Leefbare stad: ‘Deze trein stopt niet, dat is duidelijk’
Een moderne stad is een leefbare stad. Maar wat maakt een stad leefbaar, hoe is het daarmee gesteld en wat brengt de toekomst? Drie experts doen het uit de doeken voor hun vakgebied: openbaar groen, smart healthcare en digitalisering.
Els van Doesburg
Antwerps schepen (N-VA)
Bevoegd voor o.a. groen
Hoe maakt uw vakgebied ons leven leefbaar?
“Groen is nodig om de stad voor iedereen aangenaam en leefbaar te houden. In een dichtbevolkte grootstad zoals Antwerpen schept dat de broodnodige ademruimte, zowel letterlijk als figuurlijk. Bomen zorgen voor de nodige verkoeling in een stedelijke omgeving met veel bebouwing en verharding. Het groen in onze stad is erg divers: bermen, gevelgroen, pleinen met beplanting, bomenrijen in dreven en grote stukken groen zoals het Rivierenhof, met 132 hectare het grootste park van Antwerpen. Als stadsbestuur zetten we in op zowel grotere groene zones zoals het nieuwe Park Groot Schijn als groene sproeten, de kleinere buurtparkjes.”
Waar staan we vandaag?
“28,5 procent van het totale Vlaamse gewest is bebouwd, Antwerpen is met 78 procent de meest bebouwde stad van Vlaanderen. In die stedelijke context is schaarste aan open ruimte het grootste knelpunt. Van alle juridisch als groengebied bestemde gronden is maar liefst 90 procent effectief ingevuld met groen. In het kader van bebossing zoeken we samen met de groendienst, het stedelijk vastgoedbedrijf VESPA en Stadsontwikkeling continu naar opportuniteiten. Dat resulteerde in een aantal concrete projecten. Tussen 2019 en 2021 kwamen er in de Antwerpse straten en pleinen 3118 bomen bij. In augustus startte de laatste fase van de aanleg van Park Groot Schijn: 83 hectare groot, pal in onze stad.”
Wat brengt de toekomst?
“Ik kan duidelijk zijn: het Antwerpse stadsbestuur zet voortdurend in op de vergroening van onze stad. De laatste jaren hebben wij verschillende gronden verworven, goed voor ongeveer 14 hectare, waaronder bijvoorbeeld het Laar in Ekeren. Daarnaast worden er ook nog gronden in stadseigendom intensiever bebost. In 2023 komen er nog verschillende groenzones bij. Het Monnikenbos in de polder van Berendrecht en Zandvliet is 1,5 hectare groot. Het Bloemenveld in Wilrijk is zelfs 4 hectare groot. En dat zijn maar enkele voorbeelden. We zijn al een versnelling hoger geschakeld en we blijven consequent op de uitkijk om verder te vergroenen en bebossen.”
Isabelle François
Managing Director bij Health House vzw
Expertisecentrum over de toekomst van gezondheidszorg
Hoe maakt uw vakgebied ons leven leefbaar?
“Die impact kan enorm zijn, zowel op onze gezondheid als op de gezondheidszorg. In welke vorm dan ook, bijvoorbeeld digitalisatie of via gebruik van data, kan het een medische behandeling veel persoonlijker maken. Welke aanpak heeft bij mij de grootste slaagkans? Want wat voor u werkt, werkt misschien niet voor mij. In combinatie met sociaal-economische data kunnen we daaruit heel veel leren. Ook kan smart healthcare ons helpen evolueren naar een preventieve gezondheidszorg. Voorkomen is beter dan genezen. Ten derde kunnen we zelfs voorspellend gaan werken. Vroeger zei men al grappend: ooit worden we gebeld voor we een hartaanval krijgen. Die richting gaan we nu daadwerkelijk uit.”
Waar staan we vandaag?
