ruimte
Maatschappij

Een upgrade voor de publieke ruimte

10.12.2017
door Fokus Online

De mensheid bezet meer dan 70 procent van de vruchtbare landoppervlakte van de planeet. Dit heeft een overmaats bodemgebruik tot gevolg, ten koste van de ecosystemen van planten en dieren. Terwijl de focus ligt op de klimaatverandering, is een evolutie naar stadsinbreiding en aanpassingen in de ruimtelijke ordening even noodzakelijk voor een duurzaam leefmilieu.

We zijn met meer dan 7,5 miljard mensen. Dit terwijl een ‘gezonde’ aarde, zonder bedreiging van ecosystemen, slechts 2 à 3 miljard mensen zou mogen bevatten. In Vlaanderen maken we het erger door te gaan wonen in ruimtevretende verkavelingen waar je enkel met de auto geraakt. Daaruit volgt maar één conclusie: onze toekomst is stedelijk of is helemaal niet.

We moeten terug plaats maken voor natuur. De stad is per definitie altijd smart, alleen al door haar hoge dichtheid en ruimtelijke efficiëntie. Dat impliceert een opgave voor onze steden. We moeten de verkavelingsdroom ernstig nemen, maar hem realiseren in een geschakelde en gestapelde vorm, in de stad. Dit betekent: woningen waar je alles kan doen wat ook in een verkaveling mogelijk is: je fiets schoonmaken, een plonsbadje voor de kinderen voorzien, barbecueën of een moestuin aanleggen op een ruim terras of in een veranda…

We zijn toe aan een nieuw economisch model dat niet op eeuwigdurende groei gestoeld is

De uitdaging voor architecten en promotoren bestaat erin de pretfactor van stadswoningen op te drijven en heel andere types van woningen te ontwerpen. Ook de publieke ruimte is rijp voor een upgrade: meer groen en natuur in de stad is wenselijk, en nodig. Niet alleen in toegankelijke parken maar ook in gecontroleerd verwilderde stadsnatuur, waarbij de mens dicht bij plant en dier kan komen. Zo maken we in de stad plaats voor het groen dat we op den buiten gaan zoeken.

Ook de auto is een ten dode opgeschreven dinosaurus die plaats moet maken voor fiets en openbaar vervoer. Zoals Enrique Penelosa al zei: “Een hoogontwikkelde stad is geen plaats waar de armen in auto’s rondrijden, maar waar de rijken gebruikmaken van het openbaar vervoer.”

We zijn dus toe aan een nieuw, economisch model dat niet gestoeld is op eeuwigdurende groei binnen een eindig ecosysteem. Technologie, zoals windmolens, fotovoltaïsche panelen, smart grids, vervoer op elektriciteit en waterstof… blijft een noodzakelijk onderdeel van de oplossing. Maar pas wanneer onze economie verandert en de natuur genoeg plaats krijgt, kunnen we evolueren naar een duurzame leefomgeving.

Tekst Leo Van Broeck, Vlaams Bouwmeester
Vorig artikel
Volgend artikel