Duurzamer waterbeheer met technologie

Een waterschaars gebied als Vlaanderen heeft baat bij het optimaal opvangen, zuiveren en hergebruiken van water. Technologie speelt hierin een belangrijke rol. Welke technologische hoogstandjes bestaan er nu al om het waterprobleem aan te pakken, zowel preventief als on the spot? En wat zijn de beloftes van de toekomst?

Vraag naar water

“Er is in België veel meer vraag naar water dan de natuur ons aanbiedt”, zegt Ilse Smets, professor Afvalwaterzuivering aan de KU Leuven. “En dus is het noodzakelijk om het water dát we tot onze beschikking hebben, zo goed mogelijk in te zetten.” Een intens hete zomer als dit jaar is volgens Smets geen uitzondering meer en de klimaatverandering zal ons vaker confronteren met langdurige droogte.

Proactieve maatregelen als het stockeren van water is een must. In de media sprak men al eerder van intelligente sturingen voor dergelijke waterbeheersystemen. Zo zouden installaties die water opslaan gedurende regenperiodes, rekening kunnen houden met weersvoorspellingen. Een slimme combinatie van regelsystemen en sensoren kunnen de bekkens dan vullen of legen op een efficiënte manier.

Daarnaast denkt Smets aan een regenwaterputtennetwerk. “Afgelopen zomer riep men de burgers op om regenwater op te slaan. Soms heb je echter niet genoeg water opgespaard. Of er is ergens anders nood aan en jij hebt water. Via een netwerk van regenwaterputten kan men dan zoeken naar de optimale inzet van regenwater voor een wijk of een kleine gemeente. Dit kan men aansturen via software, die zorgt voor een evenredige verdeling afhankelijk van de waterbehoefte.”

Centraal waterzuiveringssysteem

Naast het beter opslaan van regenwater, hameren Smets en haar collega’s op het belang van waterhergebruik. Hierbij wordt het thema van waterzuivering eveneens actueel. In Vlaanderen zuivert men ons rioolwater (afvalwater uit onder meer onze huishoudens, al dan niet gemend met regenwater) door een centraal waterzuiveringssysteem, voor het weer terug naar de beek stroomt. Momenteel werkt men volop aan nieuwe technologieën om gesloten kringlopen te creëren, waarbij men bijvoorbeeld afvalwater van de stad hergebruikt voor de industrie of de landbouw.

Aquafin, verantwoordelijk voor rioolwaterzuivering in Vlaanderen, bood vorig jaar gezuiverd water aan landbouwers en tuinders als oplossing voor hun problemen veroorzaakt door de hete zomer. Het water kan men zelfs opwaarderen tot drinkwater. Zoals nu al gebeurt in Wulpen. Hier behandelt men gezuiverd rioolwater nog eens met ultrafiltratie en omgekeerde osmose, gedesinfecteerd met UV en voor een periode geïnfiltreerd in de duinen. Na zo’n 60 dagen pompt men dit weer op en is rioolwater getransformeerd tot drinkwater, vrij van bacteriën, virussen en medicijnresten. Dit proces is uniek in België en in heel Europa.

Mobiele drinkwaterinstallatie

Volgens Stijn Van Hulle, professor Industriële Waterbehandeling aan de Universiteit Gent, is de stap van rioolwater tot drinkwater voor veel mensen nog net iéts te groot. De omzetting van regenwater tot drinkwater is dan makkelijker te accepteren. “Een goed voorbeeld hiervan is het Vlaamse bedrijf BOSAQ, dat afgelopen zomer regenwater opwaardeerde tot drinkwater op enkele muziekfestivals. Zeker op festivals, die zich vaak bevinden op afgelegen locaties, is drinkwater niet altijd beschikbaar. Handig, dus, om dat op deze manier te produceren.

Daarnaast is het een mooie case van een hoogwaardige toepassing van regenwater. Laagwaardige toepassingen zijn veel gangbaarder. Zoals regenwater dat men gebruikt voor het doorspoelen van toiletten of als wasmachinewater.” BOSAQ ontwikkelde een modulaire installatie, de SolarAQ, die zout, brak en vers water (van de zee, rivieren, meren of regen) met behulp van zonne-energie omzet tot drinkwater. Deze mobiele drinkwaterinstallatie functioneert zonder enige afvalproductie en is dus – van start tot finish – volledig duurzaam.

Membraantechnologie

Naast UV-licht, is membraantechnologie de voornaamste technologie waarmee men nu innoveert om water te scheiden van ongewenste stoffen. De modernste generatie membranen (een soort van filters) verwijderen medicijnresten en hormonen uit water – vaak in één keer. Helaas is deze multifunctionele technologie tamelijk energie-slurpend en vervuilend. Er blijft altijd concentraat over, een reststroom waar je ‘wat mee moet’. Van Hulle is dan ook erg enthousiast over waterzuivering met behulp van elektriciteit. “Dankzij elektriciteit bevat rioolwater zouten en kan men de chloride in deze zouten in chloor omzetten . Chloor is een desinfecterende chemische stof die ziekteverwekkers doodt. Met elektroden creëer je dus een reactie waarbij het water zichzelf zuivert, heel bijzonder.”

Onderzoekers van de Universiteit Gent kregen recentelijk internationale aandacht voor het experimenteren met deze technologie in de context van India’s rioolwaterproblematiek. Kortom, aan technologieën geen gebrek. Ilse Smets: “Er is een technologie voor elk watervraagstuk, soms moet men het misschien wat langer testen, maar: het is er. Het gaat er vooral ook om dat we bewuster omgaan met water. Dus: minder water gebruiken, en drinkwater ook echt gebruiken als drinkwater en niet om onze tuinen te sproeien.”