MaaS: één app voor alle mobiliteit

Alle mogelijke vormen van mobiliteit hapklaar samengebracht in één app of op één platform. Dat is MaaS, oftewel Mobility as a Service. Volgens experts een logische volgende stap in hoe we omgaan met mobiliteit. Hoe werkt het, waar staan we en wat brengt de toekomst?

Mobiliteit beroert immer en altijd de gemoederen. Zeker in ons land, met filerijden als nationale sport. Diep vanbinnen beseft iedereen dat we daarmee in de knoop liggen. Al lijkt een feitelijke ommeslag minder evident. Nog steeds grijpen bijna zeven op de tien Vlamingen naar de auto als belangrijkste vervoersmiddel voor het woon-werkverkeer, blijkt uit cijfers van Statistiek Vlaanderen. Dat de auto ons lief is, zien we ook wanneer lokale overheden proberen in te grijpen. De invoer van het Gentse circulatieplan in 2017 ging gepaard met maandenlang gebakkelei. Toen Brussel eind 2022 zijn mobiliteitsplan uitbreidde, ontaardde het protest zelfs in vandalisme en geweld.

Zulke taferelen zijn niet bepaald bemoedigend voor een politiek ingrijpen in hoe we ons door de stad en het land bewegen. Maar misschien helpt het als we de dingen wat anders gaan bekijken. In ons huidige tijdsgewricht kom je dan al snel uit bij technologische hulpmiddelen. En dus verschijnt MaaS aan de horizon, een concept dat steeds vaker wordt gezien als een onmisbare bouwsteen voor duurzame mobiliteit. Maar wat is dat dan precies?

“MaaS is het gebundeld aanbieden van verschillende soorten mobiliteit: trein, tram, bus, deelauto’s en -fietsen, Uber, taxi’s…”, zegt Geert Te Boveldt, mobiliteitsonderzoeker aan de VUB. “Dat wordt dan digitaal als één packagedeal aangeboden, in een app of op een platform.”

Het idee valt dus samen te vatten als een Google Maps voor gevorderden. Daar bereken je nu al je reis van A naar B, met een combinatie van verschillende vervoersmiddelen. Het volbloed MaaS-denken gaat nog een stap verder. Dan gaat het niet enkel over een routeplanner, maar worden verschillende diensten gebundeld: advies, informatie, ticketing en betaling.

Dat idee is in mobiliteitsmiddens de voorbije jaren sterk gegroeid, met het toekomstdenken over de komst van de zelfrijdende auto als voedingsbodem. “Men gaat ervan uit dat die automatische auto’s geen eigendom zijn van één gebruiker, maar dat ze gedeeld zouden worden”, legt Te Boveldt uit. “Dat is een van de belangrijkste drijfveren waarom heel wat privébedrijven en overheden hier erg mee bezig zijn. Het wordt gezien als een logische volgende ontwikkeling.”

Wordt MaaS dan dé mobiliteitsoplossing? Dat is koffiedik kijken, om er even een cliché tegenaan te gooien. Al lijkt de privésector alleszins overtuigd van het potentieel. Verschillende apps en platformen bieden al een MaaS-variant aan. Die zijn vandaag voornamelijk gericht op bedrijven die hun werknemers opties willen geven voor woon-werkverkeer.

Zo ook Arval. Die dochteronderneming van BNP Paribas ontwikkelde een app en platform die alle mogelijke transportmodi combineren en in één ruk doorlinken aan ieders persoonlijke mobiliteitsbudget. Die service kunnen bedrijven dus aanbieden aan hun werknemers. “We zien daar dat steeds meer mensen kiezen voor een mobiliteitsmix. Ze opteren bijvoorbeeld voor een kleinere wagen, waardoor ze het overige budget kunnen spenderen aan openbaar vervoer, deelfietsen of -steps…”, duidt Philippe Kahn, Mobility Solutions Expert bij Arval. Al dient daarbij gezegd dat dé groene omslag nog lang niet is gemaakt. “Het aantal mensen dat géén bedrijfswagen neemt is dan wel verviervoudigd, maar zit nog altijd onder 1 procent van alle gebruikers.”

Er is dus nog werk aan de winkel. Bij de bedrijven is MaaS stilaan ingeburgerd, voor de m/v/x in de straat ligt dat moeilijker. Rendabiliteit speelt daarin een grote rol. Ontwikkelaars zoeken nog naar het juiste verdienmodel voor particulieren. Een betalende app? Reclame? Een toeslag per aangekocht ticket? Een abonnementsformule? Ook daarvoor dien je te onderhandelen met een brede waaier aan mobiliteitsaanbieders. Geen evidente opdracht. Het lijkt er dus sterk op dat MaaS nog een tijdje zal moeten groeien in de schoot van de bedrijven.