moeten we de vaak aanwezige neerslag in ons land nu als iets vreselijk irritants zien? Daarover is Wendy Francken, directeur van kenniscentrum voor de rioleringen en -afvalwaterzuiveringssector Vlario, alvast erg duidelijk. “Regenwater is een bron, geen noodzakelijk kwaad.”
De grootste uitdaging
Tegen 2027 – de ultieme deadline van de Europese kaderrichtlijn Water, die zegt dat alle Europese landen over een goede waterkwaliteit moeten beschikken – moet in Vlaanderen het afvalwater van een half miljoen mensen bijkomend gezuiverd zijn, om die doelstelling te halen. Er moét nu iets gebeuren. “Ons rioolstelsel moet bijvoorbeeld dringend geoptimaliseerd worden”, legt Francken uit. “Gezien de lange doorlooptijden van rioleringsprojecten moet de regering er alles aan doen om de nodige investeringen te realiseren voor de deadline.”
Je bijdrage als burger
“Vandaag wordt een groot deel van de rioolkost veroorzaakt door de afvoer van regenwater”, gaat Francken verder. Om wateroverlast te vermijden, wordt regenwater nochtans best zoveel mogelijk ter plaatse vastgehouden, gebruikt en/of geïnfiltreerd. Vlario pleit daarom voor een infiltratiebonus. “Diegenen die hun regenwater opvangen en ter plaatse houden, worden beloond. De burger moet daarbij de switch maken naar bijvoorbeeld minder verharding – waardoor er meer hemelwater in de bodem kan dringen – én een efficiënter (her)gebruik van dat regenwater. Via een transparante waterfactuur met aparte vermelding van de kosten voor afvoer (en zuivering) van regen- en afvalwater, kun je van zo’n bonus genieten. Dat motiveert om slimmer om te gaan met water.”
Regenwater IS EEN BRON, GEEN noodzakelijk kwaad.
Wendy Francken, Vlario
Internet Of Water
Naast regenwater speelt het beheer van ons oppervlaktewater en grondwater ook een belangrijke rol in duurzaam watermanagement. Eerder dit jaar maakte de Vlaamse Regering 9 miljoen euro vrij voor de uitrol van het Internet Of Water. Dit is een intelligent waterbeheersysteem dat ons water permanent en in real-time kan opvolgen. Meer dan 2.500 sensoren zullen data aanleveren over Vlaanderen en samenstromen via ingenieuze software. De toepassingen zijn erg concreet: zo is het mogelijk de impact van lozingen snel te lokaliseren of is er een automatische waarschuwing van de boeren wanneer er verzilting dreigt. Voor het project bundelden verschillende partners de krachten: de Vlaamse Milieumaatschappij VMM, De Watergroep, Aquafin, de Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek (VITO), onderzoek- en innovatiehub imec, Vlakwa, het Vlaams Kenniscentrum voor Water en het Agentschap Innoveren & Ondernemen, VLAIO.
Piet Seuntjens, Innovation Manager bij VITO, geeft verdere uitleg. “De infrastructuur is erop gericht om fijnmazig én in real-time te meten. Waterbeheerders krijgen zo veel sneller dan vroeger belangrijke data in handen. Zo kunnen ze zoetwatervoorraden in Vlaanderen beter beschermen tegen de effecten van de klimaatwijzigingen. Denk maar aan fenomenen zoals waterschaarste of -verontreiniging.” De sensoren zullen indicatoren van de waterkwaliteit meten. Dit meetsysteem laat het toe om korter op de bal te spelen en is een aanvulling op de metingen van de waterkwaliteit die VMM doet om de toestand van het water in kaart te brengen.
“Het belang van deze sensoren en bijkomende software stelt ons in staat om het schaarse zoete water dat we hebben, beter te beheren”, gaat Seuntjens verder. “De software kan de data immers vertalen naar nuttige informatie voor waterbeheerders. Door het Internet of Water zijn ook drinkwaterproducenten en waterzuiveraars op de hoogte van de waterstatus. De sensoren meten bijvoorbeeld hoe zout het water is. Als gevolg van de droogte zien we immers dat er steeds vaker een toename van zoutwaterintrusie is in polder- en kustregio’s. Door dit te meten kunnen we meteen in vraag stellen of dat water op dit moment bruikbaar is voor landbouwirrigatie of dat het dienst kan doen als drinkwater voor vee.”
Het is vijf voor twaalf wat betreft duurzaam watermanagement, maar de wil en de kennis is er. Daar moeten we op vertrouwen.