Blockchain: een ketting naar de toekomst

De voorstanders spreken van een onwaarschijnlijke revolutie die de manier waarop we zakendoen helemaal op zijn kop zal zetten. De criticasters gewagen van een hype die even snel zal verdwijnen als ze de kop opstak. Maar wat is de blockchain nu eigenlijk? En hoe gaan we er mee te maken krijgen?

Gebrek aan vertrouwen

Het oplossen van een gebrek aan vertrouwen. Zo omschrijft Roderik van der Veer van de Leuvense start-up SettleMint, de blockchain. “Traditioneel werkte de mensheid altijd met tussenpersonen om een gebrek aan vertrouwen tussen partijen op te lossen”, zegt hij. “Denk bijvoorbeeld aan een notaris of een bank. Met de blockchain worden die tussenpersonen overbodig. Elke transactie wordt bijgehouden in een soort grootboek. Dat grootboek zit niet bij één partij, maar zit bij iedereen, het is gedecentraliseerd. En het mooie is: je kunt er onmogelijk mee knoeien, want dan heeft elke partij dat meteen in de gaten.” Van elke transactie wordt immers een cryptografische handtekening gemaakt, een zogenaamde hash. Het is een unieke vingerafdruk, want zodra je één letter of getal van de transactie verandert, verandert ook de hash.

Bitcoin

De bekendste exponent van de blockchain is waarschijnlijk de bitcoin, de bekende digitale munt. Maar de bitcoin is nog maar een eerste rudimentair voorbeeld van waartoe de blockchain in staat is, zegt Van der Veer. Hij geeft een aandelentransactie als voorbeeld. Als je online aandelen koopt, lijkt het alsof die meteen in jouw account staan. Maar eigenlijk duurt het tot 48 uur voor ze echt van jou zijn. “Bij zo’n transactie zijn gemiddeld dertien bedrijven betrokken. Dat is allemaal overhead, die hebben allemaal een eigen boekhouding. Dat betekent dertien keer kans op fouten. Bij een blockchain duurt het één seconde voor de aandelen van jou zijn en komen er geen tussenpartijen bij kijken. Wat natuurlijk ook de kosten van zo’n transactie verwaarloosbaar maakt.”

Interesse bij ondernemingen

Ook Thierry Mortier, partner bij consultant EY, ziet de interesse voor de blockchain bij ondernemingen hand over hand toenemen. “Dit gaat een duidelijke shift in ownership meebrengen. Centrale autoriteiten gaan aan belang inboeten ten voordele van het individu”, zegt hij. “Individuen zullen zelf meer controle krijgen over data, transacties en contracten. Er is dan ook een echte explosie van start-ups die er zich op gegooid hebben, ook buiten de financiële wereld.”

Nestlé en Unilever werken bijvoorbeeld samen om via de blockchain de veiligheid te garanderen van de voedingsproducten die ze maken. De Antwerpse haven zet de technologie in om containeroverslag te beveiligen. De New Yorkse start-up Mediachain, eigendom van Spotify, ontwikkelde een systeem om bands rechtstreeks uit te betalen, telkens als iemand een nummer van hen digitaal aankoopt.

“EY is bijvoorbeeld betrokken bij een project waarbij mensen rechtstreeks zonne-energie kunnen ruilen met hun buren”, zegt Mortier, “zonder tussenkomst van de klassieke nutsbedrijven. In Australië en Brooklyn lopen al de eerste proefprojecten.”

Banken, overheden en notarissen

Voor partijen zoals banken, overheden en notarissen, wordt dat natuurlijk een serieuze aanpassing. Hoe moeten zij reageren? “Ik zie vooral defensiestrategieën opduiken”, zegt Mortier. “Veel grote ondernemingen proberen zelf blockchaindiensten op te zetten, sommige zelfs in consortia. Dat zorgt natuurlijk voor een spanningsveld, want het hele idee van de blockchain staat haaks op het hebben van een centrale partij die de zaken aanstuurt.”

Blockchain heeft dus helemaal de wind in de zeilen. En het is daarom dubbel jammer dat er relatief weinig Belgische spelers bij betrokken zijn. Mortier: “Er zijn natuurlijk wel wat start-ups en universiteiten mee bezig en ook Imec werkt aan technologie, maar als je dat vergelijkt met wat er bijvoorbeeld in Dubai, Berlijn en Wenen gebeurt, dan is er toch een duidelijk schaalverschil.” Deze drie regio’s stellen de blockchain tot absolute prioriteit. Dan zou België toch nog wel een tandje kunnen bijsteken.