De drive en het engagement van Jacob Bossaer werden hem bijna letterlijk met de paplepel ingegeven. Zijn ouders stuurden hun zeven kinderen zonder uitzondering de wereld in om een jaar vrijwilligerswerk te doen. Bossaer trok naar Costa Rica en zag daar met eigen ogen wat watertekort met een regio en met een land kan doen.
Hét startpunt was echter je vier seizoenen lange verblijf op Antarctica.
“Klopt. Ik moest er op de Prinses Elizabethbasis een waterbehandelingssysteem ontwerpen, hoewel ik geen wateringenieur was. Ik slaagde erin een systeem te ontwikkelen waarbij afvalwater hergebruikt kon worden voor de douche of het toilet. Daarnaast optimaliseerde ik het systeem om drinkwater te maken van sneeuw, onder meer door er mineralen aan toe te voegen. Eenmaal terug afgescheiden in het toilet, kon dat afvalwater opnieuw gebruikt worden voor de douche, wasmachine, wastafel en toilet. Heel circulair dus. Vooral omdat het systeem zelf ook nog eens op zonne-energie draaide.”
Je besefte dat de hele wereld een dergelijk waterbehandelingssysteem kon gebruiken.
“En dat was de basis voor BOSAQ, een samentrekking van mijn familienaam en ‘aqua’. Onze ambitie is om met onze innovatieve modulaire waterzuiveringsinstallatie SolarAQ elk dorp, land of zelfs afgelegen eiland van drinkbaar water te voorzien. Dat gaat trouwens verder dan puur gezondheid. Wist je bijvoorbeeld dat er dorpen bestaan waar zes maanden per jaar geen lessen worden gegeven omdat de leerkrachten wegens het watertekort in dat droogteseizoen niet uit de steden tot daar willen afzakken? Zo zie je welke enorme impact toegang tot drinkbaar water heeft.”
Ook in Vlaanderen is de waterproblematiek groot, maar dat beseffen weinig mensen.
“We staan er niet bij stil omdat het water hier zomaar uit de kraan komt en we een goed uitgebouwd waternet hebben. Maar we behoren met Griekenland en Spanje tot de drie meest waterarme regio’s van de OESO én we kampen nu al vier zomers op rij met watertekort en te lage grondwatertafels. Ook komende zomer zal dat ongetwijfeld weer het geval zijn. Als je dan beseft dat van de pakweg 113 liter die we dagelijks per Vlaming verbruiken slechts het kleinste deeltje dient om te drinken…”
Waarom panikeren we niet massaal?
“Zolang de kraan niet opdroogt, staan we er niet bij stil. En dat terwijl we zonder water binnen enkele dagen dood zijn. Het grote probleem is eigenlijk value for water: de waarde die we eraan hechten. Stel dat je een liter water nodig hebt om een kilo aardappelen te kweken, en een liter water om twintig vaccins te produceren. Waar hecht je dan de meeste waarde aan? Aan die vaccins uiteraard, die bijgevolg meer zullen kosten. Alleen kunnen we zonder aardappelen ook niet leven. Met andere woorden: waarde is puur perceptie, en dus moeten we die perceptie veranderen.”
Water hergebruiken is volgens jou vreemd genoeg ook niet dé oplossing…
“Nee, want wat is een mogelijk resultaat? Minder afvalwater in de waterlopen, dat bovendien sterker geconcentreerd is. Dat eerste bemoeilijkt de scheepvaart en dat tweede zorgt voor milieuproblemen. Alles hangt met elkaar samen in het waterverhaal. Dat maakt het veel complexer dan alleen maar watertekort in de leidingen. En het vereist dan ook structurele oplossingen en zelfs systeemdenken op de lange termijn, in plaats van gewoon even een sproeiverbod in te lassen. Wat niet wegneemt dat we water móéten hergebruiken. Al was het maar zodat mensen zouden beseffen dat het schaars wordt en dat we er dus maar beter verstandig mee omspringen.”
Heb je het gevoel dat de mindset aan het veranderen is?
