ecologisch
Agri & Food

Op een bedje van ecologisch verantwoord

02.12.2019
door Bo Bogaert

We worden ermee om de oren geslagen: advies om gezond te eten. Vandaag komt daar nog een ander aspect bij, namelijk hoe je ecologisch verantwoord moet degusteren. Gelukkig sluiten die twee elkaar niet noodzakelijk uit. De voedingsdriehoek is een leidraad voor gezond én duurzaam eten.

Vergeet de oude voedingsdriehoek

Zo’n twee jaar geleden zette het Vlaams Instituut Gezond Leven de alom bekende voedingsdriehoek letterlijk op zijn kop. De oude driehoek rangschikte voedingsmiddelen volgens de voedingsstoffen die ze leveren, de nieuwe variant rangschikt voedingsmiddelen volgens het effect dat ze hebben op onze gezondheid en het milieu. Loes Neven, coördinator gezonde voeding bij dat instituut, licht de driehoek toe. “Een voedingspatroon met veel plantaardige producten, minder dierlijke producten en weinig ultrabewerkte voedingsmiddelen biedt het meeste gezondheidsvoordeel. Behalve dat het goed is voor onze gezondheid, is deze manier van consumeren ook duurzaam en ecologisch verantwoord. Een win-winsituatie dus: goed voor ons lichaam én onze planeet.”

Duurzaam voor je gezondheid

De driehoek vertrekt van drie uitgangspunten die zowel gezond als duurzaam voedsel promoten. Het eerste advies is om meer plantaardige dan dierlijke voeding te eten. “We eten nog altijd te veel vlees”, zegt Loes, “en dan vooral de rode en bewerkte varianten. Het is gezonder en minder belastend voor het milieu om meer groenten, fruit en vleesalternatieven zoals peulvruchten, bonen, linzen, kikkererwten… te eten. Je hoeft daarom geen fulltime vegetariër of veganist te worden. Het is al goed om niet dagelijks vlees te eten en te kiezen voor kleine porties.”

De Vereniging voor Ecologisch Leven en Tuinieren (Velt) is het daar volledig mee eens. Velt promoot al meer dan 40 jaar gezond leven op het ritme van de seizoenen en dat met respect voor de natuur. Nadia Tahon, coördinator voeding bij deze vzw: “Wij raden aan om zoveel mogelijk seizoensgebonden groenten en fruit te kopen die geproduceerd worden zonder pesticiden. Seizoensgroenten hebben geen warm gestookte serres of duizenden kilometers nodig, waardoor ze beter zijn voor het klimaat. Wie daarenboven groenten en fruit via de korte keten koopt, bijvoorbeeld bij de lokale boer, bespaart op voedselkilometers.”

Er is niets duurzaam aan voedsel produceren dat we eigenlijk niet nodig hebben.
— Loes Neven, vlaams instituut gezond leven

Eigen tuin

Voor Velt is de kortste keten je eigen tuin. Wanneer je zelf groenten, kruiden en fruit kweekt, ben je je veel bewuster van wat je eet. “Het is niet onze bedoeling dat iedereen zelfvoorzienend wordt. Maar basilicum kun je bijvoorbeeld perfect zelf zaaien en opkweken, zelfs in een potje. In die zin is het voor iedereen mogelijk om iets te kweken op kleine schaal”, aldus Nadia.

Schrap bewerkt voedsel

Het tweede uitgangspunt van de voedingsdriehoek is ultrabewerkt voedsel zoveel mogelijk vermijden. Snoep, gebak, alcohol, gesuikerde frisdranken, hartige snacks, fastfood… Allemaal voedingsmiddelen die we niet nodig hebben om gezond te blijven. Bij overmatig gebruik zijn ze zelfs schadelijk. Loes: “Een hoge consumptie van deze voedingsmiddelen is niet alleen nefast voor onze gezondheid, maar indirect ook voor onze planeet. Er is niets duurzaam aan voedsel produceren dat we eigenlijk niet nodig hebben. Daarom raden we aan om er zo weinig mogelijk van te eten. Bewaar deze producten voor feestjes of speciale gelegenheden en geniet er dan heel bewust van.”

Velt is voorstander van het zoveel mogelijk zelf aan de slag gaan in de keuken. “Een diepvriespizza is handig, maar je boet in aan smaak en kwaliteit. Als je zelf kookt, heb je vat op wat je eet. Je wordt uitgedaagd om met een beperkt aantal kwaliteitsvolle, duurzame ingrediënten iets nieuws te maken. Smaak- en kleurstoffen misleiden ons en verdoezelen de kwaliteit van de grondstoffen. ”

Voedselverspilling vermijden

Dat brengt ons bij het derde advies van de driehoek: niet meer eten dan nodig is en zodoende voedselverspilling vermijden. Uit de Gezondheidsenquête van 2018 blijkt dat 48 procent van de Vlamingen overgewicht heeft, 15 procent lijdt zelfs aan obesitas. We eten overmatig en vaak nog eens te veel ultrabewerkte producten ook. “We kopen met zijn allen te veel voedsel, met als gevolg dat we veel daarvan moeten weggooien. De klimaatimpact van voedsel dat we thuis weggooien komt neer op een uitstoot van 678.000 ton CO2 per jaar. Plan daarom wekelijks een restjesdag in of koop eens een dag niets en ga aan de slag met wat je in huis hebt. Improvisatiekoken is heel leuk en lekker”, aldus Nadia.

Vorig artikel
Volgend artikel