Iedere smart city zijn eigen plan
In de stad van de toekomst spelen duurzaamheid en energie een belangrijke rol. Wat zijn de doelstellingen, uitdagingen en kansen voor de steden Utrecht, Leeuwarden en Rotterdam als het gaat om een duurzame toekomst?
Drs. Nadia I.J. Verdeyen
Directeur Center of Expertise Smart Sustainable Cities, Utrecht
Welke eisen worden er, door uitdagingen op het gebied van ruimtelijke ordening, aan projectontwikkelaars opgelegd?
“In 2021 gaat de omgevingswet van kracht die een integrale aanpak centraal stelt. Gemeenten stellen een omgevingsplan op dat alle aspecten van de fysieke leefomgeving omvat en een grotere reikwijdte heeft dan huidige bestemmingsplannen. Op basis van maatwerk kunnen we strengere eisen stellen en komt er meer ruimte voor het afwegen van verschillende belangen. Dit biedt projectontwikkelaars de kans om via innovatieve voorstellen bij te dragen aan een kwalitatief hoogwaardige, compacte stad.”
Een groeiende stad kent een groeiende vraag naar energie. Welke alternatieve, haalbare energiebronnen heeft een stad ter beschikking?
“Een belangrijk deel van de energievraag gaat over warmte. Bij renovatie en nieuwbouw is er een uitgelezen kans om slim te isoleren en te ventileren. Met windmolens en zonnepanelen op daken van woningen kan men duurzame elektriciteit opwekken. Al die energie moet men natuurlijk ook opslagen: voor die uitdaging zijn er, naast batterijen die elektriciteit opslaan, ook batterijen in ontwikkeling voor de opslag van warmte in zouten.”
Samenwerking is één van de pijlers in Nederland zijn Smart City strategie. Hoe vertaalt dit zich naar de praktijk?
“Bedrijven, overheden en kennisinstellingen werken steeds beter samen op het gebied van innovatie en onderzoek. Zo ontstaan er lerende netwerken van studenten en professionals. Het Centre of Expertise Smart Sustainable Cities is hier een goed voorbeeld van. Landelijk zijn er 150 samenwerkingsverbanden tussen beroepsonderwijs en bedrijfsleven; het aantal en hun impact groeit continu. Een overzicht van het netwerk is te vinden op de website wijzijnkatapult.nl.”
Oscar Kuiper
Werkt met L2Fiber aan één glasvezelnetwerk in Rotterdam
Welke eisen legt men, door uitdagingen op het gebied van ruimtelijke ordening, aan projectontwikkelaars op?
“De multifunctionele invulling van de ruimte vraagt een breder perspectief van projectontwikkelaars, waarin men nauw moet samenwerken met partners om het beste resultaat voor de gebruikers van de ruimte te garanderen. Die partners moeten de ruimte bovendien voorzien van digitale onderdelen en elementen. De fysieke en digitale wereld zijn twee werelden die nog niet zo goed bekend zijn met elkaar, en die elkaars taal nog niet goed begrijpen. Met name de veiligheid daarvan behoeft speciale aandacht.”
Een groeiende stad kent een groeiende vraag naar energie. Welke alternatieve, haalbare energiebronnen heeft een stad ter beschikking?
“De stad Rotterdam is met veel verschillende energievormen bezig, zoals zonne-energie, grote windmolens in het havengebied en uiteraard het eigen warmtenet dat van warmte voorzien wordt door duurzame afvalverbranding. Restwarmte uit de haven wordt bovendien door de warmterotonde afgeleverd bij de tuinders in het Westland. Er zijn bovendien verschillende initiatieven tot smart grids, waarbij vraag en aanbod naar energie op een nog slimmere en digitale manier aan elkaar gekoppeld worden.”
Samenwerking is één van de pijlers in Nederland zijn Smart City strategie. Hoe vertaalt dit zich naar de praktijk?
“In de strategie staat dat veel innovatie zich binnen de bedrijfskolommen plaatsvindt, zonder uitwisseling met andere sectoren. Dit terwijl een Smart City moet worden gezien als een systeem van systemen: onderlinge verbindingen versterken de effecten van innovaties. De G5 gemeenten werken daarin samen, maar ook de Roadmap Next Economy is een samenwerkingsplatform. Een digitaal open access-netwerk voor Smart City-toepassingen is randvoorwaardelijk.”
Herwil van Gelder (PAL/GroenLinks)
Wethouder Leeuwarden
Welke eisen worden er, door uitdagingen op het gebied van ruimtelijke ordening, aan projectontwikkelaars opgelegd?
“Een groeiende stad brengt uitdagingen met zich mee. Om meer verbruik te voorkomen moet er bespaard worden in de bestaande woningen en bedrijven. Nieuwe panden en huizen moeten in de basis daarom fossielvrij zijn.”
Een groeiende stad kent een groeiende vraag naar energie. Welke alternatieve, haalbare energiebronnen heeft een stad ter beschikking?
“De energievraag kan op diverse manieren duurzaam worden opgewekt: voor elektriciteit is dat voornamelijk door zon en wind, voor warmte door middel van geothermie, Warmte Koudeopslag (WKO) in de bodem, thermische energie uit oppervlaktewater (TEO), biomassa en groen gas. Leeuwarden maakt nu inzichtelijk welke warmte-opties het best bij alle wijken en dorpen passen.”
Samenwerking is één van de pijlers in Nederland zijn Smart City strategie. Hoe vertaalt dit zich naar de praktijk?
“De gemeente Leeuwarden is bestuurlijk trekker van de Friese Energiestrategie. Naast de technische mogelijkheden zet de gemeente Leeuwarden in op de sociale component. Er is bewustzijn nodig bij de inwoners uitmondend in actie. Hierbij ondersteunen we als gemeente de vele netwerken zoals de Energiewerkplaats, Stichting Circulair Fryslân, en de koepel van wijk- en dorpsenergiecoöperaties. Fryslân heeft de meeste energiecoöperaties van Nederland.”