“Kijk, veel mensen hadden kritiek op het feit dat bouwbedrijven grondwater eindelijk voor buurtbewoners openstelden, omdat die maatregel niet ver genoeg ging. Maar het is net hierdoor dat mensen zich bewust worden van het probleem. Je moet ergens beginnen om de mindset te veranderen. Wie thuis zuinig met water is, zal dat ook zijn op het werk, en zo kan een sneeuwbaleffect ontstaan. De publieke opinie móét gewoon mee in dat verhaal. Ook al omdat 95 procent van de drinkwaterbedrijven in België overheidsbedrijven zijn – die hebben een incentive om iets te voorzien, maar minder om te innoveren. Zo kreeg je een archaïsch denkende sector, gewoon omdat er geen nood aan innovatie was. Gelukkig is er mede door de privébedrijven, BOSAQ en de overheidsbedrijven en agentschappen sinds de laatste vijf jaar een enorme omwenteling aan de gang rond nieuwe technologie en nieuwe concepten.”
Wie thuis zuinig met water is, zal dat ook zijn op het werk, en zo kan een sneeuwbaleffect ontstaan.
En een simpele oplossing als water duurder maken?
“Dat klinkt inderdaad logisch, maar ik wil weleens zien wat de eerste politicus die daarvoor pleit over zich heen zal krijgen (lacht). Water is veel te goedkoop, maar we zijn dat zo gewoon dat niemand eraan durft te morrelen. Vreemd toch: we zijn bereid jaarlijks 500 euro te betalen voor een nieuw model smartphone dat wellicht niet veel méér kan dan een model van 100 euro, maar 300 euro per jaar betalen voor water: nee, dat niet. In die redenering zit iets fundamenteel verkeerd. En toch zit daar de sleutel: er is heel veel awareness rond waterschaarste, maar pas wanneer we water duurder maken, zullen we écht ons gedrag veranderen en er duurzamer mee omgaan. Omdat het ons dan weer minder zal kosten. Die houding is er wel al in andere, minder ontwikkelde landen. Dat is de wet van de remmende voorsprong natuurlijk.”
Is impact genereren dan je grootste betrachting met BOSAQ?
“Ja, met dien verstande dat voor mij duurzaamheid geen enkel recht van bestaan heeft als het economisch niet rendabel is. BOSAQ is géén geitenwollensokkenbedrijf – wij willen wel degelijk winst maken, zodat we die kunnen herinvesteren om zo nóg meer impact te genereren. Impact is een essentieel onderdeel van wat we als bedrijf willen zijn. Duurzaamheid is voor ons ook economische rendabiliteit.”
Jullie willen ook iets doen aan de impact van gebotteld water.
“Als je daar goed over nadenkt, is dat een schande: je haalt water ter plaatse uit één bron, dat je vervolgens naar overal ter wereld transporteert, wat 40 procent van de kostprijs uitmaakt. Spa, San Pellegrino, Perrier… Dat zijn geen bedrijven die water produceren, maar louter transportbedrijven. En er is een enorme markt voor: 80 procent van de Europeanen vertrouwt het drinkwater uit de kraan niet, en per minuut worden één miljoen flessen drinkwater verkocht – 700.000 van die flesjes gaan vervolgens naar landfills of de plasticsoep in de oceanen.
Wij bekijken nu hoe we dat kunnen verduurzamen, door ter plaatse – voorlopig in high-end hotels, doorgaans eco resorts, want we moeten ergens beginnen – water te zuiveren, te bottelen, cappen en sealen en aan de gasten aan te bieden. Zo valt de logistiek volledig weg. Algemeen gesteld kun je zeggen dat BOSAQ op alle mogelijke manieren wil helpen om de drinkwatersector te verduurzamen. Want er is geen alternatief.”
fact
Wat als je niet met BOSAQ was begonnen?
Toen ik acht jaar was, vroeg mijn moeder wat ik wilde worden. Ik heb toen blijkbaar ‘uitvinder’ geantwoord. Dingen creëren heeft er bij mij dus eigenlijk altijd al in gezeten. Dat doe ik vandaag nog altijd, geïnspireerd door de social awareness die ik vooral van mijn ouders heb meegekregen. Ik wil waardevolle dingen maken die ook nog eens meerwaarde genereren. Als wij via BOSAQ en Water Heroes de 844 miljoen mensen die wereldwijd geen toegang hebben tot drinkbaar water een beetje kunnen helpen, dan geeft mij dat de meeste voldoening. Als je zelf succes hebt in het leven, is het je plicht iets terug te doen.
