baanbrekers
R&D

Belgische baanbrekers die je nog niet kende

10.09.2018
door Fokus-online.be

België wordt, los van zijn toeristisch gekende voedingssupplementen zoals chocolade, wafels en frieten, steeds opnieuw in verband gebracht met een zekere kleinschaligheid. Toch vinden we hier een aantal grote baanbrekers terug, die met een stevige wetenschappelijke linkse de onderzoeks- en ontdekkingswereld stevig op zijn kop zette.

Ons bescheiden Belgenlandje heeft ondertussen binnen de onderzoekswereld een zeer prominente plek kunnen bemachtigen, dankzij een aantal uitzonderlijke uitvinders, ongewone ondernemers en baanbrekende bad bitches en bollebozen die allen hier hun oorsprong vinden. Hieronder een kleine grabbel uit het ampele aanbod*:

* mee mogelijk gemaakt dankzij één van de uitvinders van het baanbrekende www, de Belg Robert Cailliau

De TRAPPIST-1-planeten – Michaël Gillon/Julien De Wit

Zoals het een echte Belg betaamt, denk je bij de naam ‘TRAPPIST’ meteen aan het bier, afkomstig uit de betere abdij in jouw buurt. En als je denkt dat er effectief ergens een bierplaneet bestaat, dan zit je er helaas ver naast: wel zo’n 39 lichtjaren, in feite.

De TRAPPIST is een smakelijke naam voor de Transiting Planets and Planetesimals Small Telescope, een telescoop dus. De TRAPPIST-1 is de dwergster die de telescoop in zijn vizier kreeg, en waarrond zeven exoplaneten draaien. Dat zijn planeten die buiten ons eigen zonnestelsel vallen. Het was een team van wetenschappers aan de Luikse universiteit die onder leiding van de Belg Michaël Gillon voor het eerst de ontdekkingen publiceerden in 2016.

Een andere Belgische baanbreker, Julien De Wit, keek ook eens verder dan zijn neus lang was en werd daarom vorig jaar nog door MIT uitgeroepen tot een van de meest getalenteerde vernieuwers. De Wit brengt leefbare planeten in kaart op basis van informatie die hij verkrijgt met telescopen. Ook hij was een deel van het team dat enkele leefbare exoplaneten ontdekte rond de TRAPPIST-1. Een ontdekkingsreiziger pur sang dus, die letterlijk geen limieten kent.

Vorige week is er nog meer nieuws rond de ster en zijn planeten binnengesijpeld via space.com, namelijk dat enkele exoplaneten rond de dwergster heel erg op onze aarde gelijken. Ze hebben namelijk een vaste kern en een eigen atmosfeer. Bovendien zouden ze mogelijks 250 keer meer vloeibaar water bevatten dan onze aarde. Van effectieve levensvatbaarheid is voorlopig geen sprake, dus je ticket naar de, euh, dwergster, hoef je voorlopig nog niet te boeken.

Het (niet langer zo) stiekeme Stonehenge – Christophe Snoeck

We hebben allemaal eens graag een goed enigma, niet? In die categorie is Stonehenge misschien wel een van de meest bekende baanbrekers ooit. Dit ongeregeld zootje stenen, gelegen in het Britse Amesbury, heeft al langer dan een eeuw een waas van mysterie rond zich hangen. Daar komt echter steeds meer verandering in. Zo ook voor een deel dankzij de Belg Christophe Snoeck, onderzoeker bij de Analytical, Environmental & Geo-Chemistry-vakgroep van de VUB.

Maar eerst: je weet hoe al die stoffige voorwerpen in musea een manier ondergaan om te bepalen hoe oud ze zijn? Snoeck ontdekte dat dezelfde toepassing, die van koolstofdatering, ook op gecremeerde lichamen toegepast kan worden. Wel degelijk van nut in het Stonehenge-mysterie. In de jaren ’20 van de vorige eeuw werden namelijk enkele gecremeerde lichamen opgegraven rond Stonehenge. Daardoor kon Snoeck nu de oorsprong van die lichamen te weten komen. Dankzij het nader bekijken van de strontiumssamenstelling in de gecremeerde botten.

Enkele van de lichamen kwamen uit een regio van hooguit vijftien kilometer rond Stonehenge. Sommigen hadden een gemengd profiel. Zij waren dus lustige verhuizers. Ook kwam Snoeck erachter dat enkele crematies niet bij Stonehenge zelf gebeurden. Maar dus werden verplaatst van hun originele plek naar het stenen complex.

Titanenstrijd tegen tumor – Damya Laoui

Geen top drie buitengewone Belgen zonder een straffe vrouwelijke baanbreker: biomedisch wetenschapper Damya Laoui is er zo eentje. Zij ontving niet lang geleden nog de prijs van New Scientist Wetenschapstalent 2018 voor haar strijd tegen tumoruitzaaiingen. Laoui ontwikkelde een soort vaccin, gebaseerd op immuuncellen die zich in de tumor bevinden.

Die onderzoeksinsteek is van zeer groot belang. Omdat het bijna nooit de eerste tumor is die doodt. Wel zorgen terugkerende tumoren of uitzaaiingen voor zo’n 90 procent van de sterfgevallen. Het vaccin van Laoui is een soort van gepersonaliseerde aanpak hiertegen en kan daadwerkelijk levens redden. Zijzelf hoopt binnen enkele jaren deze immuuntherapie toe te passen in de eerste klinische testen op mensen.

In ander nieuws, daaraan verbonden: een paar weken geleden heeft ons land voor het allereerst een kankerpatiënt behandeld met CAR-T-cellen. Dat is een andere, gloednieuwe vorm van immuuntherapie. De resultaten bij de beenmergkankerpatiënt lijken voorlopig veelbelovend. De strijd tegen kanker is dus bijlange nog niet over, als het van onze baanbrekers afhangt.

Vorig artikel
Volgend artikel