Personalised healthcare (PHC): Elke patiënt een behandeling op maat

Hoe mooi zou het zijn als dokters aan alle patiënten die ze behandelen een hoogstpersoonlijk behandelingstraject kunnen aanbieden? Dat is de heilige graal waar de medische wereld al een tijdje naar op zoek is. ‘Personalised healthcare’, kortweg PHC, zo heet deze nieuwe aanpak.

Hoog op de agenda

Ook bij het Zwitserse biotechbedrijf Roche staat personalised healthcare hoog op de agenda. “Gepersonaliseerde gezondheidszorg wil zeggen dat we op het juiste moment, aan de juiste patiënt, de juiste behandeling kunnen geven”, zegt Celia Oculi, PHC Project Lead for Roche BeLux. “In de klassieke geneeskunde wordt er één behandeling aan elke patiënt met dezelfde aandoening gegeven: one size fits all. Maar uiteraard zijn niet alle patiënten hetzelfde. Met PHC kunnen we voor de behandeling telkens een andere route kiezen, afhankelijk van de specifieke reactie en noden van de patiënt.”

Het technologisch luik van PHC

De zoektocht naar persoonlijke behandelingsmethodes is nu, met de technologische vooruitgang en het beter vergaren en monitoren van patiëntendata, echt in gang geschoten. Oculi: “In de begindagen van PHC lag de focus vooral op het diagnostische aspect. Tegenwoordig komt er ook een heel luik aan AI, machine learning en big data bij.” Die data kan men voor heel veel zaken inzetten. “In plaats van bijvoorbeeld telkens opnieuw een trial-and-erroraanpak te hanteren, kunnen we nu leren uit elke patiëntenervaring en elke gestelde diagnose.

Moleculair niveau

Het heeft ook de fundamenten van de diagnostiek zelf veranderd. Niet langer focussen op de plaats in het lichaam waar de ziekte voorkomt, wel beter begrijpen wat deze ziekte veroorzaakt op moleculair niveau. Hoe komt het dat iemand een bepaald soort kanker krijgt? Wat zijn de drivers en hoe kunnen we deze voorspellen? Dat zijn interessante vragen.”

Kanker

Kanker is inderdaad een van de ziekten waarbij PHC zijn troeven het best kan uitspelen, zegt Oculi. Tumor-profiling leidt tot diepere inzichten over het ontstaan van de ziekte. Dat kan artsen en onderzoekers bijvoorbeeld helpen bij het ontwikkelen van innovatieve kankerbehandelingen die op celtherapie en gentherapie gebaseerd zijn. Daarbij is respectievelijk cellen en genetisch materiaal verzameld, aangepast en terug in het lichaam ingebracht om niet goed functionerende cellen of genen (die bepaalde ziekten veroorzaken) te genezen.

Geen behandeling, maar genezing

“Op die manier kan een ‘behandeling’ evolueren naar een ‘genezing’, zegt Oculi. “Patiënten moeten niet meer voor de rest van hun leven met een ziekte leren omgaan. Ze kunnen op een bepaald moment de ziekte echt achter zich laten. Er zijn ook nog andere voordelen: minder bijwerkingen bijvoorbeeld. Of minder onnodige behandelingen.”

Gedecentraliseerde behandelingen

Het gebruik van grote hoeveelheden klinische data brengt nog wel meer interessante mogelijkheden mee. “Door alle medische data te combineren, krijgen behandelende artsen betere inzichten en kunnen ze dus beter gefundeerde beslissingen maken over welke behandeling opgestart moet worden. Het aanwenden van data laat ook toe zaken te begrijpen waar we vroeger veel minder zicht op hadden. Wat is bijvoorbeeld de impact van een bepaalde levensstijl op de ontwikkeling van een ziekte? Het maakt ook ‘gedecentraliseerde’ behandelingen mogelijk, waarbij patiënten niet meer voortdurend in het ziekenhuis moeten verblijven, maar via digitale monitoring thuis in de gaten gehouden kunnen worden.”

Datagedreven investeringen

Het betaalbaar houden van onze gezondheidszorg is nu al een uitdaging voor onze overheden. Zal PHC de factuur niet nog verder de hoogte in stuwen? “Ik denk niet dat er meer budget moet komen, maar wel een shift in de bestedingen”, meent Brigitte Nolet, General Manager bij Roche BeLux. “Investeringen in innovatie moeten gericht gebeuren, want innovatiedrang blijft het speerpunt van onze sector. We mogen ons niet verliezen in innoveren om te innoveren. We moeten met zijn allen gericht investeren, om zo samen een positieve impact te creëren, op de maatschappij én de patiënten. PHC vormt daarbij de pilaar van datagedreven besluitvorming binnen investeringen in de toekomst van gezondheidszorg.”

België aan de top

België staat trouwens mee aan de top van PHC, aldus Nolet. “Samen met de Belgian Society of Medical Oncology (BSMO) en Sciensano hebben we een proefproject opgezet om personalised healthcare te implementeren in België. Dit hebben we het GeNeo- project gedoopt. Het genomisch tumorprofiel van 1.000 patiënten in verschillende indicaties zal in kaart worden gebracht in parallel met de huidige teststandaarden. Vervolgens bespreken een nationale groep medische experten de resultaten. Dan volgt er een gepersonaliseerd behandelingstraject op maat van het tumorprofiel van de patiënt. De resultaten en opvolgdata worden verzameld om de meerwaarde en doeltreffendheid van deze aanpak te verbeteren en beoordelen. We hopen eerstdaags de eerste patiënt te mogen verwelkomen en van start te gaan met het project.”

Veilig verzamelen en analyseren van data

Om af te sluiten: hoe gaan deze evoluties zich verderzetten? “We willen binnen de Benelux een kader gecreëerd te hebben voor het veilig verzamelen van en analyseren van data. Zodat deze baanbrekende evoluties in de zorg kunnen gebruikt worden bij zij die ze het meeste nodig hebben: de patiënten”, concludeert Nolet. “Belangrijk daarbij is wel dat alle partijen zich op een lijn zetten en mee aan tafel gaan zitten. Dokters, ziekenhuizen, overheid, data-experten en de patiënten. Maar natuurlijk ook de farma-industrie.”