patiënt
Gezondheid

Tussen ‘trek je plan’ en ‘ik neem je over’

30.08.2019
door Fokus Online

Het individu dat patiënt wordt, wil steeds meer zeggenschap, meer baas zijn over eigen ‘wezen’. Meer inzage in zijn beschikbare gezondheidsgegevens.

De patiënt gaat zelf op zoek, stelt zich kritisch op, wil inspraak en probeert bij uitstek de regie van zijn gezondheid en welbevinden in eigen handen te nemen. Bovendien wil hij zich ondersteund en geborgen weten in precaire episodes. Patient centered care is het antwoord hierop, dat stelt de maatschappij, ook wel bekend onder de noemer patiëntparticipatie, patiënt- en mantelzorgempowerment, responsabilisering. Het zijn hippe begrippen die de medische wereld, zorginstellingen en -professionals en paramedici niet onbewogen laten. Het zet hen ertoe om de patiënt meer contextgebonden en op maat te benaderen. Een utopie of een (beginnende) realiteit? 

Wat is patient-centered care?

Patient centered care is een model waarbij respect voor de waarden, voorkeuren en noden van de patiënt centraal staan. Waar aandacht is voor coördinatie en integratie van de zorg. Vooral in kwetsbare periodes of van machteloosheid. Goede informatie en dialoog krijgen evenzeer een plaats om de juiste beslissingen te kunnen nemen. Er is ruimte voor educatie om maximale autonomie en zelfzorg te vrijwaren en te faciliteren. Emotionele ondersteuning krijgt aandacht en angsten worden omgebogen. En ten slotte is het ook een model waar patiënt, familie en vrienden betrokken worden en support krijgen. En men zorgtoegankelijkheid en transmurale continuïteit garandeert. 

“Het is continu balanceren tussen loslaten en ondersteunen.” 

Verschillende noden

Patient-centered vergt van medici, paramedici en zorgverleners, naast up-to-date vakkennis en vakbekwaamheid, echte luisterbereidheid en een grote dosis professioneel empathisch vermogen. Het eigen referentiekader moet opzij worden gezet en er moet op elk moment verantwoord gehandeld worden. In alle respect voor en in dialoog met het individu. Noden zijn immers vaak wisselend naargelang de episode in het patiënt-zijn. 

In balans

Het is continu balanceren tussen loslaten en ondersteunen, dichtbij zijn en op afstand volgen, laten beslissen en mee beslissingen nemen, informeren, responsabiliseren en educeren, initiatief nemen en laten nemen, volgen en sturen. Zo zorg je ervoor dat de patiënt, de zorgomgeving en uiteindelijk ook de maatschappij er beter van wordt.     

De kern van zorg

Het is die attitude en een cultuur van kennen, kunnen. Maar vooral van ‘zijn’ en ‘doen’ die je je als zorgverlener, paramedicus, medicus en zelfs als zorgstelling eigen moet maken, wil je als patiënt niet vervallen in extremen van ‘trek je plan’ of ‘ik neem je over’. Dat is geen evident proces. Maar wel een dat voor iedereen voldoening geeft omdat het vertrekt vanuit de kern van zorg verlenen. De respectvolle relatie met en tot de patiënt. 

Vorig artikel
Volgend artikel