“De innovaties gaan snel, maar nog niet alle technologieën worden gebruikt. Betaalbaarheid speelt daarin een grote rol. Veel mobile health-applicaties worden niet terugbetaald. Om daartoe te komen, moet je bovenaan de validatiepiramide komen. Daarvoor moet je aan veel en strenge criteria voldoen. Kleinere bedrijven hebben daarvoor niet altijd de slagkracht, ook al werken hun apps heel goed. Skinvision is een goed voorbeeld. Die app geeft op basis van foto’s aan of een huidvlekje een risico inhoudt voor kanker. Dat geeft een waarschijnlijkheid mee om verder te laten onderzoeken. Maar de app wordt niet terugbetaald, waardoor voor veel mensen de drempel tot gebruik verhoogd is. Dat is een werkpunt.”
Wat brengt de toekomst?
“We moeten nadenken over data die we gebruiken. Hoe gaan we daarmee om, wie mag ze inzien? Als je verzekeraar die kan inkijken leidt dat misschien tot een hogere premie. Daarom werkt het We Are-project aan een duurzaam ecosysteem voor persoonlijke gezondheidsgegevens. Dat garandeert dat mensen hun data op een veilige manier kunnen delen en dient als een hefboom voor persoonlijk welzijn én algemeen belang. Data delen biedt namelijk veel voordelen om nieuwe diensten te ontwikkelen op maat van een persoon, een groep of om heel gericht onderzoek te kunnen verrichten. Dat kan een belangrijke stap worden in de komende jaren.”
Lode Lauwaert
Professor techniekfilosofie aan de KU Leuven
Auteur van Wij, robots. Een filosofische blik op technologie en artificiële intelligentie
Hoe maakt uw vakgebied ons leven leefbaar?
“Sociale media zijn vandaag een enorme factor in de maatschappij. Er is een heersend idee dat die onze sociale cohesie zouden bedreigen: polarisering, filterbubbels, echokamers… Maar onderzoek wijst uit dat dit veel minder het geval is dan men denkt. Sociale media zijn over het algemeen erg positief. Ook de overheid is enorm gedigitaliseerd. Als ik iets wil weten over kindergeld, dan vind ik dat kosteloos en in een vingerknip terug. Ook contacten met de overheid verlopen veel vlotter. Al zijn er ook risico’s. Oudere generaties kunnen buiten de boot vallen, beeldvorming op sociale media kan een bedreiging zijn voor het welzijn van jongeren.”
Waar staan we vandaag?
“De digitalisering is de voorbije jaren enorm toegenomen. In principe is dat een positieve evolutie, al zijn er ook negatieve gevolgen. Op grote schaal denk ik dan aan privacy-vraagstukken, datamisbruik, zelfs beïnvloeding van verkiezingen, zoals rond de Brexit. Maar er zijn ook kleinere problemen. Oplichters hebben WhatsApp ontdekt als een voor hen interessant kanaal. Zeker bij de oudere generaties is het besef van mogelijk misbruik van die technologieën nog niet helemaal doorgedrongen. Een twintigjarige zal op die manier niet zo snel worden opgelicht. Met zulke randeffecten moeten we ook rekening houden.”
Wat brengt de toekomst?
“Deze trein stopt niet, dat is duidelijk. De digitalisering zal alleen maar toenemen, maar dat gebeurt in golven, zeker qua sociale media. Toen Facebook opkwam dachten de gebruikers er amper over na. Hoe beter we zulke kanalen leren kennen, hoe kritischer we ermee omgaan. Mensen beseffen dat die soms veel tijd en aandacht opslorpen en trekken zich er soms een tijdje van terug. Of de overheid hier een grote rol in moet spelen is een politieke kwestie. Al moet ze sowieso proberen kloven te dichten, bijvoorbeeld met de oudere generaties, kwestie van iedereen aan boord te houden. En uiteraard hebben ze een grote verantwoordelijkheid in vraagstukken als privacy en verkiezingsmanipulatie.”