Hoe het waterbeheer voedingsbedrijven een nieuw elan geeft
Sinds de komst van de Blue Deal staat waterbeheer hoog op de maatschappelijke en politieke agenda in Vlaanderen. Voor innoverende voedingsbedrijven staat deze nieuwe dynamiek – die geen minuut te vroeg komt – gelijk aan een vat vol circulaire en duurzame samenwerkingen en opportuniteiten.
Gedreven door de urgentie van de klimaatproblematiek en gestuwd door de richtingaanwijzingen van Europa ontrolde zich in Vlaanderen de afgelopen jaren een strijdplan tegen waterschaarste en droogte. Dit beleidskader kreeg de overkoepelende benaming Blue Deal. De ondersteuning die hieraan gekoppeld is, gaf in de wereld van de voedingsbedrijven – traditioneel een grote waterverbruiker – het startschot voor heel wat nieuwe samenwerkingsverbanden.
Restwater wordt drinkwater
Een duidelijk voorbeeld van deze beweging is de bekende Tiense suikerraffinaderij. Die gaf de afgelopen jaren gehoor aan de doelstellingen van de Blue Deal en zette heel wat stappen naar een duurzamer waterbeheer. “Omdat suikerbieten voor 75 procent uit water bestaan, produceren wij jaarlijks meer dan 1 miljard liter aan restwater”, klinkt het bij Jan Ingels, directeur van de Tiense Suikerfabrieken. “Om dit water circulair te maken, zetten wij onze schouders onder de ontwikkeling van een nieuw waterproductiecentrum op het militair domein van Goetsenhoven. Hier zal het restwater worden opgevangen in bufferbekkens en worden gezuiverd tot drinkwater.”
De uitbating van dit centrum, dat ook gekoppeld zal worden aan een energie- en recreatiepark, zal gebeuren door De Watergroep, het grootste drinkwaterbedrijf van Vlaanderen. “De zuivering zal in twee stappen verlopen. Een eerste op de site van de Tiense Suikerfabrieken, een tweede in de bufferbekkens”, legt Hans Goossens, directeur-generaal van De Watergroep, uit. “Dit project, dat de naam ‘De Tiense Watervelden’ kreeg, moet op termijn ongeveer 10.000 gezinnen van drinkbaar water voorzien.”
Ook bij de Antwerpse tomatenteler Meer Fresh Products ontrolde zich een innovatief samenwerkingsproject rond duurzaam waterbeheer. “Hier hebben we een groot waterbassin voorzien van drijvende zonnepanelen en zogenoemde Icos. Dit zijn 20-vlakkige ballen die perfect op elkaar aansluiten. Daardoor kunnen ze het wateroppervlak optimaal afdekken”, verduidelijkt Jean Reusens van Connectum, het bedrijf dat dit project mee realiseerde.
Naast onze eigen onderzoeksactiviteiten werken we samen met watergebruikers om hen inzicht te geven in hun huidige watermanagement.
Innovatieve oplossingen
Door de volledige afdekking blijft het water in het bassin in de zomer tot 5 graden koeler, waardoor het rendement van de zonnepanelen tot 10 procent hoger ligt. “Gevolg van de geïntegreerde afdekking is 50 procent minder waterverdamping. Voor dit bassin staat dit gelijk aan 1,7 miljoen liter water extra, waarmee Meer Fresh Products 80 ton tomaten kan telen”, aldus Reusens. “Eventuele overschotten aan gezuiverd regenwater kunnen bovendien worden geleverd aan het nabijgelegen Comeco, een producent van varkensvlees. Na gebruik van dit water kan het opnieuw worden gezuiverd en teruggestuurd naar de tomatenteler.”
Voor de uitwerking van dit project werkte Connectum samen met de WaterKlimaatHub van de Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek (VITO). Die werd – eveneens in het kader van de Blue Deal – opgericht in 2021 en wil technologieleveranciers ondersteunen bij het ontwikkelen van hun innovatieve oplossingen rond water. “Naast onze eigen onderzoeksactiviteiten werken we samen met watergebruikers om hen inzicht te geven in hun huidige watermanagement of stellen we infrastructuur om waterhergebruik in de praktijk te testen ter beschikking”, vertelt Pieter-Jan De Buyck, R&D-engineer Water bij de WaterKlimaatHub.
Dit samenwerkingsproject, dat – net zoals dit het geval is bij De Tiense Watervelden – wetenschap en industrie samenbrengt, is een zogenaamde ‘Proeftuin Droogte’. Dit is een subsidieprogramma van de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) waarmee bedrijven samenwerkingen kunnen opzetten om zo de druk op ons kostbare grond- en drinkwater te laten afnemen. Alle kennis die daar vergaard wordt, wordt via de VMM opnieuw ter beschikking gesteld in de hoop zo anderen te inspireren. Op die manier wordt getimmerd aan de lange weg naar een duurzamer waterbeheer in Vlaanderen.