Waarom ondernemers zot zijn van Antwerpen
Elk jaar stampen zo’n 10.000 Antwerpenaren een eigen zaak uit de grond. Daarmee is de provincie koploper van Vlaanderen. Maar waarom is Antwerpen zo’n uitstekende plek om te ondernemen?
De centrale ligging, de meertaligheid van de Vlamingen, de uitstekende opleidingen, de klantgerichte houding, de openheid naar andere culturen. Vraag een ondernemer naar de economische troeven van Vlaanderen en de kans is groot dat hij bovenstaand rijtje opsomt. Ook Martine Reynaers, gedelegeerd bestuurder van Reynaers Aluminium, twijfelt nauwelijks aan de geschiktheid van de provincie Antwerpen om in te ondernemen. De aluminiumproducent zetelt al sinds de jaren zestig in Duffel. Wat ooit als een lokaal familiebedrijf begon, is uitgegroeid tot een inter-nationale speler met vestigingen in alle continenten. De hoofdzetel in Duffel krijgt de komende jaren extra logistieke capaciteit en ook het kenniscentrum Reynaers Institute breidt verder uit. “We blijven investeren in deze regio, want we voelen ons hier thuis”, legt Reynaers uit. “We hebben hier altijd kunnen doen wat we willen, met de steun van de lokale overheden.” Ook de nabijheid van de luchthaven noemt Reynaers een troef, ideaal voor de internationale expansie van het bedrijf.
Maar niet alles is rozengeur en maneschijn. Zo is de onderneming met het openbaar vervoer minder goed bereikbaar, iets dat Reynaers samen met het provinciebestuur probeert aan te pakken. Intussen komt 25 procent van het personeel al carpoolend of met de (elektrische) fiets naar het werk. Daar vindt Martine Reynaers dan weer een bijkomend pluspunt van de provincie Antwerpen: omdat het een dichtbevolkte regio is, slaagt het bedrijf erin bijna alle profielen lokaal te rekruteren. In één adem prijst de voormalige Manager van het Jaar (2003) ook de hoge kwaliteit van de (technische) secundaire scholen, hogescholen en universiteiten uit de wijde omgeving.
We hebben in Duffel altijd kunnen doen wat we willen, met de steun van de lokale overheden
Martine Reynaers
En niet alleen de kennis en de kunde van de Antwerpenaren vallen in de smaak, de ondernemers prijzen ook de hoge werkethos. Lieven Vanlommel, kopman van verse-slaatjesproducent Starmeal, noemt de Kempenaars loyale en harde werkers. Zelfs toen het bedrijf in 2011 uit Herselt wegtrok, bleef het merendeel van de werknemers trouw aan de baas. Om verder te groeien, verhuisde Starmeal toen naar een vestiging twaalf kilometer verderop. De keuze viel op een bestaand gebouw in Westerlo, zichtbaar vanop de snelweg, vlot bereikbaar voor klanten uit Brussel en Antwerpen en op een boogscheut van hun vaste transporteur. Intussen is de omzet verdrievoudigd en kijkt Vanlommel opnieuw uit naar een andere, ruimere locatie. Hij verzekert: “Een nieuwbouw of een bestaand pand, maar sowieso binnen een straal van vijftien kilometer. Het moet haalbaar blijven voor ons personeel. Wegtrekken uit de regio is niet aan de orde.”
Alles is aanwezig om ons bedrijf succesvol te maken: een sterk economisch weefsel en een bloeiende creatieve industrie
Bart Van der Roost
Gevraagd naar de mindere kantjes van de provincie, botst Vanlommel onvermijdelijk op de stilstand op de wegen. “Al is dat niet alleen een Antwerps probleem. Alle overheden samen zouden structureel knopen moeten doorhakken, zodat er echt ingegrepen wordt.” Voor Martine Reynaers zijn de hoge loonlasten de grootste belemmering voor ondernemers vandaag. Toch vinden ze beiden dat startende ondernemers zich hierdoor niet mogen laten ontmoedigen. “Twijfel niet”, luidt het eensgezind. “Zorg ervoor dat je een goed product hebt en een excellente service verleent. Weet wat je wilt en blijf trouw aan je visie.”
Advies dat Caroline Van Cauwelaert allerminst in de wind slaat. Sinds augustus 2013 timmert ze vanuit haar huis in Mortsel aan haar langgekoesterde droom: Alloux, een online platform dat unieke en luxueuze reisformules aanbiedt. Denk aan een ballonvaart boven de duizenden tempels in Myanmar of een paardentrektocht tussen de zebra’s van Botswana. Die uitdaging combineert ze voorlopig met een freelancejob als innovatie- en designconsultant. Op termijn hoopt Van Cauwelaert zich fulltime op Alloux toe te leggen. Haar eerste cijfers ogen veelbelovend: in vier maanden tijd kreeg ze vijftig aanvragen en verkocht ze tien reizen. Dat is beter dan ze in haar businessplan had ingeschat. Dat het vlot verloopt, schrijft ze toe aan de goede voorbereiding en aan de hulp die ze kreeg van BRYO Antwerpen, een afdeling binnen VOKA gericht op jonge ondernemers. Wie in het netwerk stapt, kan rekenen op twee jaar begeleiding. “BRYO heeft me geholpen om mijn idee te verfijnen en uit te werken. De coaches gaven advies voor mijn businessmodel, zetten me op weg om de juiste partners te vinden en stelden kritische vragen.” Zo wezen ze haar erop dat de merknaam die ze eerst in gedachten had, niet bij de doelgroep paste. “Nachten heb ik ervan wakker gelezen, maar nu ben ik blij dat ik hun mening ben gevolgd.”
Ook neoScores is geboren uit de schoot van het BRYO-netwerk. Het jonge bedrijf opereert vanuit de Boerentoren in Antwerpen, een locatie die het via Startit van KBC gratis ter beschikking kreeg. Meteen een van de elementen die ceo Bart Van der Roost apprecieert aan ondernemen in Antwerpen. “Als starter word je hier geweldig omringd. Er zijn duizend-en-een initiatieven die je helpen om je zaak op de kaart te zetten. Het advies dat we bijvoorbeeld via het Innovatiecentrum Antwerpen hebben gekregen, was top en bovendien volledig kosteloos.”
Officieel begonnen Bob Hamblok, Jonas Coomans en Bart Van der Roost op 1 juli 2013 met neoScores, maar eigenlijk ligt hun idee al sinds 2008 op tafel. Tijdens lange cafégesprekken tekenden de drie topmuzikanten een app uit waarmee je digitale partituren kunt kopen en gebruiken. Ceo Van der Roost: “We veronderstelden dat zoiets vroeg of laat vanzelf op de markt zou komen, maar tot onze verbazing gebeurde dat niet.” Pas toen Van der Roost in 2012 door toeval met Samsung in contact kwam, haalde hij het idee opnieuw uit de kast. En toen ging het razendsnel. Al in november 2012 speelde Brussels Philharmonic als eerste klassiek orkest een concert vanop digitale partituur.
Het concept sloeg aan, het idee werd een bedrijf en een enorme prijzenregen volgde. Onlangs nog won neoScores op de Startup Nations Summit in Seoul een Foxconn-award en 20.000 dollar. Het bedrijf mag zich daardoor de op een na meest beloftevolle starter ter wereld noemen. De ambitie van Van der Roost en kompanen is er niet minder op geworden. Ze willen van neoScores “de iTunes van de partituren maken”. Op de vraag of ze daarvoor niet beter naar Silicon Valley trekken, is Van der Roost duidelijk. “Zeker niet. In Antwerpen is alles aanwezig om het bedrijf succesvol te maken. Je vindt er enerzijds een sterk economisch weefsel en anderzijds een bloeiende creatieve industrie. Beide pijlers zijn voor ons cruciaal.”
Zien ondernemen, doet ondernemen. En hier in Antwerpen is er alleszins veel inspiratie te vinden
Martine Reynaers
Iets gelijkaardigs horen we van Michiel Meekels die in 2008 samen met Derk De Kimpe branding studio Blend oprichtte, toen in Merksem, sinds 2013 in het centrum van Antwerpen. Een decennium geleden waren er volgens Meekels amper initiatieven om de creatieve sector te promoten, nu schieten ze als paddenstoelen uit de grond. De Winkelhaak, Flanders Fashion Institute, CTRL Copy, de cel Creatieve Economie van Stad Antwerpen… allemaal staan ze de creativo’s uit Antwerpen en omgeving met raad en daad bij. Meekels: “We hebben hier veel straffe artistieke opleidingen en dus veel jong potentieel. Een initiatief als Antwerp Powered By Creatives kan die creatieve profielen uit hun kot lokken en naar de B2B-sector leiden. Daar kunnen ze echt het verschil maken.”
Ook Meekels zelf draagt zijn steentje bij om het netwerk van creatievelingen uit te bouwen en ondernemerschap aan te moedigen. Regelmatig organiseert hij voor Young Prozzz een netwerkavond voor starters. Dat zo’n netwerk het verschil maakt, daar is Caroline Van Cauwelaert van Alloux alvast van overtuigd. “Het valt me op hoe aanstekelijk het contact met andere ondernemers is. Het helpt me om vooruit te kijken en de juiste stappen te zetten. Zien ondernemen, doet ondernemen. En hier in Antwerpen is er alleszins veel inspiratie te vinden.”